Phân luồng hướng nghiệp cho học sinh

Nhiều năm qua, ở TP Hồ Chí Minh, quận Tân Phú là mô hình làm khá tốt việc phân luồng hướng nghiệp cho học sinh sau THCS vào hệ trung cấp chuyên nghiệp (TCCN), công nhân kỹ thuật (CNKT).  Ngay từ bậc THCS, Phòng giáo dục quận Tân Phú đã chỉ rõ các hướng đi cho sau tốt nghiệp THCS để cho học sinh có sự lựa chọn. Ðối với những em điều kiện gia đình kinh tế khó khăn, có năng lực học tập từ trung bình khá trở lên, được định hướng chọn nguyện vọng xét tuyển vào các trường THPT công lập – bán công phù hợp với điều kiện kinh tế, năng lực học tập, sức khỏe. Các em này được định hướng có thể học lên CÐ-ÐH từ con đường TCCN dưới hình thức đào tạo liên thông. Ðối với học sinh có điều kiện kinh tế khó khăn, hay năng lực học tập từ trung bình trở xuống thì định hướng cho các em học lớp 10 hệ giáo dục từ xa (GDTX), đồng thời phòng giáo dục liên kết với các trường kỹ thuật nghiệp vụ GTVT III, trường ÐH Công nghiệp 4, trường CÐ Công nghiệp thực phẩm đào tạo hệ trung cấp kỹ thuật (3,5 năm; 4 năm), nghề bậc 3/7, 4/7, theo chỉ tiêu ký kết đào tạo hằng năm. Việc học này được tổ chức trong địa bàn quận và có chế độ học bổng, miễn giảm học phí cho diện gia đình chính sách. Hướng nghiệp cho học sinh được Tân Phú triển khai từ rất sớm, ngay trong tháng ba đã tiến hành tập huấn công tác tư vấn hướng nghiệp và phân luồng cho học sinh lớp 9, tháng tư và tháng năm lên kế hoạch tuyển sinh, phát hồ sơ tuyển sinh, liên hệ với các trường liên kết về chỉ tiêu và ngành nghề đào tạo, cử giáo viên về dạy hướng nghiệp cho học sinh, tháng sáu lên kế hoạch ôn thi tuyển sinh, thu nhận hồ sơ, lên kế hoạch xét tuyển tùy theo ngành nghề, trường đào tạo, tháng bảy và tám tổ chức xét tuyển, xây dựng kế hoạch đào tạo, giảng dạy đưa các em đến tận trường, nơi đăng ký học.

Ðể tạo điều kiện thuận lợi cho các học sinh, chương trình được định hướng như sau: Với chương trình học ba năm tại các trường THPT hệ công lập, dân lập, tư thục hoặc trung tâm GDTX, sau khi học xong và thi đỗ tốt nghiệp, học sinh sẽ được cấp bằng tú tài phổ thông, bằng tú tài bổ túc để tiếp tục dự thi vào các trường TCCN, CÐ, ÐH hoặc đi làm. Với chương trình học TCCN hệ bốn năm, học sinh sẽ vừa học nghề tùy theo lựa chọn (một năm), vừa học cấp ba BTVH (ba năm) sau khi học xong và thi đỗ tốt nghiệp học sinh sẽ được cấp bằng tú tài bổ túc, bằng tốt nghiệp TCCN và có thể tiếp tục dự thi vào các trường CÐ, ÐH hoặc đi làm. Với chương trình học trung cấp nghề (TCN) với thời gian ba năm, sau thời gian học đó các em có bằng trung cấp nghề. Với chương trình hệ CNKT hai năm, vừa học nghề tùy theo sự lựa chọn (2 năm), vừa học cấp 3 hệ bổ túc văn hóa, sau khi học xong và thi đỗ tốt nghiệp sẽ có bằng tú tài bổ túc, bằng CNKT bậc 3/7. Học sinh có thể dự thi vào các trường CÐ, ÐH hoặc đi làm (công nhân lành nghề).

