Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học: Cần sự vào cuộc đồng bộ

Đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018-2025” vừa được Thủ tướng Chính phủ thông qua, theo các nhà quản lý giáo dục, tín hiệu này sẽ có tác động rất lớn đến cả người dạy và người học; được kỳ vọng cải thiện môi trường giáo dục theo hướng tích cực, chuẩn hóa, đặc biệt trong bối cảnh văn hóa học đường đang ngày càng bị coi nhẹ.

Muốn xây dựng được văn hóa ứng xử trong nhà trường rất cần sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Trong ảnh: Giáo viên Trường THPT Nguyễn Thị Diệu (Q.3) hướng dẫn học sinh làm hồ sơ thi THPT quốc gia 2018

Song, không ít người cũng băn khoăn rằng, để đề án thật sự phát huy hiệu quả thì cần phải có sự vào cuộc đồng bộ quyết liệt, làm “đến nơi đến chốn” chứ không phải dựng lên cho có.

Tạo hành lang pháp lý cho trường học

Đề cập đến văn hóa ứng xử trong trường học, thầy Ngô Lập Thu (Hiệu trưởng Trường THCS – THPT Diên Hồng, Q.10, TP.HCM) cho hay không phải vấn đề này bây giờ mới được bàn mà trước đây đã đề cập đến rồi. Tuy nhiên chỉ mới dừng ở mức đưa vào trong nội quy nhà trường, căn cứ cùng với các quy tắc đạo đức nhà giáo. Bên cạnh đó, từ năm 2017, TP.HCM cũng đã thông qua quy tắc ứng xử trong các đơn vị sự nghiệp công lập, ở đó nêu rõ một số quy tắc, nguyên tắc cho đội ngũ công chức, viên chức của thành phố. “Việc xây dựng hẳn thành một bộ quy tắc ứng xử là điều rất cần thiết, tạo ra hành lang cho các trường trong việc xây dựng văn hóa ứng xử văn minh trong trường học”, thầy Thu cho biết.

Nói một cách khác, thầy Thu cho rằng chỉ khi nào cụ thể hóa được những hành vi, cách giao tiếp, ứng xử trong môi trường học đường thì mới thể hiện được “sự tôn nghiêm” nơi trường học. “Không có gì phải cao xa cả, chỉ tập trung ở một số nội dung cơ bản như truyền thống tôn sư trọng đạo; hiếu thảo với cha mẹ, ông bà; lễ phép với thầy cô giáo; kính trên nhường dưới, thân ái với bạn bè. Mỗi trường học sẽ căn cứ vào điều kiện học sinh, cấp học cũng như về văn hóa địa phương để xây dựng cho phù hợp”, thầy Thu phân tích.

Cùng chung nhận định, thầy Nguyễn Bảo Quốc (Hiệu trưởng THPT Gia Định, Q.Bình Thạnh, TP.HCM) cho biết các nội dung ứng xử trong trường học hiện tại còn rất hạn chế mà chủ yếu chỉ là “văn bản miệng” do giáo viên đưa ra với học sinh. “Nội quy chỉ yêu cầu học sinh về giờ giấc, tác phong, học tập, chung chung về ứng xử. Chưa có văn bản nào quy định rõ ràng, cụ thể những chừng mực từ nhiều phía giữa giáo viên, học sinh và cả phụ huynh. Điều này gây khó khăn cho nhà trường trong việc áp dụng và xử lý”, thầy Quốc nhìn nhận.

Chính bởi vướng khâu văn bản chính quy mà theo hiệu trưởng một trường THPT ở Q.Thủ Đức (TP.HCM), có những “sơ hở” của giáo viên, phụ huynh khiến người quản lý “dở khóc, dở cười”. “Giáo viên nữ mặc áo vải voan. Rất lịch sự. Điều này không có ai cấm. Nhưng vấn đề là chiếc áo đó lại mỏng. Cô dạy phía trên, học sinh soi phía dưới. Hay như phụ huynh vào trường cứ quần cụt, áo què, coi sao được…”, vị hiệu trưởng này nói.

Việc đưa vào bộ quy tắc ứng xử, theo vị hiệu trưởng này sẽ khiến các trường “bạo tay” hơn trong cách làm, không chỉ dừng ở mức nhắc nhở, viết bản kiểm điểm.

Giáo viên phải làm gương

Tất cả những mục tiêu được đề cập trong Đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018-2025” như hình thành ý thức, hành vi ứng xử phù hợp với độ tuổi, xây dựng văn hóa xếp hàng, ý thức tuân thủ pháp luật…, theo các nhà quản lý giáo dục đều đã được hình thành từ rất lâu nhưng tại các trường vẫn còn coi nhẹ. Muốn xây dựng được văn hóa ứng xử thì trước hết phải hình thành thói quen từ gia đình, nhà trường và cả xã hội. Đặc biệt giáo viên phải là người có văn hóa ứng xử khi tiếp xúc với phụ huynh, học sinh, đồng nghiệp để soi rọi cho học sinh nhìn vào, học tập.

“Chỉ tính riêng việc yêu cầu học sinh không nhuộm tóc, không sơn móng tay, không trang điểm khi đi học, thì chính giáo viên nữ phải hạn chế, điều tiết lại trong cách ăn mặc, trang điểm của mình. Hay yêu cầu học sinh không hút thuốc mà thầy lại phì phèo điếu thuốc thì không thể”, thầy Nguyễn Tấn Tài (Hiệu trưởng Trường THPT Thủ Thiêm, Q.2, TP.HCM) bày tỏ.

Bên cạnh đó, để bộ quy tắc ứng xử được thực hiện một cách trơn tru, nhiều nhà quản lý giáo dục chia sẻ rằng, điều quan trọng không kém là cần có sự chung tay, hỗ trợ và nhìn nhận đúng đắn từ phía gia đình. “Đơn cử như việc học sinh đi xe máy đến trường. Điều này là vi phạm pháp luật, trường nghiêm cấm, tuyên truyền giáo dục rất nhiều. Thế nhưng vẫn không thể nào dẹp được hết tình trạng này. Chỉ tính riêng trong việc này, cha mẹ đóng vai trò nhiều hơn. Nói rộng ra là về văn hóa ứng xử, dù nhà trường có “ra rả”, có siết cỡ nào mà phụ huynh “buông” thì hiệu quả cũng sẽ không cao”, thầy Nguyễn Bảo Quốc nêu băn khoăn.

Chung nỗi băn khoăn, cô Nguyễn Đoan Trang (Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du, Q.1, TP.HCM) cho biết văn hóa ứng xử cần phải có sự bồi đắp từng chút mỗi ngày, xây dựng cho học sinh ý thức là rất khó nhưng để học sinh “vô ý thức” thì lại rất dễ. “Năm học này nhà trường có đổi mới trong giờ ăn bán trú với hình thức học sinh tự phục vụ. Các em phải xếp hàng, tự phục vụ bữa ăn cho mình. Ban đầu phụ huynh rất phản ứng cho rằng nhà trường làm khổ học sinh. Phải mất một khoảng thời gian dài kiên trì thuyết phục từ phía phụ huynh và học sinh, ý tưởng này mới thành công. Do vậy, nếu phụ huynh không chung tay thì mọi điều, dù bản chất tốt đẹp đến mấy cũng có thể bị phá sản”, cô Trang chia sẻ.

Yến Hoa

Hãy đánh giá bài viết này!