“Vượt ải” môn toán kỳ thi tuyển sinh lớp 10

“Vượt ải” môn toán kỳ thi tuyển sinh lớp 10 - Audio

00:00 / 00:00

An audio error has occurred, player will skip forward in 2 seconds.

1 “Vượt ải” môn toán kỳ thi tuyển sinh lớp 10 Audio

Không lệ thuộc quá nhiều vào một vài dạng toán nhất định, tránh lạm dụng công nghệ… là những lời khuyên của giáo viên bộ môn dành cho học sinh trong giai đoạn “chạy nước rút” chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập năm 2025 tại TP.HCM.

Toán thực tế là dạng toán mà học sinh luôn gặp khó trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10

Để không “bật khóc” với đề thi toán

Thầy Trương Chí Dũng (Tổ trưởng Tổ toán Trường THCS Trần Huy Liệu, Q.Phú Nhuận) nhìn nhận, trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, học sinh đã được tiếp cận với dạng toán thực tế ngay từ năm lớp 6, xuyên suốt quá trình học qua từng năm, các em được làm quen với nhiều dạng toán thực tế khác nhau. Đề thi tuyển sinh lớp 10 môn toán có 7 câu, trong đó toán thực tế có 4 câu, có thay đổi 1 bài liên quan đến kiến thức lớp 7, 8 về diện tích. Tuy nhiên, nhìn lại đề thi tuyển sinh môn toán các năm trước và đặc biệt là năm 2024, thầy Dũng chỉ ra học sinh vẫn gặp khó đối với dạng toán thực tế. Riêng năm 2024, có một bài toán thực tế không phải quá khó, kiến thức không nằm ngoài chương trình mà học sinh đã được học song vẫn khiến đa số học sinh “bật khóc”. Đó là vì dạng toán này không nằm trong bộ form đề học sinh vẫn được ôn luyện, có cách hỏi khác đi, cách đặt vấn đề mới hơn nên các em bỡ ngỡ, lúng túng, không làm được.

Theo thầy Dũng, trong quá trình dạy học, giáo viên, nhà trường hỗ trợ cho học sinh tiếp cận đa dạng các dạng bài toán thực tế để học sinh hình thành được năng lực tư duy, kỹ năng đọc hiểu, phản xạ, chứ không đóng khung vào một số dạng đề nào đó. Tuy nhiên, để có thể làm được các dạng toán thực tế, học sinh luôn phải đọc kỹ đề, bình tĩnh, tìm tòi, liên kết các kiến thức ở các khối lớp dưới để tìm ra lời giải. Đồng thời phải có kiến thức, hiểu biết ở các bộ môn khoa học. Đặc biệt là nắm vững kiến thức, hình thành cho mình kỹ năng đọc hiểu. “Quan trọng nhất là học sinh cần tự lực, tự học, tự tìm tòi để giải quyết vấn đề, không quá lệ thuộc vào những dạng toán nhất định. Nếu quá trình học, học sinh cứ bám theo các khuôn khổ có sẵn thì đề thi chỉ cần đặt vấn đề khác đi, cách tiếp cận khác đi là các em đã gặp khó và không làm được”, thầy Dũng nhấn mạnh.

Dù thế, thầy Dũng chỉ ra rằng, thực tế kỹ năng đọc hiểu và hiểu biết kiến thức cuộc sống của học sinh lớp 9 còn rất hạn chế. Nhiều em rất lười đọc, khi đọc thấy khó khăn là buông. Ngoài ra, học sinh rất yếu về tính ước lượng do quen cách học quá lệ thuộc, không có tính khoa học. “Thời điểm này, khi gần đến ngày thi tuyển sinh, học sinh nên tiếp cận nhiều dạng đề khác nhau để củng cố thêm kiến thức và phát triển thêm năng lực. Tuy nhiên, các em không nên quá lệ thuộc vào bất kỳ một dạng đề nào mà quan trọng là cần nắm vững kiến thức toán học cơ bản thì mới có thể giải được những dạng toán thực tế khác nhau”, thầy Dũng khuyên.

Tránh lệ thuộc quá nhiều vào công nghệ

Lưu ý cho học sinh trong quá trình học toán, TS. Trần Nam Dũng (Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Năng khiếu, ĐHQG TP.HCM) chỉ rõ, các năng lực toán học không phải tự nhiên mà có, nó được hình thành trong suốt quá trình học tập, trong đó có quá trình giải toán. Nếu thầy cô là người cung cấp cho học sinh cái nền tảng, cái căn bản, hướng dẫn ở những bước đi đầu tiên thì việc củng cố nó, phát triển nó là nhiệm vụ của từng học sinh.

