Sự kỳ vọng đôi khi trở thành áp lực

Một bộ phận phụ huynh đang đặt quá nhiều kỳ vọng vào con, áp đặt mong muốn của mình vào mong muốn của con. Những điều này sẽ trở thành áp lực lớn, đôi khi khiến các em chán nản…

Phụ huynh nên lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của học sinh để giúp các em tự tin với lựa chọn của mình

“Cô ơi, cô thuyết phục ba mẹ dùm con”

Nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp 9, câu chuyện cô Trần Thụy Hồng Thắm (giáo viên Trường THCS Hà Huy Tập, Q.Bình Thạnh) hay gặp nhất trước mỗi mùa thi tuyển sinh lớp 10 đó là sự kỳ vọng quá lớn của phụ huynh đối với học sinh. Từ sự kỳ vọng này, thay vì lắng nghe con, động viên và cùng con lựa chọn hướng đi, trường học phù hợp thì phụ huynh thường chọn nguyện vọng thay con, chọn mong ước và sở thích thay con…, vô hình đặt thêm những áp lực lớn lên học sinh. “Tôi đã gặp rất nhiều trường hợp học sinh nói rằng: Cô ơi, cô thuyết phục ba mẹ dùm con. Con thích học nghề nhưng ba mẹ lại yêu cầu phải thi tuyển sinh, phải học THPT công lập; con thích trường A. nhưng ba mẹ lại quyết trường B… Một bộ phận phụ huynh đang đặt quá nhiều kỳ vọng vào con, không lắng nghe ước mơ của con. Áp đặt mong muốn của mình vào mong muốn của con. Những điều này sẽ trở thành áp lực lớn, đôi khi khiến học sinh chán nản. Thậm chí ngay cả khi đậu vào trường phụ huynh mong muốn thì các em cũng khó có hứng thú học tập”, cô Thắm chia sẻ.

Theo cô Thắm, đa phần phụ huynh có quan điểm rằng học xong THCS phải thi tuyển sinh lớp 10, dù năng lực học tập của con không cho phép. Thậm chí đặt nguyện vọng vào những trường rất cao để “nếu rớt thì cũng… rớt cho sang”. “Năm học này lớp tôi chủ nhiệm có 3 em rất muốn chuyển sang học trung cấp chuyên nghiệp vì năng lực học tập của các em yếu. Tuy nhiên, quan điểm của phụ huynh lại cho rằng học xong THCS mà không thi tuyển sinh lớp 10 là không thể chấp nhận được. Học trung cấp chỉ là bước đường cùng. Quan điểm này gây ra rất nhiều thiệt thòi cho học sinh. Nếu học sinh cứ đăng ký 3 nguyện vọng, không chỉ gia tăng áp lực cạnh tranh mà còn tác động lớn đến tâm lý của các em khi không đậu”, cô Thắm nêu rõ.

Tư duy “chờ con thi tuyển sinh rớt rồi tính sau” hiện đang là khó khăn lớn của các trường THCS trong việc định hướng phân luồng, hướng nghiệp học sinh lớp 9. Hiệu trưởng nhiều trường THCS bày tỏ, phụ huynh thường không mặn mà với các hướng đi khác sau THCS bởi cho rằng lựa chọn này khiến “học sinh thiệt thòi, không bằng bạn bè”.

Hãy để học sinh tự tin với lựa chọn của mình

Thầy Trần Xuân Thắng (Phó Hiệu trưởng Trường THCS – THPT Hồng Hà) nhìn nhận, các bậc phụ huynh cần thay đổi quan điểm rằng học xong THCS là phải thi tuyển sinh lớp 10. Có rất nhiều ngã rẽ sau THCS, ngoài thi tuyển sinh lớp 10 thì còn có học nghề, học THPT ngoài công lập, học trung tâm GDNN – GDTX…, quan trọng nhất là phụ huynh phải nhìn được ra năng lực học tập của học sinh để tư vấn, phân tích, định hướng các em chọn lựa các ngã rẽ phù hợp. “Học THPT ngoài công lập cũng là một lựa chọn nếu sức học của các em không đủ sức cạnh tranh vào trường THPT công lập. Từ môi trường THPT ngoài công lập, rất nhiều học sinh đậu các trường đại học lớn, thực hiện được ước mơ, hoài bão của mình. Quan trọng hơn cả là làm sao học tập trong môi trường đó các em cảm thấy tự tin. Trường ngoài công lập giảng dạy tương đương như trường công lập, cũng có các câu lạc bộ giúp phát triển thể chất, tạo sân chơi để học sinh phát huy thế mạnh. Tùy theo mô hình trường còn có những đặc thù giáo dục riêng. Vấn đề là phụ huynh tìm hiểu, chọn được trường THPT ngoài công lập phù hợp”, thầy Thắng chia sẻ.

