Luyện học sinh cách viết ngắn

Tạp Chí Giáo Dục

Thứ bảy, 29.10.2016, 20:10

Đề thi THPT quốc gia 2017 môn văn, phần nghị luận xã hội (yêu cầu viết trong 200 chữ) theo nhiều ý kiến là đã “khai tử” lối viết dài dòng, lan man. Thay vào đó là lối viết ngắn gọn, đầy đủ ý; đáp ứng các yêu cầu về chuẩn tiếng Việt mới có điểm. Đây thực sự là một bước thử thách đối với giáo viên dạy văn và học sinh trong quá trình ôn luyện. Làm thế nào để viết ngắn mà vẫn chuyển tải được các ý theo yêu cầu đề ra? Làm thế nào để có vốn từ ngữ nhằm hỗ trợ cho việc diễn đạt được sáng sủa, mạch lạc? Quả thật, viết dài thì được nhưng viết ngắn mà đầy đủ ý thì không dễ dàng chút nào! Yêu cầu của đề thi nhằm rèn luyện cho học sinh cách diễn đạt gãy gọn, ngắn mà đủ ý hơn là viết lan man, dài dòng mà thiếu ý, không rõ ý.

Hơn 35 năm dạy môn ngữ văn, tôi xin chia sẻ kinh nghiệm cùng đồng nghiệp việc rèn luyện cách viết ngắn cho học sinh; chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi THPT quốc gia. Trước hết, giáo viên ra đề kiểm tra theo nhiều chủ đề, chia nhóm hoặc bắt buộc cá nhân phải viết. Yêu cầu viết ngắn gọn, lúc đầu trong khoảng 300 chữ sau đó rút gọn khoảng 200 chữ. Tờ giấy làm bài được chia làm hai, bên trái là bài của học sinh, bên phải để trống (sẽ là bài sửa lại hoặc đoạn sửa mẫu của giáo viên).

Giáo viên dành thời gian thỏa đáng để sửa bài cho học sinh. Như đoạn mở đầu phải viết như thế nào; câu chủ đề của mỗi phần, mỗi đoạn làm sao (dạng câu sử dụng từ ngữ nâng cao, khái quát). Từ câu chủ đề, phát triển ý như thế nào cho phù hợp, định hướng nội dung cần bàn. Câu kết thúc vấn đề phải như thế nào để vừa có tính khái quát vấn đề, vừa “gút” lại vấn đề đã nêu trên. Ở đây, vốn từ ngữ rất quan trọng vì có vốn từ ngữ mới có đủ “công cụ” để diễn đạt ý. Rất tiếc, hiện nay do học sinh lười đọc sách nên không đủ vốn từ ngữ để diễn đạt. Vì vậy, giáo viên khuyến khích, hướng dẫn học sinh tranh thủ đọc sách để làm giàu vốn từ ngữ của mình. Sửa bài xong, giáo viên yêu cầu học sinh viết lại phần bên phải bài kiểm tra. Chú ý về cách dùng từ ngữ, cách diễn đạt…

Rèn luyện cho học sinh cách viết ngắn không khó, nếu giáo viên vừa có cái tâm, vừa có sự đam mê nghề nghiệp thì sẽ làm được!

Hoài Lam (Sóc Trăng)