Một năng lực rất quan trọng khác cần được hình thành trong quá trình học toán, đó là năng lực giao tiếp toán học. Năng lực giao tiếp toán học được hiểu là khả năng sử dụng ngôn ngữ toán học (bao gồm ký hiệu, biểu đồ, ngôn ngữ viết và nói) để diễn đạt, giải thích, thảo luận và trình bày các ý tưởng, khái niệm hoặc giải pháp toán học một cách rõ ràng, chính xác và phù hợp với ngữ cảnh. Một cách cụ thể trong giải toán, năng lực giao tiếp toán học thể hiện ở năng lực đọc và hiểu lời giải của người khác (trong sách, trên bảng), biết cách hỏi khi không hiểu, biết cách phản biện, tranh luận. Tiếp theo đó là biết cách trình bày để người khác hiểu (bằng lời nói và bằng cách viết ra). Người có năng lực giao tiếp toán học tốt sẽ có lời giải được trình bày rành mạch, chặt chẽ, rõ ràng, dễ hiểu. Mà đó chắc chắn sẽ là một lợi thế lớn không chỉ trong học hành, thi cử mà còn trong công việc sau này.

Nắm chắc kiến thức cơ bản là đã được điểm 5

Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn toán tại TP.HCM năm nay có giảm bớt 1 bài toán thực tế song lại có dạng toán mới về xác suất. Đây không phải là dạng toán khó, không mang tính phân loại, học sinh chỉ cần nắm vững kiến thức cơ bản là có thể làm được. Đối với đề thi tuyển sinh môn toán, các phần kiến thức mà học sinh dễ dàng lấy điểm 5 đó là về hàm số, định lý Viet, xác suất, hình không gian. Các em cần hệ thống, nắm chắc kiến thức ở các phần này để tránh sai sót dẫn đến mất điểm không đáng có. Đối với những phần kiến thức mình còn yếu, chưa vững, các em cũng không nên nhồi nhét ôn tập hoặc đi học thêm thật nhiều. Việc học ôm đồm, nhồi nhét sẽ không đạt hiệu quả mà còn thêm áp lực. Vì thế, các em cần xây dựng lộ trình học tập khoa học, hỏi thêm thầy cô, bạn bè để giải đáp các phần kiến thức còn hổng.

Đề thi tuyển sinh của TP.HCM khá mới lạ, không chỉ đòi hỏi thầy cô phải vận động, sáng tạo trong dạy học mà còn đòi hỏi học sinh phải có kỹ năng tự học, chủ động, học một cách sáng tạo, khoa học, không quá lệ thuộc vào thầy cô.

Thầy Trương Chí Dũng
(Tổ trưởng Tổ toán Trường THCS Trần Huy Liệu, Q.Phú Nhuận)

TS.Dũng khuyên rằng, trong thời đại của công nghệ, với việc học toán học sinh cần biết cách sử dụng các công cụ toán học để thực hiện các tính toán nhanh hơn, vẽ hình đẹp hơn, chính xác hơn. Việc sử dụng được máy tính cầm tay, bảng tính Excel, trình vẽ hình Geogebra… trợ giúp trong học tập là rất hiệu quả.

Tuy nhiên, ông lưu ý, sử dụng công nghệ nhưng chúng ta không lệ thuộc vào nó, tránh trường hợp có khi chỉ là 2 × 3 mà cũng phải bấm máy tính. Và chúng ta cũng cần tự biết vẽ hình, vì khi đi thi thì không ai vẽ hình cho ta cả. Thay vì ra lệnh cho máy thì ta ra lệnh cho chính mình. Một điều lưu ý khác là AI không phải lúc nào cũng đúng, nhất là với các bài toán phức tạp. “Hãy coi AI như một người bạn để trao đổi, thảo luận chứ đừng dựa hết vào bạn ấy. AI sẽ rất lợi hại nếu chúng ta biết hỏi, biết phản biện, biết hướng dẫn. Khai thác được các trợ lý AI hiệu quả cũng cần có năng lực giao tiếp tốt”, TS. Dũng nói.

Yến Hoa (ghi)