Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng: Cần phải được giải ngân đúng đối tượng

Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) được kỳ vọng mang lại nhiều cơ hội sở hữu nhà ở cho người lao động có thu nhập thấp bởi mức lãi suất thấp hơn mức lãi vay bình quân trên thị trường của các ngân hàng từ 1,5-2%. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, để gói tín dụng này không bị lãng phí thì cần phải giải ngân đúng đối tượng…

Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng hy vọng sẽ giúp nhiều người lao động có nhà để ở

Hơn 20 năm ở trọ

Đến TP.HCM lập nghiệp được 22 năm, mức lương hiện khoảng 10 triệu đồng/tháng, anh Nguyễn Trọng Nhân – công nhân Khu Công nghiệp Đông Nam, huyện Củ Chi – vẫn phải ở trọ. Anh Nhân mong ước có căn nhà để ở, tuy nhiên với giá nhà “cắt cổ” như hiện nay thì mong ước này khó thành hiện thực.

Anh Nhân nói, hiện nay NƠXH rất ít so với nhà ở thương mại. NƠXH hầu hết ở rất xa nơi làm việc. Thông tin tiếp cận NƠXH hạn chế, thậm chí khi tiếp cận được thì đã là “hàng sang tay”, giá khá cao.

Chị Lê Thị Hằng – công nhân Công ty CCHTop, Khu chế xuất Tân Thuận, Q.7 – quê Thanh Hóa. 20 tuổi, chị Hằng vào TP.HCM làm công nhân. Đến nay sau 21 năm, thu nhập của chị chỉ 8 triệu đồng/tháng, chồng chị khoảng 7 triệu đồng. Vợ chồng chị và hai con nhỏ đang ở trọ trong căn phòng lợp tôn rộng hơn 20m2 với giá gần 3 triệu đồng/tháng. Trừ chi phí ăn uống, đóng học cho con, tiền phòng trọ, mỗi tháng gia đình chị dành dụm được gần 4 triệu đồng.

Với mức thu nhập này, chị Hằng thừa nhận hoàn toàn không có khả năng mua nhà ở thương mại; còn NƠXH thì giá nhà phải thấp nữa, lãi suất vay cũng phải thấp, thời gian vay được kéo dài thì mới mong có nhà để ở.

“Tôi được biết Chính phủ vừa có gói tín dụng 120.000 tỷ đồng để phát triển NƠXH. Tôi mong có thể được xét mua căn hộ rộng từ 45-50m2 giá khoảng 1 tỷ đồng, trả trước 20% và mỗi tháng trả nợ 3-4 triệu đồng”, chị Hằng nói.

Có lẽ những người lao động có thu nhập thấp như anh Nhân, chị Hằng phải ở trọ 20 năm, thậm chí 30 năm và hơn thế nữa tại TP.HCM không phải ít. Mua nhà ở thương mại là điều “có nằm mơ cũng không dám mơ” đối với họ; còn NƠXH tuy giá có rẻ nhưng lại là “hàng hiếm”, không phải ai cũng tiếp cận được… Bởi vậy nếu không có các chính sách đột phá về phát triển NƠXH thì những công nhân, người lao động với mức thu nhập trên dưới 10 triệu đồng/tháng tại TP.HCM sẽ mãi mãi… ở trọ.

Tiền phải đến được tay người thu nhập thấp

Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được kỳ vọng mang lại nhiều cơ hội có nhà ở cho người lao động thu nhập thấp. Một số chuyên gia kiến nghị nên phân bổ cho các địa phương và cho phép chính quyền địa phương được bổ sung chính sách hỗ trợ tùy điều kiện để có thể hình thành một gói hỗ trợ phù hợp yêu cầu thực tiễn. “Điều này giúp địa phương được tăng tính chủ động, có thể triển khai sớm”, TS. Trần Du Lịch – thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia – nói.

Để triển khai gói tín dụng này, Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước chủ trì, giao các ngân hàng, trong đó chủ lực là Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án vay với mức lãi suất thấp hơn mức lãi vay bình quân trên thị trường của các ngân hàng từ 1,5-2%.

