Xét chọn “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả”: Đừng chỉ nhìn vào bằng khen, giấy khen

UBND TP.HCM và Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM vừa tổ chức tổng kết 5 lần tổ chức tuyên dương “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” trong phong trào yêu nước của TP (từ năm 2014 đến 2022). Tại hội nghị, nhiều ý kiến cho rằng, việc xét chọn “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” không nên quá câu nệ hình thức như phải có bằng khen, giấy khen của cấp này, ngành nọ mà hãy nhìn vào những việc các cá nhân đã làm và lợi ích mà họ mang lại cho cộng đồng, xã hội…

Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi và Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan trao Bằng khen cho các tập thể, cá nhân

Theo báo cáo của Ủy ban MTTQ Việt Nam TP, gần 10 năm qua, công tác tổ chức bình chọn, tuyên dương “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” đã có nhiều chuyển biến mới, góp phần tích cực vào việc đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước của TP, nhất là phong trào người tốt, việc tốt. Từ đó tạo nên tinh thần thi đua rộng khắp trong cộng đồng, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của TP. Qua 5 lần tổ chức, hội đồng xét chọn nhận được hồ sơ giới thiệu từ các nơi gửi về với 1.248 gương (287 tập thể, 961 cá nhân) và đã xét chọn tuyên dương 578 gương (130 tập thể, 448 cá nhân). Đây là những điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua yêu nước của TP, có đóng góp thầm lặng trên tất cả lĩnh vực đời sống xã hội ở nhiều thành phần, nghề nghiệp, lứa tuổi.

Nhiều tấm gương không được ghi nhận vì thiếu bằng khen

Bà Trần Thanh Ngọc – Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam quận 10 – cho biết, đối với cá nhân, tổ chức có đóng góp cho cộng đồng xã hội trong thời gian dài bằng sức lực rất khó để đề xuất xét chọn vì sự đóng góp không thể hiện cụ thể bằng số tiền theo tiêu chí quy định. Bao gồm cả các trường hợp tham gia liên kết với nhà hảo tâm, dùng uy tín để vận động chức sắc, tín đồ tôn giáo tham gia làm việc tốt; gương khuyết tật vươn lên giúp đỡ những người khuyết tật khác cũng vướng quy định này.

“Quận 10 có cơ sở dành cho trẻ khuyết tật thực hiện tái chế quần áo jean cũ. Chủ cơ sở là người khuyết tật. Sản phẩm tái chế tiêu thụ trên thị trường rất tốt, mang lại thu nhập, động lực sống cho người khuyết tật. Tuy nhiên do không liên quan đến sự đóng góp về kinh phí nên chủ cơ sở không được xét chọn. Theo tôi nên đưa những người như thế này vào tiêu chí xét chọn… ”, bà Ngọc đề xuất.

Bà Trần Thị Mai Lý – Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam quận Phú Nhuận – cho rằng, tiêu chí xét chọn nhấn mạnh đến “sự hy sinh, sự chia sẻ vì cộng đồng” đang còn chung chung, gây khó cho cơ sở trong việc thực hiện. Để việc xét chọn “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” trong thời gian tới được thuận tiện thì phải có thêm các tiêu chí cụ thể. Bên cạnh đó nên bổ sung cả người dân chứ không riêng cán bộ công chức, lực lượng vũ trang, y tế, giáo viên, sinh viên.

Cũng theo bà Lý, hầu hết những tấm gương thầm lặng thường không quan tâm đến khen thưởng nên ít danh hiệu, giấy khen, bằng khen. Đây cũng là khó khăn để cơ sở liệt kê trong báo cáo thành tích. Đơn cử năm 2022, quận Phú Nhuận đề xuất 8 trường hợp nhưng TP công nhận 2 trường hợp; 6 trường hợp còn lại có 1 bị trùng lặp, 5 trường hợp chưa tiêu biểu vì chưa có thành tích, danh hiệu thi đua đính kèm.

Để xét chọn đầy đủ, đúng đối tượng, bà Lý kiến nghị phải cải cách thủ tục hành chính nhiều hơn nữa. Tuyên dương “Những tấm gương thầm lặng cao cả” mà yêu cầu bằng khen, giấy khen của các ngành, phong trào thi đua khác thì rất khó. Chưa kể, khi viết báo cáo thành tích, hầu như cán bộ phải tự làm vì các trường hợp được đề xuất đều từ chối kê khai báo cáo thành tích.