“KHOANH VÙNG” TƯ VẤN CHUYÊN SÂU, TRỌNG ĐIỂM

Năm học này, Trường THCS Tăng Bạt Hổ (Q.4) có 306 học sinh lớp 9. Từ kết quả kiểm tra học kỳ I và đánh giá của giáo viên chủ nhiệm, nhà trường “sàng lọc” ra 74 học sinh cần tư vấn chuyên sâu các hướng đi khác ngoài lớp 10 THPT công lập. Thầy Nguyễn Văn An (Hiệu trưởng nhà trường) đánh giá, tỷ lệ này nhiều hơn so với năm học trước vì năm nay học sinh phải học trực tuyến kéo dài, kết quả học tập bị ảnh hưởng, nhất là môn tiếng Anh. “Trong buổi họp phụ huynh cuối học kỳ I, nhà trường đã thông tin rõ ràng đến phụ huynh về năng lực học tập, đặc điểm của kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm nay. Việc tính hệ số 1 ở cả 3 môn thi sẽ là áp lực lớn với nhiều học sinh – nhất là học sinh có năng lực học tập kém. Phụ huynh phải nhận thức rõ điều này để không đặt kỳ vọng lớn vào học sinh, mạnh dạn hướng các em đi các ngã rẽ khác”, thầy An cho biết. Từ kết quả “khoanh vùng” học sinh, Trường THCS Tăng Bạt Hổ tổ chức các buổi tư vấn chuyên sâu, trọng điểm, lựa chọn các trường THPT ngoài công lập, trung cấp chuyên nghiệp uy tín với nhiều ngành nghề gần gũi thực tiễn hiện nay để phụ huynh hiểu, từng bước xóa bỏ quan điểm chưa đúng đắn của phụ huynh. Cạnh đó, giáo viên luôn kiên trì bám sát tư vấn, thông tin kịp thời đến phụ huynh năng lực học tập của học sinh trong suốt năm học chứ không phải đợi đến khi thi mới tư vấn. “Quan điểm cứ thi lớp 10 rớt mới rẽ sang các hướng học khác sẽ khiến học sinh không định hướng được, thi theo mong muốn của ba mẹ nên tư duy học đối phó, đậu thì học, không đậu thì thôi. Thực tế đã có nhiều trường hợp học sinh đã đậu vào trường THPT công lập nhưng học chưa được nửa học kỳ đã làm đơn xin nghỉ vì bị choáng ngợp với kiến thức, phương pháp học ở môi trường này, dẫn đến lãng phí tiền bạc, lỡ dở con đường học vấn của các em”, thầy An cho hay.

Câu chuyện học sinh xin chuyển trường từ THPT công lập ra ngoài công lập hoặc trung tâm GDNN – GDTX, theo ông Đỗ Trí Nhân (chuyên viên Phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Sở GD-ĐT TPHCM) không phải hiếm mà năm học nào cũng có. Điều này xuất phát từ việc học sinh lựa chọn chưa đúng môi trường THPT hoặc chưa đúng hướng đi sau THCS. “Mỗi hướng đi sau THCS đều có những ưu điểm riêng và đều hướng đến mục tiêu là trang bị cho các em kiến thức, kỹ năng để chọn được một ngành nghề phù hợp. Sau này có thể nuôi sống bản thân, gia đình và xây dựng quê hương, đất nước. Tuy nhiên, để học sinh thành công sau này thì trước hết ở mỗi sự lựa chọn phải giúp được các em tự tin. Phụ huynh nên lắng nghe, tìm hiểu năng lực và mong muốn của học sinh và hướng các em đến sự tự tin này”, ông Nhân nhấn mạnh.

Bài, ảnh: Thành Nam