Thời ChatGPT: Học sinh chọn ngành nghề như thế nào?

ChatGPT đã tạo nên những lợi thế nhưng cũng là nỗi lo của nhiều học sinh, nhất là những học sinh lớp 12 đang trong giai đoạn lựa chọn ngành nghề cho tương lai. Để giúp học sinh an tâm lựa chọn ngành nghề phù hợp với đam mê, sở thích và nhu cầu nhân lực trong tương lai, nhiều chuyên gia đã chỉ ra những ngành học đón đầu xu thế.

ThS. Phạm Doãn Nguyên (Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế – Tài chính TP.HCM) định hướng nghề nghiệp cho học sinh lớp 12

Một số nhóm ngành “khát” nhân lực

Ông Trần Anh Tuấn (Chuyên gia dự báo nguồn nhân lực và thông tin thị trường lao động) cho hay, thời đại công nghệ 4.0, một vài ngành nghề lỗi thời sẽ bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo, còn lại sẽ được nâng cấp lên một tầm cao mới. Do đó, đòi hỏi người lao động không chỉ có trình độ cao mà còn phải giỏi kỹ năng, ngoại ngữ, công nghệ để đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng. Theo dự báo, một số nhóm ngành nghề sẽ “khát” nhân lực và đón đầu xu thế trong tương lai như công nghệ kỹ thuật (công nghệ ô tô); logistics và quản lý chuỗi cung ứng; công nghệ thông tin (lập trình phần mềm, trí tuệ nhân tạo); quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng, thương mại; truyền thông (quảng cáo, marketing, thiết kế đồ họa); khoa học xã hội; công nghệ nông lâm, thú y, nuôi trồng thủy hải sản… Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, các ngành ngoại ngữ đang ngày càng khẳng định được giá trị của mình trong thời đại hội nhập. Tiếp sau ngành ngôn ngữ Anh đang dẫn đầu nhu cầu nhân lực là ngôn ngữ Nhật, ngôn ngữ Trung, ngôn ngữ Hàn Quốc… “Dù học ngành nghề nào thì yếu tố giúp chúng ta thành công trong thời đại số đó là phải hiểu bản thân, biết chấp nhận khó khăn, thử thách. Trong quá trình học tập, chúng ta phải học hành tử tế, luôn biết vươn lên, không ngừng học hỏi tiếp thu kiến thức mới. Có như vậy thì ra trường chúng ta mới có thể tìm được việc làm và không bị bỏ lại phía sau”, ông Tuấn khẳng định.

ThS. Võ Ngọc Nhơn (Trường ĐH Công nghệ TP.HCM) cũng khẳng định, sau đại dịch Covid-19, những ngành về du lịch, dịch vụ rất cần nhân lực. Khi học những ngành: Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành, quản trị nhà hàng và dịch vụ ăn uống, quản trị khách sạn, người học được đào tạo kỹ năng giao tiếp, ứng xử; kỹ năng làm việc nhóm; nghiệp vụ hướng dẫn, điều hành sắp xếp tour; quản trị buồng phòng… “Năm 2023, Trường ĐH Công nghệ TP.HCM tuyển sinh 59 ngành thuộc nhiều lĩnh vực như kinh tế, luật, ngoại ngữ, nghệ thuật, kỹ thuật, công nghệ dịch vụ…”, ThS. Nhơn thông tin. Tương tự, ThS. Nguyễn Xuân Luyện (Trường ĐH Công nghệ TP.HCM) cho hay, hiện nay lĩnh vực về truyền thông, quảng cáo, marketing đang phát triển mạnh. Một trong những công cụ giúp lĩnh vực này phát triển đó là sản phẩm của thiết kế đồ họa. Vì vậy, ngành thiết kế đồ họa không chỉ phát triển mạnh ở thời điểm hiện tại mà còn trong tương lai. Đối với ngành này, một số trường tuyển sinh tổ hợp có môn vẽ, môn năng khiếu. Tuy nhiên, sinh viên xét tuyển ngành thiết kế đồ họa tại Trường ĐH Công nghệ TP.HCM có thể dùng 2 cách: Thứ nhất, sử dụng tổ hợp môn có môn vẽ. Thứ hai, nếu các em chưa tự tin với môn vẽ, môn năng khiếu có thể xét tuyển tổ hợp môn khác hoặc học bạ 3 học kỳ.

