Yêu lắm một “đặc sản” của Nam bộ!

Những ngày đầu năm 2014, có dịp về với Cà Mau, tôi như được “tắm mình” trong dòng phù sa của đờn ca tài tử Nam bộ. Trong cái mênh mang của con nước lớn, nước ròng, tôi nghe vẳng lại tiếng đàn kìm, tiếng guitar phím lõm rất độc đáo cùng một giọng hát Dạ cổ Hoài Lang làm mê đắm lòng người: “Từ là từ phu tướng/ Bảo kiếm sắc phong lên đàng/ Vào ra luống trông tin chàng/ Năm canh mơ màng… Đường dù xa ong bướm/ Xin đó đừng phụ nghĩa tào khang…”. Thật lạ, giữa sông nước mây trời miền Tây hôm ấy, tôi bỗng dưng cảm thấy không còn thèm thuồng những món ăn đặc sản như mắm kho, tôm cua mà chỉ muốn hòa mình vào các bản ca ngâm dặt dìu, khoan thai, tài tử… Đó là những giọng ca, ngón đàn tài tử đậm đà, khỏe khoắn, họ ca hát về các vụ mùa bội thu, chuyện tình làng nghĩa xóm, chuyện con cái, vợ chồng… Mỗi CLB đờn ca tài tử tập hợp khoảng 5 người, từ nhỏ đến lớn, phụ nữ, thanh niên đều góp mặt. Có người đang làm văn công của xã, có người học lóm của hàng xóm rồi sẵn máu ca ngâm. Cứ mỗi chiều, sau chuyện đồng áng, họ lại quây quần để “rao một tiếng đàn”, cất mấy giọng ca như tắm mát sau một ngày vất vả. Đờn ca tài tử đã trở thành một nếp sinh hoạt văn hóa của người dân đồng bằng giữa nhịp sống văn minh đang rộn rịp. Tôi không thể nào quên giọng ca ngọt ngào, trầm buồn của cô gái Mỹ An với ca khúc Đêm Gành Hào nghe điệu Hoài Lang qua tiếng đàn của bác Sáu Bảnh, dĩ nhiên tôi đã kịp ghi âm thời khắc này vào điện thoại để làm kỷ niệm.

Còn nhớ, năm 2012, lần đầu tiên tôi được tham dự Liên hoan đờn ca tài tử Nam bộ lần thứ 8 tại Sóc Trăng. Tôi cũng như những người yêu đờn ca tài tử có dịp thưởng thức các nhóm tham gia thi tài bằng các hình thức ca và đờn với các nhạc cụ chính: Đàn tranh, kìm, cò… thật xúc động. Niềm tự hào của tôi càng dâng cao khi được biết, lực lượng đờn ca tài tử phía Nam có hơn 100 CLB. Bên cạnh chủ đề ca ngợi truyền thống cách mạng hào hùng của dân tộc, liên hoan còn thể hiện tình yêu và ý thức giữ gìn, bảo vệ biển đảo quê hương qua hình thức ca bài bản, ca ra bộ, ca vọng cổ và hòa tấu nhạc cụ. Trong đó ca bài bản, ca ra bộ, hòa tấu nhạc cụ phải chọn trong 20 bài bản tổ của dòng âm nhạc tài tử Nam bộ gồm: Bắc, Nam, Hạ, Oán…

Ở Vĩnh Long hiện nay cũng có rất đông đội, nhóm, CLB đờn ca tài tử. Trong đó, phải kể đến nhóm Bông hồng vàng, nhóm Trường An, CLB Du lịch Cửu Long, CLB Trung tâm Văn hóa thông tin Vĩnh Long… Thỉnh thoảng các nhóm tham gia hội thi, hội diễn trong, ngoài tỉnh. Ngày thường họ vẫn đang cần mẫn tập luyện, trình diễn cho những người tri kỷ, tri âm cùng bè bạn gần xa thưởng thức. Đờn ca tài tử Nam bộ trên đất Vĩnh Long vừa là món ăn tinh thần thường nhật của người dân bản địa, vừa là đặc sản địa phương thết đãi du khách có dịp viếng thăm.

Có thể nói, việc UNESCO công nhận “Đờn ca tài tử là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại” sẽ kích thích giới trẻ trong nước tìm đến với bộ môn đờn ca tài tử truyền thống, nắm được tinh hoa trong nghệ thuật cổ truyền và sáng tạo những nhạc phẩm mới để làm cho di sản âm nhạc tài tử được phong phú hơn xưa.

Nguyên Khôi (Quận 3 – TP.HCM)