Thiếu trầm trọng nhân lực chất lượng cao

Các ý kiến cho rằng, việc thiếu thông tin về cung cầu lao động (LĐ) và công tác dự báo nhu cầu nguồn nhân lực cho yêu cầu phát triển kinh tế xã hội là một trong những nguyên nhân gây thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao tại TP.HCM. Chính vì thế, xảy ra trường hợp doanh nghiệp thì kêu thiếu LĐ còn người LĐ thì tìm không ra việc.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, phải nâng cao vai trò thị trường, chứ không cứ tập trung đào tạo, đua nhau mở trường đại học. Nguồn nhân lực chất lượng cao (NNLCLC) không phải là cuộc đua bằng cấp mà là LĐ có phù hợp với công việc hay không. Không có thị trường cạnh tranh về LĐ, khó có NNLCLC. TS. Lê Chí Hiếu, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Phát triển nhà Thủ Đức trăn trở: “Tại TP.HCM, từ nhiều năm qua, vấn đề thiếu hụt LĐ đã được đặt ra, tuy nhiên chưa bao giờ TP phải đối mặt với tình trạng thiếu LĐ có trình độ chuyên môn một cách nghiêm trọng như những năm gần đây, do chỉ có 50% LĐ mới qua đào tạo. Đặc biệt lực lượng LĐ có trình độ từ TC, CĐ, ĐH trong một số ngành nghề còn rất ít, chất lượng chưa đạt so với yêu cầu. Bên cạnh khu vực trung tâm, tại các vùng ngoại ô TP, tình trạng khan khiếm LĐ chất lượng càng trầm trọng hơn. Theo thống kê của Sở Nội vụ TP, tại năm huyện ngoại thành: Hóc Môn, Củ Chi, Cần Giờ, Bình Chánh và Nhà Bè đang thiếu hụt nguồn LĐ chất lượng cao trên nhiều lĩnh vực, tình trạng trên đã gây ra nhiều tác động tiêu cực cho hoạt động của doanh nghiệp cũng như môi trường đầu tư của TP”. Còn ông Nguyễn Văn Xê, Phó giám đốc Sở LĐ-TB-XH TP.HCM thì cho rằng: “TP.HCM cũng như cả nước đều đang thiếu thông tin về cung cầu LĐ và dự báo nguồn nhân lực cho yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Tình trạng thiếu hụt nguồn LĐ chất lượng cao đã gây ra những tác động tiêu cực cho thị trường LĐ”.

Bà Lý Hoàng Oanh (Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM) cho rằng: “LĐ Việt Nam trong độ tuổi từ 20 đến 24 khi tham gia thị trường LĐ chưa được đào tạo hoặc được đào tạo nhưng vẫn còn hạn chế về kỹ năng, nghiệp vụ chuyên môn”. Điển hình như trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, khi thị trường chứng khoán bùng nổ tại Việt Nam, các doanh nghiệp bước vào cuộc chạy đua tuyển dụng nhân sự với hàng loạt ưu đãi về lương, thưởng, cơ hội thăng tiến… nhưng vẫn không tuyển đủ chỉ tiêu. Càng khó tuyển hơn khi doanh nghiệp cần tuyển nhân sự ở vị trí chuyên viên phân tích, trưởng phòng tư vấn tài chính, trưởng phòng kinh doanh…

Mỗi năm cả nước có hơn 200.000 sinh viên các trường ĐH, CĐ tốt nghiệp, cung cấp NNL dồi dào cho xã hội. Tuy nhiên, thị trường LĐ Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng đang diễn ra một nghịch lý: Số sinh viên chưa có việc làm hoặc làm không đúng ngành học còn khá đông, trong khi doanh nghiệp luôn kêu ca thiếu nhân lực. Còn theo ông Đỗ Phú Trần Tình (Trường ĐH Kinh tế – Luật TP.HCM) thì: “Nguyên nhân lớn nhất vẫn là sự “lệch pha” giữa đào tạo và sử dụng”. Theo ông, số lượng trường ĐH “mọc lên như nấm” nhưng chất lượng chưa đạt yêu cầu. Phần lớn lớp học rất đông sinh viên nên việc áp dụng phương pháp dạy tiên tiến gặp nhiều khó khăn. Bản thân sinh viên vẫn còn thụ động trong việc tiếp thu kiến thức, đổi mới phương pháp học tập cũng như rèn kỹ năng mềm; còn doanh nghiệp phó mặc công tác đào tạo cho nhà trường thay vì chủ động hợp tác để có sản phẩm chất lượng cao. Bên cạnh đó, sự thiếu thông tin về thị trường LĐ, việc hoạch định chính sách đầu tư, định hướng nguồn nhân lực của Nhà nước còn chậm… cũng là nguyên nhân dẫn đến sự thiếu hụt LĐ có trình độ cao.

Ông Trần Đình Lý, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh viên và quan hệ doanh nghiệp – Trường ĐH Nông lâm TP.HCM, cho rằng: “Nhà trường phải nâng cao chất lượng đào tạo, siết thật chặt đầu ra; Nhà nước cần có chính sách thông thoáng, phù hợp và doanh nghiệp phải hỗ trợ nhà trường trong quá trình đào tạo để đi sát với nhu cầu thực tế”.

Bài, ảnh: Lê Quang Huy