Chờ vaccine dịch vụ: Rước bệnh như chơi

Mặc dù đã được các cơ quan chức năng khuyến cáo: Không có loại vaccine nào đạt đến độ an toàn hoàn hảo 100%. Song, trước tình trạng một số trẻ tử vong sau tiêm vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng, nhiều phụ huynh, nhất là phụ huynh ở những thành phố lớn có khuynh hướng quay lưng với vaccine miễn phí mà chờ đợi vaccine dịch vụ.

Xuất hiện dịch vụ đăng ký tiêm chủng

Nhiều trẻ mắc bệnh sởi là do phụ huynh lơ là việc tiêm chủng theo quy định của Bộ Y tế

Từ đầu năm 2015 đến nay, hầu hết các điểm tiêm dịch vụ trên địa bàn cả nước đều treo bảng hết vaccine 5 in 1, 6 in 1. “Cung” khan hiếm mà “cầu” thì quá nhiều nên không ít phụ huynh chọn giải pháp ra nước ngoài để đăng ký tiêm cho trẻ với chi phí rất cao. Lợi dụng tâm lý đó, thị trường xuất hiện những dịch vụ đăng ký tiêm chủng dịch vụ và tiêm vaccine “xách tay” gây xôn xao dư luận trong thời gian qua. Gần đây nhất là đầu tháng 12, tại tòa nhà Apollo (461 Cộng Hòa, P.15, Q.Tân Bình, TP.HCM) trương bảng thông báo là “Điểm đăng ký dịch vụ tiêm vaccine “5 in 1””. Theo đó, đã có hàng chục phụ huynh đến đăng ký và đặt cọc tiền để được tiêm vaccine cho con. Giá một liều vaccine “5 in 1” ở đây là 2 triệu đồng, phụ huynh đăng ký phải đặt cọc trước 500 ngàn đồng. Những phụ huynh đặt cọc trước đều nhận được lời hứa sẽ có vaccine dịch vụ “5 in 1” tiêm từ ngày 5 đến ngày 10-1-2016. Ngày 16-12, Thanh tra Sở Y tế TP.HCM vào cuộc. Qua đó phát hiện “chủ nhân” của bảng thông báo là Công ty cổ phần Vật tư tiêu hao y tế Sài Gòn. Công ty này chưa được phép kinh doanh vaccine…

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, “cơ hội vàng” để tiêm vaccine đạt tỷ lệ miễn dịch cao nhất là khi trẻ 2, 3 và 4 tháng tuổi, giữa các mũi tiêm tối thiểu là 4 tuần. “Đây là khoảng thời gian trẻ rất dễ mắc bệnh, khi mắc thì nguy cơ biến chứng, nguy hiểm đến tính mạng rất lớn. Ngoài ra, các nghiên cứu chỉ ra rằng, đây là “thời gian vàng” để vaccine phát huy miễn dịch cao nhất, lên đến 80-90%. Nếu trẻ không tiêm đủ mũi, khả năng miễn dịch sẽ giảm, thậm chí về 0.

Trước tình trạng này, PGS.TS Trần Đắc Phu – Cục trưởng Cục Y tế dự phòng – khẳng định: Bộ Y tế tuyệt đối cấm việc buôn bán vaccine ngoài thị trường và khuyến cáo người dân không nên tự mua, tự tiêm vaccine “xách tay”. Vaccine không đảm bảo chất lượng, không được bảo quản đúng quy trình, đúng nhiệt độ rất dễ xảy ra phản ứng nguy hiểm cho cơ thể. Những vaccine “xách tay” không chắc chắn đã được kiểm định về chất lượng hay không, người tiêm cũng có thể không có kỹ thuật, không đủ các phương tiện cấp cứu nếu xảy ra phản ứng. Như thế, việc quyết định tiêm bên ngoài, qua “cò”, với hàng “xách tay” không rõ nguồn gốc chẳng khác nào phụ huynh vô tình rước nguy cơ cho con mình.

Vaccine chỉ có tác dụng khi tiêm đúng thời điểm

Ngày 22-12, Cục Y tế dự phòng cũng đưa ra khuyến cáo: Vaccine nào cũng có tỷ lệ phản ứng nặng nhất định vì tiêm vaccine là quá trình đưa kháng nguyên lạ vào cơ thể. Trong khi đó, việc tiêm chủng phòng chống dịch cho trẻ và cho cả cộng đồng là việc hết sức cần thiết, đặc biệt là đối với quốc gia có khí hậu nhiệt đới, môi trường dễ bùng phát các dịch bệnh nguy hiểm như nước ta. Do đó, mỗi phụ huynh cần ý thức tiêm chủng không chỉ là lựa chọn của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng, nhằm hướng tới đạt tỷ lệ tiêm chủng bao phủ toàn dân cao.

Theo thông tin từ Bộ Y tế thì, năm 2016, việc nhập các vaccine dịch vụ của Pháp, Bỉ vẫn sẽ còn gặp khó. Nguyên nhân là do các nước sản xuất vaccine chỉ sản xuất theo đơn đặt hàng lớn trước đó 2-3 năm. Do đó không dư ra để bán theo nhu cầu đột biến của Việt Nam.

Nhằm bảo vệ sức khỏe của trẻ và ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch trong cộng đồng, Cục Y tế dự phòng đặc biệt khuyến cáo: Quyền lựa chọn tiêm loại vaccine nào cho trẻ thuộc về các bậc phụ huynh, tuy nhiên cần bảo đảm hiểu rõ về nguồn gốc và chất lượng của lô vaccine, cũng như kỹ thuật tiêm của người chịu trách nhiệm tiêm cho bé. Phụ huynh cần nắm rõ lịch tiêm của bé, bảo đảm tuân theo lịch tiêm chủng đã được Bộ Y tế quy định. Bên cạnh đó, nếu liều vaccine 5 in 1 nào bị bỏ lỡ hoặc tiêm muộn thì cần phải tiêm sớm ngay, không cần phải tiêm lại từ mũi đầu. Đương nhiên về độ miễn dịch cũng sẽ không cao như tiêm đủ mũi, đủ thời gian. Và nếu trẻ nào đã tiêm vaccine dịch vụ 5 in 1 nhưng sau đó không có để tiêm thì cũng có thể chuyển sang tiêm vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng Quinvaxem mà không lo ngại khả năng miễn dịch giảm. Ngoài ra, phụ huynh có nhu cầu tiêm cho con tốt nhất nên đến các trung tâm y tế, cơ sở tiêm chủng Bộ Y tế quy định để được tư vấn đầy đủ. Tuyệt đối không được bỏ tiêm chủng, khiến trẻ nguy hiểm tính mạng và có thể gây dịch trong cộng đồng. Mọi thông tin chia sẻ trên mạng hoặc truyền miệng không rõ nguồn rất khó để xác định tính xác thực, có thể được tung tin thất thiệt vì mục đích trục lợi trong thời điểm “khát vaccine dịch vụ”. Vì thế, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân nên theo dõi thông tin chính thức trên website Cục Y tế dự phòng và website Bộ Y tế.

Bài, ảnh: Hòa Triều