Theo các chuyên gia, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, có văn bản hướng dẫn rõ ràng, nâng cao nhận thức, cung cấp thông tin rộng rãi đến tất cả các đối tượng liên quan là những việc cần tiến hành ngay. Bởi lẽ việc triển khai gói tín dụng này sẽ không tránh khỏi thách thức.

TS. Bùi Duy Tùng – giảng viên kinh tế, ĐH RMIT Việt Nam – cho biết, tiếp cận vốn vay với lãi suất ưu đãi là một thách thức không nhỏ đối với việc triển khai thành công gói tín dụng NƠXH; việc chậm giải ngân các gói hỗ trợ là một thách thức lớn trong việc triển khai gói tín dụng NƠXH. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ triển khai các dự án, tiến độ hoàn thành dự án. Một trở ngại khác mà các doanh nghiệp phải đối mặt là thiếu dòng vốn cho các dự án NƠXH, lãi suất cho vay cao. Đưa ra các ưu đãi cho vay mua NƠXH minh bạch, phù hợp với các quy định, tiêu chuẩn của các bộ, ngành liên quan là hết sức cần thiết.

Nêu ra giải pháp tháo gỡ, ông Tùng cho rằng các bộ, ngành có liên quan cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm các loại giấy tờ cần thiết để phê duyệt. Chính phủ cần xây dựng các văn bản hướng dẫn rõ ràng nhằm đảm bảo việc xác định dự án NƠXH đáp ứng các tiêu chí cần thiết để được tài trợ. Bộ Xây dựng và các địa phương cần ban hành hướng dẫn rõ ràng về tiêu chuẩn thiết kế, xây dựng đối với các dự án NƠXH. Cùng với đó, nâng cao nhận thức, cung cấp thông tin rộng rãi đến tất cả các đối tượng liên quan nhằm đảm bảo các gia đình và người lao động có thu nhập thấp nhận thức được gói tín dụng. Đơn giản hóa thủ tục hồ sơ vay vốn để các hộ gia đình có thu nhập thấp và người lao động có thể tiếp cận gói tín dụng. Đồng thời, thiết lập cơ chế giám sát, bao gồm việc kiểm tra thường xuyên chất lượng của các dự án sẽ giúp đảm bảo rằng các dự án NƠXH đạt được những mục tiêu dự định và mang lại lợi ích cho các đối tượng thụ hưởng.

Khắc phục tình trạng lợi ích chính sách

Số liệu báo cáo của Bộ Xây dựng năm 2022 cho thấy, việc phát triển NƠXH, nhà ở công nhân đến nay đạt kết quả rất thấp so với mục tiêu đề ra. Cụ thể, hiện mới đạt 5,2/12,5 triệu m2, tương đương khoảng 41,6% của Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030.

Dù có nhiều chính sách hỗ trợ nhưng việc phát triển NƠXH vẫn gặp không ít khó khăn; đặc biệt nhiều doanh nghiệp có tâm huyết thực hiện dự án nhưng gặp trở ngại về thủ tục, chính sách, nguồn vốn, quỹ đất…

TS. Cấn Văn Lực – thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính, tiền tệ quốc gia – chỉ ra nhiều vướng mắc, trong đó phải kể đến việc chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, bài bản, dài hơi trong phát triển NƠXH. Đặc biệt, đối với người có nhu cầu mua nhà thì khó tiếp cận nguồn vốn vay ngân sách do được bố trí cho các dự án NƠXH là rất ít và luôn thiếu. Thủ tục mua bán NƠXH tương đối phức tạp, các đối tượng được mua phải thỏa mãn nhiều tiêu chí, điều kiện về nhà ở, nơi cư trú và thu nhập… Theo đó cần quán triệt, thống nhất quan điểm, coi đây là “chính sách kinh tế nhân văn, mang cả ý nghĩa kinh tế và an sinh xã hội”. Cần xây dựng một đề án tổng thể, căn cơ, bài bản. Trong đó mở rộng đối tượng được mua NƠXH và chú ý khắc phục tình trạng trục lợi chính sách.

Phú Cát