“Vua sáng chế” nông dân

Anh Trần Văn Dũng (56 tuổi, ấp Phước Trị, xã Long Toàn, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh) sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo. Sau khi hoàn thành xong nhiệm vụ của người lính, năm 1990, anh Dũng lập gia đình với chị Nguyễn Thị Biếu ở cùng xã. Bốn đứa con lần lượt ra đời càng làm cho cuộc sống đôi vợ chồng trẻ thêm khốn khó. Mùa màng thất bát, anh chuyển sang làm nghề thợ mộc để nuôi sáu miệng ăn.

Khi phong trào nuôi tôm ở xã rộ lên, hai vợ chồng anh quyết định vay nóng 15 triệu đồng đổ vào hồ nuôi tôm. Mùa tôm ấy thất bại, anh bán nhà cửa, ruộng vườn nhưng cũng chỉ trả được 7 triệu đồng. Hai vợ chồng anh rơi vào tuyệt vọng vì các chủ nợ ngày nào cũng đến đòi tiền. Quá túng quẫn, cả nhà đành lên chiếc ghe nhỏ bỏ xứ đi giữa đêm khuya để trốn nợ. Xuôi ngược từ Cần Thơ, Sóc Trăng, Cà Mau, Châu Đốc… ai thuê gì làm nấy. Không ngờ một cơn bão lớn đánh tan cả vốn liếng lẫn ghe nên năm 1999, anh Dũng quyết định trở về quê, đối mặt với nợ nần. Hai vợ chồng anh phải khất lần món nợ 8 triệu đồng, sống bằng nghề đào ao mướn. Trong khi người ta đào đất bằng máy, hai vợ chồng phải dậy từ 4h sáng, đánh vật bằng sức lao động cơ bắp. Nỗi cực nhọc nặng nề của nghề đào đất mướn thôi thúc anh quyết tâm phải có chiếc máy đào mới giảm được sức lao động và chi phí. Ban ngày đào ao, tối về mày mò chế tạo, làm được bao nhiêu tiền đều bỏ ra mua dụng cụ. “Nhiều người nghĩ tôi nghèo quá hóa khùng, nên cũng không dám cho mượn tiền” – anh kể. Năm 2001, anh bắt tay vào chế tạo chiếc máy đào đất đầu tiên. Chưa từng một ngày học nghề cơ khí nên anh Dũng phải quan sát máy của hàng xóm rồi mày mò làm. Anh nhớ như in: “Chiếc máy đào được 50m3 đất/ngày, với giá bình quân 5.000 đồng/m3, trừ tiền dầu, tôi thu lãi khoảng 200 ngàn đồng/ngày. Sau đó, tôi tiếp tục cải tiến để cho ra đời chiếc máy thứ hai, mỗi ngày giúp vợ chồng tôi đào được gấp nhiều lần ngày thường. Với công suất đó, trừ chi phí, trung bình mỗi tháng, tôi thu được 18 triệu đồng. Năm 2003, tôi có năm chiếc máy đào đất, vốn tích lũy được 170 cây vàng. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đến thăm, tặng tôi 6 triệu đồng và động viên tôi đi đăng ký bản quyền cho sản phẩm của mình. Kế đến, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh cũng đến thăm, hỗ trợ tôi 70 triệu đồng kéo đường điện ba pha để mở rộng quy mô sản xuất”. Chiếc máy đào đất này nhận được HCV Hội chợ Techmart toàn quốc 2003. Hai năm sau, anh Dũng tiếp tục cho ra đời chiếc máy hút bùn cải tạo ao hồ để nuôi tôm sú. Thành công, anh nhận lời chế tạo cho Xí nghiệp Ba Son (TP.HCM) một máy hút bùn sông rạch. Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học – Công nghệ đã cấp bằng độc quyền sáng chế máy hút bùn cho anh, đồng thời đoạt huy chương vàng trong kỳ dự thi sáng tạo khoa học – công nghệ toàn quốc lần thứ VII. Đặc biệt, anh được Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng III, ghi nhận công lao đóng góp của anh cho người nông dân cả nước. Ngoài những chiếc máy trên, anh Dũng còn sản xuất, cung cấp ra thị trường máy cải tạo hồ tôm sau vụ nuôi; máy thu hoạch nghêu; máy suy thông đáy ao để hút cặn bã dưới lòng hồ, phục vụ cho việc nuôi cá da trơn… Giữa năm 2010 vừa qua, anh chính thức cho ra mô hình máy sấy lúa tự động, di động bằng điện, tiện lợi, gọn nhẹ hơn so với lò sấy lúa bình thường được người nông dân ưa chuộng và ca ngợi hết lời.

Từ một người nông dân chỉ biết quẩn quanh bờ đê, mảnh ruộng, nay anh Dũng được mời đi dự hội thảo, giao lưu liên tục cả trong nước lẫn ngoài nước. Anh Dũng luôn mong muốn ngày càng có nhiều người nông dân tham gia nghiên cứu, sáng chế giống như mình để góp phần tiết kiệm công sức, tiền bạc và từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống. Vì thế, mỗi khi hay tin người nông dân nào chế tạo thành công các loại máy phục vụ nông nghiệp, anh đều tìm đến tận nơi tặng họ một số tiền để khích lệ họ sáng chế tiếp. Nhiều lần, nhận được giải thưởng từ các công trình nghiên cứu sáng tạo, anh đã dùng toàn bộ số tiền này mua gạo tặng cho các bà con nghèo khó xung quanh. Những ai cần anh góp ý, hỗ trợ về máy móc, anh đều giúp đỡ nhiệt tình không tính toán cũng như giấu nghề. Năm nào cũng vậy, đến ngày lễ Tết, vợ chồng anh đều mang quà đi làm từ thiện, bởi theo cách nói khiêm tốn của anh, thành công của mình cũng là do “trời cho” nên năm nào anh cũng chia một ít cho những người kém may mắn như vợ chồng anh đã từng nếm trải.