Tại quận 12, việc tìm “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” qua từng đợt đều giảm số lượng. Nguyên nhân như các quận khác chia sẻ đó là các gương thầm lặng thường không quan tâm đến khen thưởng dẫn đến không đáp ứng tiêu chí thành tích đính kèm.

Bà Võ Thị Chính – Phó Chủ tịch UBND quận 12 – đề xuất: “Nên có một kênh theo dõi từ các cơ quan đoàn thể để kịp thời phát hiện, không nên đợi đến đợt tuyên dương mới tìm kiếm, đề xuất. Khi đã có hệ thống thông tin thông suốt, đến bước đề xuất không nên làm như phong trào thi đua yêu nước là phải báo cáo thành tích mà chính cơ quan, đoàn thể đang theo dõi báo cáo giới thiệu cấp trên. Sau tuyên dương tiếp tục có những hình thức vừa động viên vừa lan tỏa các tấm gương này”.

Đừng sa vào hành chính

Để phong trào thi đua của TP khơi sức được tất cả các nguồn lực tại TP, từ bên ngoài hướng về TP, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi nhấn mạnh, cần phải đổi mới công tác thi đua, khen thưởng, tránh sa vào việc hành chính. Như vậy có thể quy tụ được hết các nguồn lực cho sự phát triển của TP, góp phần làm cho TP không chỉ giàu lên về vật chất mà còn giàu về tinh thần, tình nghĩa.

Tại hội nghị, UBND TP.HCM đã tặng Bằng khen cho 12 tập thể và 11 cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác phát hiện, giới thiệu, xét chọn và tuyên dương “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả”…

Theo ông, việc tuyên dương “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” là thêm một nỗ lực để TP có thể ghi nhận nhiều hơn, kịp thời hơn đối với những cá nhân, tập thể có những đóng góp cho sự phát triển của TP. Dù làm tốt công tác thi đua, khen thưởng theo quy định nhưng chắc chắn không bao phủ được tất cả nên phải làm nhiều nhất có thể, làm sao phải phát hiện kịp thời để ghi nhận, tri ân, tôn vinh. Cần thống nhất việc xác định những trường hợp sẽ được tuyên dương. Cần có khung để thực hiện nhưng không được cứng nhắc, rườm rà. Đây là những người mang trong mình một tình cảm, một tâm nguyện, muốn đem sức lực của mình để giúp người khác với mong muốn là cuộc sống người khác tốt hơn. Đó không chỉ là những người đang sinh sống tại TP mà còn có những người sinh sống ngoài TP với nhiều hành động đẹp.

Theo đó, việc phát hiện những tấm gương này đầu tiên phải từ MTTQ phường, xã, thị trấn. Đây là kênh phát hiện chính, cần phải phát huy. Cùng với đó là vai trò của lực lượng báo chí và các tổ chức, cá nhân khác. Cơ quan chủ trì tuyên dương “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” không chỉ UBND – Ủy ban MTTQ Việt Nam TP mà còn cả Hội Nhà báo TP.

Nhấn mạnh đến tiếp nhận và xét chọn, ông Mãi đề nghị phải có hình thức ghi nhận một cách xứng đáng, có thể xem xét cấp cơ sở, quận, huyện thực hiện hàng năm và cấp TP là hai năm một lần. Đồng thời nên thành lập câu lạc bộ “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” để thông qua các buổi sinh hoạt của câu lạc bộ những giá trị tốt đẹp từ các tấm gương này tiếp tục lan tỏa. Cùng với đó, cần có những hành động thiết thực để đồng hành với các hoạt động của các tấm gương này.

Chủ tịch UBND TP nhấn mạnh, phải phát hiện nhanh hơn, nhiều hơn, đúng nhất có thể và kịp thời động viên, tôn vinh để các giá trị từ “Những tấm gương thầm lặng mà cao cả” lan tỏa; để mỗi người ai cũng thấy mình cũng có nhu cầu làm việc tốt cho bản thân, gia đình, cộng đồng chứ không phải vì trách nhiệm thì TP sẽ tốt hơn, phát triển hơn.

Nguyễn Trinh