Làng ĐH Đà Nẵng: Dự án “treo” xuyên thế kỷ

Trong khoảng 300ha của dự án LĐH ĐN, có 190ha thuộc xã Điện Ngọc, huyện Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam), số còn lại là 110ha thuộc phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn (TP.Đà Nẵng). Theo phân bố của dự án, khi LĐH ĐN được quy hoạch xây dựng sẽ tập trung các trường thành viên thuộc ĐHĐN, gồm: ĐH Kinh tế, ĐH Bách khoa, ĐH Ngoại ngữ, ĐH Sư phạm,  CĐ Công nghệ thông tin kèm theo là một hệ thống các giảng đường, phòng thí nghiệm, thư viện, ký túc xá; nhà công vụ cho các giáo sư, cán bộ giảng dạy…

Khi vừa được phê duyệt cách đây 17 năm (1997), đó là một dự án được lòng dân đồng thuận và tán đồng nhất bởi nơi đây hứa hẹn sẽ tạo điều kiện cho con em nông dân ở mảnh đất miền Trung – Tây Nguyên vốn nghèo khó được học hành. Đồng thời trung tâm này sẽ là nơi cung cấp cho xã hội nguồn nhân lực lao động chất lượng cao… Thế nhưng sau 17 năm trôi qua với ba đời giám đốc, dự án xây dựng LĐH vẫn còn “ì ạch” xây dựng với tiến độ chậm chưa từng thấy. Nhiều người trông đợi một trung tâm giáo dục hiện đại cho con em họ thì dần quên lãng, hoặc có chăng cũng chỉ nhớ tới như một điểm đến trong dự định không thành hiện thực. Riêng đối với những người dân vùng dự án thì lại mang nỗi niềm đi thì dở, ở không xong. Nhiều kì họp, người dân có ý kiến một là tiếp tục đẩy mạnh quy hoạch LĐH để họ được bố trí tái định cư, đền bù, ổn định cuộc sống, hai là trả lại đất để họ an cư lạc nghiệp… Tính đến thời điểm này, ngoài Trường CĐ Công nghệ thông tin Việt – Hàn được UBND TP.Đà Nẵng đưa vào xây dựng tại làng, phía ĐHĐN cũng mới chỉ xây dựng được Trường CĐ Công nghệ thông tin, một khu nhà dành cho Khoa Y – Dược và khu ký túc xá dành cho sinh viên. Hơn 80% đất quy hoạch còn lại vẫn nằm trơ với mưa nắng. Theo PGS.TS Trần Văn Nam, Giám đốc ĐHĐN, tính đến nay ĐHĐN chỉ hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng trên diện tích 36,32ha đất được giao thuộc dự án, đạt 12% so với tổng diện tích đất 300ha thuộc quy hoạch chung.

Về phía người dân đang sinh sống trong khu dự án nhưng bị quy hoạch “treo”, họ không thể mua bán, chuyển nhượng đất đai, nhà cửa; thiếu đất đai canh tác, cuộc sống tạm bợ đã kéo dài hơn 17 năm qua và cũng chưa biết đến lúc nào thì phải bàn giao đất. Còn sinh viên, do tình trạng cơ sở vật chất dùng chung nhưng điểm trường học văn hóa thì lại cách quá xa nên mỗi lần đi từ giảng đường đến điểm học thực hành rất vất vả. Đơn cử như sinh viên của Khoa Y – Dược, trường học nằm tận LĐH quy hoạch tại Hòa Quý (quận Ngũ Hành Sơn), mỗi lần thực hành các môn học liên quan đến thí nghiệm hóa sinh, các em phải đi mất gần 30 cây số đến Trường ĐH Sư phạm đóng tận khu vực Hòa Khánh (quận Liên Chiểu) mới có thể thực hành được. Trong khi đó, hầu hết các em đều đến từ các miền quê nghèo, không có điều kiện mua xe gắn máy nên nhiều em phải đi xe đạp. Tình trạng này đã gây không ít khó khăn và cả tâm lý chán nản cho sinh viên.

Để hoàn thành các hạng mục đến thời điểm hiện tại, ĐHĐN đã qua hai giai đoạn đầu tư. Trong đó, giai đoạn 2 (từ năm 2007 đến 2010) có tổng mức đầu tư gần 200 tỷ đồng (ngân sách Nhà nước cấp 80%, còn lại 20% vốn tự bổ sung của ĐHĐN). Tuy nhiên, do nguồn kinh phí từ ngân sách Nhà nước được cấp quá hạn hẹp, tiến độ cấp vốn kéo dài nên dự án giai đoạn 2 đã phải gia hạn thời gian thực hiện và hoàn thành vào cuối năm 2013. Trong bối cảnh các nguồn lực đầu tư còn hạn chế nên các giai đoạn đầu tư tiếp theo chưa thể triển khai thực hiện.

Mổ xẻ nguyên nhân chính dẫn đến dự án “treo” xuyên thế kỷ, PGS.TS Trần Văn Nam thừa nhận: Chủ trương của Chính phủ và Bộ GD-ĐT về thực hiện quy hoạch chung LĐH ĐN theo kế hoạch lâu dài với nhiều giai đoạn. Bên cạnh đó, do gặp khó khăn về nguồn vốn đầu tư nên dự án bị kéo dài. Sự chậm trễ này là nỗi trăn trở của Ban giám đốc ĐHĐN. “Tuy nhiên đứng ở góc độ đầu tư cho giáo dục thì việc kéo dài này không phải là hiếm. Thực tế cho thấy các trường ĐH lớn trên thế giới, để xây dựng được một trường ĐH có quy mô lớn họ phải mất hàng trăm năm hoặc lâu hơn nữa. Vì thế, chúng ta cần phải có tầm nhìn chiến lược, phải có quy hoạch trước và đồng thuận ưu tiên dành đất đai cho các dự án GD-ĐT, cho sự phát triển của các thế hệ mai sau, xem đó như là quỹ đất dự phòng cho giáo dục. Có như vậy, chúng ta mới xây dựng được những ĐH quy mô và hiện đại, ngang tầm các ĐH lớn trên thế giới”, ông Nam nói.

Dự án có 190ha đất nằm trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, nhưng được biết cho đến nay vẫn chưa được thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng. Vấn đề này, Giám đốc ĐHĐN Trần Văn Nam cho biết: “Nhằm tạo sợ ổn định trong dư luận dân cư sống trong vùng dự án cũng như tính toán lại kế hoạch các bước triển khai tiếp theo của dự án, Ban lãnh đạo ĐHĐN đã có kế hoạch làm việc trực tiếp với UBND tỉnh Quảng Nam thảo luận, đề xuất phương án điều chỉnh quy hoạch đối với 190ha đất thuộc quy hoạch chung ĐHĐN tại địa bàn tỉnh này. Trên cơ sở đó, ĐHĐN sẽ trình Bộ GD-ĐT xin ý kiến chỉ đạo. Nếu được Bộ GD-ĐT cho phép điều chỉnh quy hoạch, ĐHĐN sẽ tiến hành lập điều chỉnh quy hoạch chung ĐHĐN và trình phê duyệt theo đúng quy định hiện hành. Nếu phương án điều chỉnh quy hoạch được phê duyệt, ĐHĐN sẽ tiếp tục các bước lập quy hoạch chi tiết và dự án đầu tư xây dựng phù hợp với tình hình phát triển thực tế hiện nay”.

Bài, ảnh: Phan Vĩnh Yên