Xây dựng mô hình chính quyền đô thị: Hết thời của cơ chế “hành là chính”?

Ngày 15-8, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (UBMTTQVN) TP.HCM đã tổ chức Hội nghị góp ý Đề án xây dựng mô hình chính quyền đô thị (CQĐT) tại TP.HCM.

Tại đây, ông Trương Văn Lắm – Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM nhấn mạnh: “Việc xây dựng mô hình CQĐT nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước trên địa bàn, phù hợp với đặc điểm, tính chất của đô thị đặc biệt và điều kiện vận hành của cơ chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, hội nhập quốc tế. Xây dựng hai cấp chính quyền địa phương tại TP.HCM, riêng tại địa bàn nội thành hiện hữu (gồm 13 quận là Q.1, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, Tân Bình, Tân Phú, Bình Thạnh, Phú Nhuận và Gò Vấp) là một cấp. Mỗi cấp có cơ cấu của một chính quyền đầy đủ, với HĐND có thực quyền quyết định về các vấn đề theo phân cấp; có địa vị pháp lý là một pháp nhân công quyền; thể hiện cao nhất của một chính quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Đặc biệt là phục vụ nhân dân, cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa của nhân dân thật tốt…”.

Theo đó, hầu hết các đại biểu đều đồng tình với việc xây dựng CQĐT tại TP.HCM. Ông Đồng Văn Khiêm – thành viên UBMTTQVN TP.HCM cho rằng: “Đề án xây dựng mô hình CQĐT tại TP.HCM là phù hợp với nguyện vọng của nhân dân về cải cách hành chính. Với chính quyền như hiện nay, nhân dân vẫn thường nói đùa rằng hành là chính”.

Song, cũng theo ông Khiêm thì: “CQĐT không chỉ là UBND mà có cả các cơ quan tham mưu (sở, ban, ngành). Nhân dân đang bức xúc về bộ máy cồng kềnh này, đây là môi trường cho bệnh tham nhũng phát triển. Mô hình CQĐT cần kết hợp chặt chẽ với cải cách hành chính, nếu không sẽ đâu lại vào đấy. Cứ như hiện nay, nhiều điều dân muốn hỏi mà chính quyền cứ đá qua đá lại, không ai chịu trách nhiệm”.

GS.TS Nguyễn Ngọc Giao – Chủ tịch Liên hiệp Các hội khoa học & kỹ thuật TP.HCM băn khoăn: “Sống trong mô hình “hơi rối rắm” này, người dân được lợi cái gì? Cần giấy tờ thì phải “chạy” đi đâu?…”.

Sở dĩ ông Giao cho rằng mô hình này “hơi rối rắm” là bởi đối với chính quyền cơ sở gồm 4 TP (tạm gọi là TP Đông, Tây, Nam, Bắc) trực thuộc, 3 thị trấn và 35 xã, chính quyền TP.HCM sẽ phân cấp và ủy quyền/ủy nhiệm để thực thi nhằm đảm bảo tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm cao nhất của chính quyền cơ sở. Đối với cơ quan đại diện hành chính như quận, huyện, phường thì hoàn toàn thực hiện theo cơ chế ủy nhiệm/ủy quyền của UBND cấp trực tiếp quản lý.

Với cơ chế ủy quyền/ủy nhiệm này, ông Khiêm lo lắng: “Dân sẽ bấu víu vào đâu khi có chuyện muốn hỏi chính quyền? Có hay không việc ủy quyền của ủy quyền, nghĩa là quận được TP ủy quyền rồi ủy quyền lại cho phường?”.

Trước những tâm tư của các đại biểu, ông Lắm trả lời: “Không có tình trạng ủy quyền của ủy quyền. Việc gì TP đã phân cấp cho quận, huyện thì không phân cấp cho phường, phân cấp cho phường thì không phân cấp cho quận, huyện. Tất cả chỉ có một cửa, tức là ở mỗi quận, huyện chỉ có một cơ quan cụ thể chịu trách nhiệm…”.

Bài, ảnh: Hòa Triều