Điểm khác biệt của học sinh vào lớp 10 hiện nay theo học Chương trình giáo dục phổ thông 2018 so với trước đây, đó là các em sẽ học 6 môn và 2 hoạt động giáo dục bắt buộc, cùng với 4 môn lựa chọn trong số 9 môn lựa chọn.
Cô Lê Tường Quyên (Phó Hiệu trưởng Trường THPT Trưng Vương)
Theo đó, từ đầu năm học lớp 10, các trường THPT sẽ tư vấn rất kỹ để học sinh lựa chọn 4 môn học lựa chọn phù hợp với năng lực và sở thích. Việc chọn lựa này rất quan trọng vì sẽ ảnh hưởng đến cả 3 năm học THPT của học sinh; đặc biệt theo quy chế, thông tư mới nhất của Bộ GD-ĐT về kỳ thi tốt nghiệp THPT, ngoài 2 môn bắt buộc là ngữ văn và toán, học sinh được chọn 2 môn lựa chọn trong số 4 môn lựa chọn đã đăng ký học để dự thi. Như vậy, ngay từ đầu năm học lớp 10, học sinh phải lựa chọn môn học lựa chọn như thế nào để khi chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT mang tính định hướng nghề nghiệp phải có sự tương thích với nhau.
Muốn lựa chọn 4 môn học lựa chọn phù hợp, phụ huynh và học sinh nên tham khảo phương án tuyển sinh của các trường ĐH để hình dung được rằng trong định hướng nghề nghiệp với các ngành học đó, trường ĐH sử dụng phương thức tuyển sinh bằng các tổ hợp nào, từ đó chọn được môn học lựa chọn phù hợp. Với 4 môn học lựa chọn, mỗi trường THPT tùy vào đặc thù đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất… sẽ có hình thức tổ chức các môn học lựa chọn khác nhau. Thời điểm này, phụ huynh và học sinh cần tìm hiểu, tiếp cận với cách thức tổ chức của các trường để đặt nguyện vọng trường phù hợp với mong muốn của học sinh khi học ở bậc THPT.
Phụ huynh và học sinh lưu ý, khi chọn nhóm môn học lựa chọn ở lớp 10 phải cân nhắc thật kỹ, không chọn theo cảm tính. Bởi, theo quy định của Bộ GD-ĐT, việc đổi môn học lựa chọn chỉ được thực hiện vào cuối năm học lớp 10. Cụ thể, cuối năm học, nhà trường sẽ gửi thông báo cho học sinh về việc đổi môn học lựa chọn, học sinh sẽ làm đơn để nộp. Tuy nhiên, học sinh và phụ huynh phải cam kết tự bổ sung các phần kiến thức môn học này trong năm lớp 10, nhà trường chỉ hỗ trợ. Sau quá trình bổ sung kiến thức trong thời gian hè, học sinh phải thực hiện bài kiểm tra xem có đủ năng lực để theo học môn này ở lớp 11 hay không, đạt yêu cầu theo quy định mới có thể chuyển đổi.
Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập tại TP.HCM, mỗi học sinh sẽ có 3 nguyện vọng lớp 10 thường. Vì vậy, phụ huynh và học sinh lớp 9 có thể tham khảo cách đặt nguyện vọng như sau: Nguyện vọng 1 phải là trường học sinh yêu thích; nguyện vọng 2 phải cách nguyện vọng 1 ở mức khoảng 2 điểm; nguyện vọng 3 phải cách nguyện vọng 2 ở mức khoảng 1 điểm.
Điều quan trọng khi đặt nguyện vọng trường là cần sát với năng lực học tập của học sinh. Việc đánh giá năng lực này phải căn cứ vào kết quả học tập của 4 năm THCS và phần tự đánh giá khả năng của học sinh thông qua 3 môn toán, ngữ văn, ngoại ngữ. Ngoài ra, học sinh có thể dựa vào điểm kiểm tra cuối kỳ theo dạng đề thi tuyển sinh lớp 10 công lập để đánh giá một cách tổng quát năng lực của bản thân. Từ kết quả đó, học sinh phải trừ hao điểm. Cụ thể, các em dựa vào đó dò điểm chuẩn các năm trước để biết năng lực của mình phù hợp với nhóm trường nào, trường nào vừa sức với mình, trường nào ở mức điểm của mình. Đặc biệt, khi đặt nguyện vọng trường, phụ huynh và học sinh cần tham khảo thêm ý kiến đánh giá, nhận xét của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn.
Lê Tường Quyên
(Phó Hiệu trưởng Trường THPT Trưng Vương, Q.1, TP.HCM)