Vụ sai phạm tại ĐH Thái Nguyên: Không nói thu sai mà thu chưa đúng quy định

Để hiểu rõ hơn việc hàng loạt sai phạm từ đào tạo đến công tác tổ chức và đặc biệt là việc thu chi tại ĐH Thái Nguyên, Giáo dục TP.HCM đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Huy Bằng – Chánh thanh tra Bộ GD-ĐT.

Ông Nguyễn Huy Bằng – Chánh thanh tra Bộ GD-ĐT. Ảnh: I.T

Xung quanh vấn đề này, ông Nguyễn Huy Bằng cho biết:

ĐH Thái Nguyên là ĐH vùng, việc thanh tra trường là thanh tra hành chính. Tức là thanh tra theo kế hoạch từ cuối năm 2014 đến đầu năm 2015 với nhiều nội dung khác nhau. Khi thanh tra, chúng tôi thanh tra khá kỹ với kết luận 34 trang. Chúng tôi cũng chỉ ra thành tích lớn của trường như ĐH Thái Nguyên là ĐH vùng đã giúp cho đào tạo cán bộ khoa học của cả trung tâm văn hóa miền núi phía Bắc rộng lớn. Bên cạnh đó thì họ cũng có nhiều thiếu sót, sai phạm từ đào tạo đến công tác tổ chức… trong đó có rất nhiều nguyên nhân. Ví dụ như hiện nay chúng ta tăng quyền tự chủ cho các trường rất nhiều nhưng cơ chế thực hiện chưa đầy đủ nên có sai sót đó. Nhưng có sai sót về chủ quan, tức là nhận thức về tự chủ có phần nào đó hạn chế, chưa cập nhật thường xuyên văn bản quy định nên có sai sót. ĐH Thái Nguyên đã có kế hoạch triển khai thực hiện kết luận thanh tra như khắc phục hậu quả như thế nào. Ví dụ như theo quy định chủ nhiệm khoa phải là tiến sĩ thì trường lại bổ nhiệm thạc sĩ, trường đã phải bổ nhiệm lại đồng thời cũng phải xem xét đầy đủ, rà soát lại toàn bộ hệ thống văn bản để quản lý cho tốt. Kiểm điểm xử lý trách nhiệm nội bộ. Trường ĐH Thái Nguyên đã làm việc này và đã có kết quả.

Dư luận vừa qua rất quan tâm đến vấn đề kinh phí. Hiện nay các trường ĐH tự chủ họ làm rất nhiều việc và họ phải chịu trách nhiệm đầu ra sản phẩm của mình. Nhưng Luật Giáo dục lại quy định khá cứng như ngoài học phí, lệ phí tuyển sinh thì không được thu thêm khoản thu khác. Nếu như vậy thì các trường không hoạt động được. Đây là thực tế. Chính vì vậy trong kết luận, chúng tôi có nói một số khoản các trường thành viên thu chưa có trong quy định. Quy định thu học phí là đã rõ, nhưng có những khoản thu như Giám đốc ĐH Thái Nguyên có giải thích thì hợp lý là khoản thu cải thiện điểm. Nhưng chưa có quy định về vấn đề này nên chúng ta cũng hiểu rằng các khoản thu không theo quy định trên 104 tỷ đồng không phải khoản nào cũng vi phạm pháp luật. Vì khi thanh tra, chúng tôi chỉ xem các khoản thu có trong luật hay không. Nhận thấy các khoản thu đó không có trong luật cụ thể nên khi kết luận yêu cầu rà soát các khoản thu. Khoản thu nào không phục vụ đúng mục đích là sai. Ví dụ họ thu để cải thiện điểm cho sinh viên nhưng không dùng cho việc đó là sai. Do đó, dư luận cần hiểu đúng bản chất. ĐH Thái Nguyên sau khi rà soát lại phải báo cáo đầy đủ, chi tiết cho Vụ Kế hoạch Tài chính của Bộ GD-ĐT. Còn khoản nào nói thu cho việc này nhưng lại dùng cho mục đích khác thì là sai và phải xử lý.

PV: Hiện nay chúng ta đang giao cho các trường tự chủ, nhưng cùng với đó là những phát sinh như việc thu kinh phí chưa có trong quy định. Chúng ta phải hiểu việc này như thế nào, thưa ông?

Đúng là không nói thu sai mà chỉ là thu chưa đúng quy định. Giám đốc ĐH Thái Nguyên cũng đã trả lời báo chí, những khoản thu đó đúng là chưa có trong quy định nhưng rất cần thiết cho các hoạt động. Trong đó có những khoản thu mang tính thỏa thuận. Trong quy định có cho phép sinh viên được cải thiện điểm nhưng lại không đặt ra mức thu bao nhiêu nên trường phải tự đặt ra mức thu. Điều này có hai mặt. Thứ nhất là đúng mục đích nhưng thứ hai là cũng đặt ra cho chúng ta vấn đề học phí đã đủ chưa?

Cũng liên quan đến vấn đề tự chủ, làm thế nào có thể thanh tra được hết khi lực lượng thanh tra của chúng ta quá mỏng?

Thanh tra không đặt ra vấn đề đi hết các trường. Thanh tra tác động vào quản lý. Nên bộ chú trọng quản lý Nhà nước về thanh tra. Bộ ra các văn bản và thanh tra chính các hoạt động thanh tra của các sở, các phòng. Thứ hai là bộ sẽ thanh tra trực tiếp, là thanh tra theo kế hoạch như ĐH Thái Nguyên vừa qua. Khi có vấn đề nóng, sẽ chỉ đạo các sở làm, còn nếu nóng nữa thì sẽ tập trung làm. Nên có những vụ việc ở đâu đó, nếu hỏi bộ, bộ cũng không biết ngay được. Các sự việc xảy ra, các cơ sở giáo dục sẽ xử lý. Nếu họ không xử lý được hoặc lực lượng không đủ thì thanh tra bộ sẽ vào cuộc.

Xin cảm ơn ông!

Nghiêm Huê (thực hiện)