Ðể phân luồng có hiệu quả, phòng giáo dục quận Tân Phú liên kết với các Trường CÐ dân lập Công nghệ thông tin, Trường CÐ Giao thông vận tải T.Ư III, Trường trung cấp kỹ thuật và nghiệp vụ Phú Lâm, Trường CÐ công nghiệp thực phẩm, Trường ÐH Công nghiệp để sau khi phân luồng học sinh tiếp tục học tại các trường đã liên kết. Với cách làm này trung tâm kỹ thuật tổng hợp, trung tâm GDTX, phòng giáo dục là trục thường xuyên để công tác phân luồng đến với học sinh và đạt hiệu quả. Phòng giáo dục quận nhận ra rằng vấn đề cốt lõi vẫn là việc làm cho học sinh khi ra trường nên ngay từ đầu nhà trường đã có kế hoạch liên kết với các khu công nghiệp Tân Bình và các khu công nghiệp khác nhằm nắm bắt các ngành nghề đang có nhu cầu lao động cao để đào tạo. Bằng việc liên kết này học sinh ra trường sẽ có việc làm ngay. Bên cạnh đó phòng giáo dục quận thường xuyên tăng cường tư vấn hướng nghiệp, cung cấp thông tin đào tạo và nhu cầu việc làm cho học sinh lớp 9 trước kỳ thi tốt nghiệp THCS, tiếp cận, gần gũi, tư vấn để giúp học sinh hiểu rõ về khả năng của bản thân và điều kiện gia đình trong việc lựa chọn hướng đi sau khi tốt nghiệp THCS qua phiếu thăm dò, điều tra… Tại các trường THCS mỗi tuần sẽ có một tiết hướng nghiệp, giáo viên của trung tâm kỹ thuật hướng nghiệp sẽ chia một lớp thành bốn nhóm để dạy. Ngoài ra giáo viên còn tổ chức cho học sinh tự giới thiệu sở thích nghề nghiệp, hướng dẫn các em tìm hiểu nghề nghiệp mình yêu thích. Với cách làm này mỗi giờ học hướng nghiệp các em rất hứng thú. Ðặc biệt giáo viên sẽ phụ trách xuyên suốt từ quá trình tư vấn cho đến làm thủ tục trước khi các em vào học tại một trong các trường đã liên kết.

Phòng giáo dục cũng đầu tư cơ sở vật chất – mạng lưới trường lớp, hỗ trợ cấp học bổng, trợ cấp học phí cho học sinh, xây dựng quỹ hỗ trợ học nghề của quận, từ nhiều nguồn vận động, tổ chức các hội chợ, triển lãm giới thiệu ngành nghề cho học sinh, tổ chức cho các em học sinh tự thuyết trình giới thiệu về nghề nghiệp mà mình yêu thích kèm theo hình ảnh minh họa. Phòng giáo dục còn hỗ trợ kinh phí tham quan thực tế các cơ sở sản xuất, kinh doanh để học sinh trực tiếp tiếp cận với từng ngành nghề…

Kế hoạch phân luồng học sinh sau THCS của Phòng giáo dục Tân Phú  được triển khai từ năm 2004. Nếu năm 2004 khi làm thí điểm phân luồng chỉ có 80 học sinh đăng ký học ở các trường TCCN, thì đến năm 2005, quận Tân Phú đã có 200 em đăng ký, đến năm 2007 đã có hơn 500 học sinh đăng ký. Năm học 2008 đã có 60 em khóa đầu tiên tốt nghiệp, hầu hết các em đã có bằng tốt nghiệp cấp THPT, một số em ra làm cán sự kỹ thuật, một số em học liên thông lên ÐH. Trong năm học mới này Tân Phú sẽ tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa việc phân luồng hướng nghiệp cho học sinh THCS. Theo đó, sẽ huy động 95% trở lên số đối tượng phổ cập đã tốt nghiệp THCS và học THPT, BTTHPT, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề. Trong đó ít nhất 15% vào học các trường dạy nghề và 15% trở lên vào học các trường trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề.