Zona thần kinh – Không còn là “bệnh của người già”

Bệnh zona thần kinh – căn bệnh tưởng như chỉ gặp ở người lớn tuổi – đang ngày càng phổ biến ở người trẻ. Ghi nhận tại Bệnh viện Da liễu TP.HCM, mỗi năm nơi đây tiếp nhận gần 10.000 trường hợp mắc bệnh, trong đó không ít ca đến viện muộn, đã có biến chứng hoặc tự ý điều trị bằng các phương pháp dân gian gây hậu quả nặng nề.

Bệnh viện Da liễu TP.HCM triển khai tiêm 3 loại vắc-xin zona, thủy đậu và HPV

Bệnh không còn giới hạn độ tuổi

Từng gắn với hình dung là “bệnh người lớn tuổi”, zona thần kinh nay đã không còn giới hạn độ tuổi. “Chúng tôi ghi nhận không chỉ người lớn tuổi mà cả người trẻ, thậm chí thanh thiếu niên cũng đã bắt đầu xuất hiện các ca zona. Điều này cho thấy bệnh đang có xu hướng trẻ hóa rõ rệt”, BS.CKII Nguyễn Vũ Hoàng – Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu TP.HCM cho biết.

Zona thần kinh là bệnh do virus Varicella-Zoster gây ra – loại virus cũng gây bệnh thủy đậu. Sau khi khỏi thủy đậu, virus vẫn tồn tại âm thầm trong các hạch thần kinh và có thể tái hoạt khi hệ miễn dịch suy yếu, dẫn đến phát bệnh.

Mặc dù phần lớn bệnh nhân chỉ mắc một lần trong đời, nhưng theo các nghiên cứu, khoảng 1-6% có thể bị tái phát. Nguy cơ tái phát cao hơn ở những người có bệnh nền, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc có hệ miễn dịch suy giảm nghiêm trọng do stress kéo dài, lao lực hoặc thiếu ngủ.

Dù đa phần zona thần kinh có thể được kiểm soát nếu điều trị sớm, song nhiều người vẫn đến viện khi bệnh đã chuyển biến nặng, để lại di chứng về thần kinh, thị giác, thính giác và thẩm mỹ.

Theo BS.CKII Võ Thanh Phương – Phó khoa Khám bệnh, Bệnh viện Da liễu TP.HCM, zona thần kinh thường bắt đầu bằng triệu chứng ngứa rát hoặc đau nhức vùng da, sau đó xuất hiện mụn nước thành chùm dọc theo dây thần kinh. Nếu không điều trị trong vòng 72 giờ đầu, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.

“Chỉ cần gió lướt qua hay vải chạm nhẹ vào vùng da tổn thương cũng đủ làm bệnh nhân đau nhói. Những cơn đau do zona để lại có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm nếu không được xử lý kịp thời”, bác sĩ Hoàng chia sẻ.

Tại phòng khám của bệnh viện, không hiếm gặp các trường hợp đến muộn, sau khi đã dùng lá cây, rượu thuốc hoặc “vẽ bùa” theo lời mách bảo. Kết quả là vùng da tổn thương bị viêm, lở loét, thậm chí nhiễm trùng máu, phải nhập viện điều trị dài ngày.

Chăm sóc chồng bị zona thần kinh trong suốt 2 năm qua, bà Trần Thị Kim Loan (ngụ tại quận 4) vẫn chưa hết ám ảnh khi nhớ lại những ngày đầu phát bệnh. “Lúc đầu, mụn nước chỉ xuất hiện ở hai ngón tay. Chúng tôi nghĩ là dị ứng, ai ngờ vài ngày sau lan khắp cánh tay rồi lên cả ngực. Đi khám mới biết bị zona. Chồng tôi đau đớn, không ngủ được suốt mấy tuần liền”, bà Loan kể.

Bệnh nhân bị zona thần kinh biến chứng. Ảnh: BVCC

Theo bà Loan, chi phí điều trị zona thần kinh không rẻ, nhất là khi bệnh đã biến chứng. “Thuốc kháng virus, thuốc bôi, rồi đến thuốc giảm đau, chăm sóc da… tính ra mỗi tháng cũng tốn khá nhiều. Nhưng điều đáng lo nhất là chồng tôi vẫn bị đau dây thần kinh dai dẳng dù đã khỏi tổn thương da từ lâu. Chúng tôi giờ đã tiêm vắc-xin cho cả nhà để phòng ngừa”, bà chia sẻ thêm.

