Nhiều bất cập cấp thiết phải đổi mới

Nhấn mạnh đến công tác đổi mới quản lý GD nâng cao chất lượng, phát triển GD toàn diện, Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan cho rằng nguyên lý GD kết hợp giữa ba yếu tố quan trọng nhất đó là: Gia đình – nhà trường – xã hội là căn bản, xuyên suốt trong quá trình quản lý, GD đạo đức cho HS.

Nhắc lại 3 chuyên đề GD nổi cộm mà đích thân Phó chủ tịch nước tham gia khảo sát: Tuyển sinh CĐ, ĐH lệch pha – mất cân đối cơ cấu ngành nghề; GD đạo đức cho HS; Phong trào HSSV, Phó chủ tịch nước cảnh báo nhiều vấn đề cần phải điều chỉnh, tìm cách làm mới hiệu quả hơn. Từ những tâm sự, chia sẻ đầy tâm huyết về các mặt chưa đạt trong GD đạo đức, định hướng lối sống cho HSSV, Phó chủ tịch nước mong muốn ngành GD-ĐT TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung phải có giải pháp, thay đổi cách làm để nâng cao chất lượng đào tạo, GD con người toàn diện.

Phó chủ tịch nước nhấn mạnh: Việc GD đạo đức cho HSSV đặc biệt quan trọng, bởi có “cho” các em một nhân cách đúng – chuẩn mực xã hội mới “có được” một người công dân tốt. Ở chuyên đề GD đạo đức cho HS, qua khảo sát thực tế cho thấy: Cách GD công dân, đạo đức thế này đúng là lỗi của chúng ta, làm cho một bộ phận không nhỏ đạo đức HS xuống cấp. GD đạo đức không chỉ là thông qua môn giáo dục công dân (GDCD) mà môn này hiện nay mỗi tuần theo thời khóa biểu chỉ có một tiết, quá ít nếu thấy rằng GDCD đặc biệt quan trọng như thế nào trong GD đạo đức HS ở các nước có nền GD tiên tiến, hiện đại. Bên cạnh đó, tâm lý của người lãnh đạo nhiều trường lại không chú ý chương trình ngoại khóa, GD truyền thống thông qua các giờ tham quan, ngoại khóa ngoài thực tế. Nhiều GV phàn nàn cách bố trí, giảng dạy môn này như cho có. Một bộ phận GV giảng dạy GDCD tự ti nên nội dung, kiến thức giảng dạy rất khô khan, nghèo nàn vì vậy làm cho HS không thích học. Chủ quan là vậy, còn khách quan cho thấy, các cơ quan, đoàn thể phối hợp với nhà trường chưa làm tốt vai trò của xã hội trong việc GD đạo đức đối với HS. Bên cạnh đó, ban giám hiệu nhiều trường cũng thú nhận việc bố trí môn GDCD vô cùng khó khăn, vì không có thu nhập thêm, HS không muốn học nên thay phiên nhau dạy như một môn phụ. Vì vậy, yêu cầu là phải lồng ghép vào trong các môn học và GD đạo đức HS thiết thực nhất chính là thông qua tấm gương của người thầy trên lớp, phản chiếu đầy đủ, sinh động nhất cho HS noi theo.

Đề cập tới nội dung, mục tiêu “đổi mới căn bản, toàn diện nền GD-ĐT”, Phó chủ tịch nước cho rằng: Khâu cam go nhất là cải cách chương trình sao cho phù hợp với thực tiễn! Vì ngay như chương trình GD phổ thông, làm thế nào đừng đưa chương trình học quá nặng, HS không tiếp thu được. Đừng biến HS thành học vẹt, học tủ để đi thi và học xong cũng không biết gì! GD-ĐT cần phải đẩy mạnh việc nghiên cứu đổi mới công tác quản lý, nâng cao chất lượng GD-ĐT. “Chất lượng quản lý năng động hơn, trình độ, chuyên môn của các thầy cô giáo… ai cũng tốt nên vấn đề là tìm ra cách làm mới. Lấy thầy và trò làm nhân vật trung tâm, nhìn vào đó mà suy nghĩ và lập trình ra các chương trình để phục vụ cho đối tượng này. Đội ngũ cán bộ quản lý, thầy cô giáo chúng ta phải suy ngẫm sao cho xứng đáng là “tấm gương tiêu biểu” để học trò noi theo: Làm thế nào để người được đưa đò luôn nhớ người lái đò?”, Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan nhắn gửi.

Ở cấp GD chuyên nghiệp, Phó chủ tịch nước đưa ra vấn đề đáng quan tâm là tình trạng tuyển sinh các ngành nghề ở các trường CĐ, ĐH còn mất cân đối. Lỗi chính là việc tư vấn – hướng nghiệp cho HS còn nhiều bất cập, không định hướng được cho HS biết trong thời gian 3-5 năm tới, đất nước, xã hội cần nguồn nhân lực nào?

Tình trạng trong những năm gần đây, nhân lực của một số ngành kế toán; tài chính – ngân hàng; quản trị kinh doanh… bị “bội thực”, SV tốt nghiệp ra trường không kiếm được việc làm. Trong khi đó những ngành khoa học cơ bản lại rất ít hoặc không tuyển được SV. “Thậm chí khi khảo sát, nhiều trường than thở: Có ngành nghiên cứu cơ bản, lực lượng GV cả khoa đông gần 50 giảng viên nhưng năm nay chỉ được chừng chục thí sinh dự thi vào. Đây là một thực trạng rất đáng báo động”, bà Doan trăn trở.

Về công tác HSSV trong các trường chuyên nghiệp, bà Doan cũng cho rằng: “Một bộ phận không nhỏ HSSV hiện nay rất thực dụng trong đời sống và học tập! Những người làm công tác HSSV phải tìm hiểu kỹ, sâu: Vì sao có một bộ phận HSSV tham gia rất nhiều phong trào của trường, Thành đoàn, Tỉnh đoàn… như: Tình nguyện viên, Mùa hè xanh, hiến máu nhân đạo… nhưng lại không có “lửa” như ngày xưa. Các em tham gia như vậy có thực chất không, hay vì bắt buộc, vì “hồ sơ đẹp” để cộng điểm, xin việc? Như vậy là các em đã “lệch lạc” trong việc tham gia các phong trào HSSV. Phó chủ tịch nước nhấn mạnh: “Để thay đổi nhận thức lệch lạc này, những cán bộ phụ trách chính trị, đoàn thể tại các trường chuyên nghiệp phải thực sự “ăn ngủ cùng HSSV”, qua sự gần gũi, sẻ chia đó, chúng ta mới biết ngoài kiến thức thì những hoạt động ngoại khóa mang tính GD cao cho HSSV mới thực tế, mới đi vào cuộc sống”.

Bài, ảnh: Lê Quang Huy