Hãy làm cho bản thân… “hot”

ThS. Nguyễn Tùng Bảo Thanh (Học viện Hàng không Việt Nam) cho hay, một trong những lĩnh vực đang được quan tâm hiện nay là các ngành học trong lĩnh vực hàng không. Hiện Học viện Hàng không Việt Nam đang đào tạo ngành kỹ thuật hàng không và công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa chuyên ngành hàng không. Đây là những ngành mang tính đặc thù, yêu cầu cao. Đối với ngành kỹ thuật hàng không, khi vào học, sinh viên được nghiên cứu, tiếp cận hoạt động, cấu tạo, kỹ thuật sửa chữa tàu bay cũng như các thiết bị điện, cảnh báo, thông tin liên lạc. Đối với ngành công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa, sinh viên được học tập, nghiên cứu, tiếp cận thực tế, sửa chữa thiết bị điều khiển tự động hóa của tàu bay, ở sân bay. “Sau khi tốt nghiệp, sinh viên học những ngành này có nhiều cơ hội việc làm, các em có thể làm tại các công ty vận tải, cảng hàng không, sân bay… với thu nhập cao. Mức điểm tuyển sinh ngành này hàng năm từ 20-25 điểm”, ThS. Thanh cho hay.

Học sinh Trường THPT Võ Thị Sáu (Q.Bình Thạnh) chia sẻ khó khăn về việc chọn nghề trong thời đại công nghệ 4.0

Về ngành công nghệ kỹ thuật cơ khí, TS. Trần Thanh Thưởng (Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM) thông tin, ngành này đang rất cần nhân lực. Để tăng khả năng trúng tuyển, các em có thể đăng ký thêm ngành công nghệ chế tạo máy và ngành công nghệ chế tạo máy (Việt – Nhật). Cụ thể, học sinh có thể đăng ký nguyện vọng 1 đối với ngành công nghệ kỹ thuật cơ khí hệ đại trà, nguyện vọng 2 chọn ngành công nghệ kỹ thuật cơ khí hệ chất lượng cao tiếng Việt hay hệ chất lượng cao tiếng Anh. Nguyện vọng tiếp theo chọn ngành công nghệ chế tạo máy, tiếp đến là ngành công nghệ chế tạo máy (Việt – Nhật). Những năm gần đây, điểm chuẩn hệ chất lượng cao thấp hơn hệ đại trà từ 1 đến 3 điểm vì học phí hệ đại trà thấp nên học sinh đăng ký nhiều, trong khi hệ chất lượng cao ít học sinh đăng ký.

ThS. Phạm Doãn Nguyên (Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế – Tài chính TP.HCM) cho hay, hiện nay để trúng tuyển vào một trường ĐH không khó, cái khó là làm sao để lựa chọn ngành nghề phù hợp. Đầu tiên, chúng ta nên định vị được bản thân mình là ai, muốn làm nghề gì, mục tiêu nghề nghiệp ra sao. Khi xác định được những yếu tố này, bước tiếp theo là tìm hiểu thị trường lao động, sau đó chọn ngành, chọn trường. “Chúng ta thường có tâm lý chạy theo ngành “hot”; tuy nhiên, không có ngành nào “hot”, chỉ có con người “hot” trong ngành. Để trở thành người “hot” trong ngành, chúng ta phải trang bị cho mình kiến thức, kỹ năng và thái độ tốt. Có như vậy dù chúng ta làm nghề gì, trong thời điểm nào thì chúng ta cũng luôn “hot” trong mắt người khác”, ThS. Nguyên nói.

Thông tin thêm về ngành “hot”, TS. Nguyễn Hữu Long (Trường ĐH Mở TP.HCM) khuyên: “Chúng ta không nên chạy theo xu thế ngành “hot” mà hãy chọn ngành đáp ứng được nhu cầu của bản thân, phù hợp với sở trường, năng lực, sau đó tham khảo thêm nguồn nhân lực trong tương lai”.

Bài, ảnh: Hồ Trinh