Từng trải qua 6 tháng đau âm ỉ vì chủ quan không đi khám sớm, anh Nguyễn Văn Hùng (33 tuổi, quận 7) nói: “Tôi bị zona khi đang làm việc căng thẳng. Lúc đó chỉ nghĩ là đau cơ, mua thuốc giảm đau uống. Mãi đến khi nổi mụn nước dọc hông mới đi khám thì đã trễ. Dù đã điều trị xong nhưng cơn đau cứ tái phát, nhói bất chợt vào đêm, đến giờ vẫn còn cảm giác rát mỗi khi thay áo”.

Cần điều trị đúng phương pháp

BS.CKII Đoàn Văn Lợi Em – Trưởng khoa Khám bệnh Bệnh viện Da liễu TP.HCM cảnh báo: Việc điều trị zona bằng các phương pháp dân gian như đắp lá, dùng đậu xanh giã nhuyễn hay xông thuốc bắc không chỉ không hiệu quả mà còn làm trầm trọng thêm tổn thương.

“Các phương pháp này có thể gây nhiễm trùng, để lại sẹo lồi, sẹo lõm khó hồi phục, thậm chí dẫn đến hoại tử mô da. Bệnh nhân nên đến cơ sở y tế chuyên khoa trong vòng 48-72 giờ đầu để được chỉ định phác đồ điều trị phù hợp”, bác sĩ Lợi Em nói.

Ông cũng hướng dẫn người bệnh giữ vệ sinh vùng da bị zona bằng cách tắm rửa nhẹ nhàng, không dùng xà phòng sát khuẩn mạnh, không cào gãi mụn nước và không băng kín vết thương. Khi mụn nước vỡ tự nhiên, cần lau khô nhẹ và để da khô thoáng.

Ngoài ra, việc giặt riêng quần áo, khăn tắm và vật dụng cá nhân cũng giúp ngăn ngừa lây lan virus cho người xung quanh, đặc biệt là những người chưa từng mắc thủy đậu.

Theo BS.CKII Nguyễn Vũ Hoàng, việc tiêm vắc-xin zona là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, đặc biệt ở người lớn tuổi, người có bệnh nền hoặc có nguy cơ tái phát cao. Vắc-xin giúp giảm nguy cơ phát bệnh cũng như giảm nhẹ triệu chứng nếu có mắc phải.

“Ngay cả những người từng mắc bệnh vẫn nên tiêm vắc-xin để bảo vệ hệ miễn dịch và ngăn ngừa những lần tái phát nặng hơn”, bác sĩ Hoàng khuyến nghị.

Nhiều người dân sau khi trải qua bệnh zona cũng cho biết đã đưa cả gia đình đi tiêm chủng. “Bây giờ ra tiệm thuốc hay tiệm tạp hóa đều có người biết đến zona, nhưng không phải ai cũng hiểu mức độ nguy hiểm. Tôi nghĩ tiêm vắc-xin là cách đầu tư tốt cho sức khỏe”, chị Lê Thu Trang (quận Bình Thạnh) nói.

Trong bối cảnh bệnh zona thần kinh ngày càng phổ biến và trẻ hóa, giới chuyên môn khuyến cáo người dân cần chủ động theo dõi sức khỏe, nâng cao sức đề kháng bằng chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý và hạn chế căng thẳng.

Hơn hết, cần loại bỏ tâm lý e ngại, tự điều trị hoặc trông chờ vào mẹo vặt truyền miệng. “Chúng tôi từng tiếp nhận những ca để lại sẹo lớn vì tự đắp thuốc không rõ nguồn gốc. Nhiều ca nhiễm trùng nặng phải phẫu thuật cắt lọc da. Đó là cái giá quá đắt chỉ vì trì hoãn đến bệnh viện”, bác sĩ Phương chia sẻ.

Thủy Phạm