Xác định rõ tiêu chí chấm bài

Trước hết người chấm phải căn cứ vào đáp án vì đây là cơ sở pháp lý để cho điểm. Nhưng cũng không vì thế mà quá máy móc bởi sẽ hạn chế những sáng tạo, suy nghĩ thú vị bất chợt, ngoài “khuôn phép” có sẵn đối với HS. Đại văn hào Nga Lép Tônxtôi từng nói: “Có trăm cách nói có và ngàn cách nói không”. Điều đó cho thấy mỗi bài viết có thể có những con đường đi riêng dù là bộ môn khoa học nào. Là người cầm cân nảy mực, giáo viên phải có quan điểm rõ ràng, khách quan và thái độ thật sự công tâm khi hạ bút. Để có một cách đánh giá đúng thực chất, người thầy phải xác định rõ tiêu chí đánh giá bài làm của HS. “Sợi chỉ đỏ” này sẽ giúp giáo viên dễ nhận ra đâu là bài viết tự lực, đâu là bài văn viết theo mẫu không phải là ý tưởng thực sự của HS. Nếu không, giáo viên rất dễ bị các bài viết “đánh lừa” khó phân biệt giả – thật. Ngoài ra, giáo viên phải căn cứ vào những yếu tố sai sót phổ biến nhất của HS trong cùng một lớp để sửa chữa rèn luyện không chỉ một đơn vị bài làm mà cả quá trình học tập lâu dài.

Thông qua bài làm, người thầy sẽ “phán xét” được trình độ của từng đối tượng, không quên giúp các em nhận ra những ưu điểm của mình, dù chưa nhiều, để phát huy thêm. Bên cạnh đó kịp thời khắc phục những yếu kém còn mắc phải.

Riêng với môn ngữ văn, người chấm phải trải rộng tấm lòng đồng cảm sẻ chia với những tình cảm của các em để lắng nghe tiếng nói chân thành nhất. Trước bất kỳ “sản phẩm” nào của HS, dù ngắn hay dài, dù hay hoặc dở thì giáo viên cũng phải thật sự tôn trọng ý kiến của các em. Đó là vấn đề đặt lên hàng đầu cần phải ghi nhớ thường xuyên. Có như vậy chúng ta mới khuyến khích được suy nghĩ sáng tạo và mọi ý kiến chân thành từ đáy lòng người viết. Đối với những bài chưa tốt, giáo viên cần có nghệ thuật uốn nắn khéo léo, tế nhị và hiệu quả. Các em HS biết sai nhưng không nản chí mà tìm cách cố gắng ở lần sau.

Bên cạnh ô điểm bao giờ cũng có lời phê. Lời phê không nên chung chung theo kiểu: Đạt yêu cầu, có học bài, nên cố gắng, chữ viết quá xấu, vụng về… mà cần rõ ràng nhằm thể hiện sự biểu dương hay góp ý cụ thể. Nếu thấy có hai đoạn trùng lặp thì hạ bút: Ý trùng với đoạn trên mà không nên phê: Lặp, rườm rà, vòng vo… Lời phê đúng mực không chỉ giúp các em HS thấy được thiếu sót của mình mà còn gợi ra hướng khắc phục. Liều thuốc quý này có tác dụng cao trong việc hình thành tình cảm, giáo dục nhân cách cho HS. Bên cạnh đó, sự ghi nhận với những tiến bộ, cố gắng của HS chính là nguồn động viên mạnh mẽ nhất để các em tiếp tục tự tin vươn lên. Không chỉ là lời nhận xét đơn thuần vô thưởng vô phạt, lời phê còn là tình cảm, trách nhiệm, sự quan tâm đối với HS. Nên nhớ một lời động viên dù nhỏ nhưng cũng có thể làm thay đổi một con người.

Theo chúng tôi, khi ghi lời phê, giáo viên cần chú ý những điều sau: Thứ nhất, lời phê trên bài làm phải ân cần chu đáo, thể hiện sự trân trọng thành quả lao động của người làm bài. Thứ hai, cần nêu cụ thể từng chi tiết, trường hợp như sai về lỗi gì và hướng khắc phục để khi nhận lại bài các em biết mình thiếu sót chỗ nào nhằm có hướng rèn luyện. Thứ ba, nên ưu tiên những lời phê khích lệ động viên các em, tránh những cách nhận xét làm các em hoang mang, mất niềm tin và ý chí phấn đấu. Thứ tư, cần có sổ theo dõi HS để ghi nhận những nét chính về sự tiến bộ của từng em cũng như hạn chế mới phát sinh ở mỗi cá nhân. Thống kê tỷ lệ kém – yếu – trung bình – khá – giỏi để đối chiếu với các bài kiểm tra trước nhằm củng cố lại tinh thần học tập của cả lớp.

Tóm lại, giáo viên phải tạo được “ngòi nổ” hứng thú cho các em HS thông qua việc chấm bài. Người thầy phải có cả tâm lẫn tầm. Như vậy việc chấm bài mới có tính nhân văn để từ đó khích lệ và khơi dậy lòng yêu bộ môn, tinh thần hứng thú trong học tập ở HS.

Trần Ngọc Đoan Trang (GV Trung tâm GDTX Q.4)