Những điểm mới về cư trú từ ngày 1-7 mà người dân ở TP HCM cần biết

Kể từ ngày 1-7, ngày Luật Cư trú có hiệu lực, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú cho đến hết ngày 31-12-2022. Đặc biệt, nếu thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khác với thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú. Như vậy, từ ngày 1-1-2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy sẽ không còn được sử dụng nữa.

Theo quy định tại khoản 3, điều 38 Luật Cư trú 2020: Khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin như: Thay đổi chủ hộ; thay đổi thông tin về hộ tịch so với thông tin đã được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu về cư trú; thay đổi địa chỉ nơi cư trú trong cơ sở dữ liệu về cư trú do có sự điều chỉnh về địa giới đơn vị hành chính, tên đơn vị hành chính, tên đường, phố, tổ dân phố, thôn, xóm, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, cách đánh số nhà trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của luật này và không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.

Quản lý công dân bằng thông tin trên cơ sở dữ liệu về dân cư

Khoản 4, điều 3 Luật Cư trú 2020 quy định: Thông tin về cư trú phải được cập nhật vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của pháp luật; tại một thời điểm, mỗi công dân chỉ có một nơi thường trú và có thể có thêm một nơi tạm trú. Đồng thời, khi đăng ký thường trú, khoản 3, điều 22 luật này nêu rõ, cơ quan đăng ký cư trú sẽ thẩm định, cập nhật thông tin về nơi thường trú mới của người đăng ký vào cơ sở dữ liệu về cư trú, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thông báo cho người dân về việc cập nhật.

Như vậy, từ ngày 1-7, việc quản lý cư trú của công dân sẽ được chuyển từ thủ công, truyền thống thông qua sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy; sang quản lý bằng số hóa, thông qua cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, về cư trú và số định danh cá nhân.

Không còn điều kiện riêng khi nhập khẩu Hà Nội, TP HCM

Điều 20 Luật Cư trú 2020 quy định điều kiện đăng ký thường trú là công dân có chỗ ở hợp pháp thuộc quyền sở hữu của mình thì được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp đó. Khi được chủ hộ và chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý trong các trường hợp vợ/chồng về ở với chồng/vợ; con đẻ, con nuôi về ở với cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi và ngược lại… thì được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp không thuộc quyền sở hữu của mình…

Như vậy với quy định này đã xóa điều kiện riêng khi muốn nhập khẩu các TP trực thuộc Trung ương như TP Hà Nội, TP HCM…. Trước đây, theo quy định tại khoản 2, điều 1 Luật Cư trú sửa đổi, công dân được đăng ký thường trú tại TP trực thuộc Trung ương phải có thời gian tạm trú tại TP đó từ một năm trở lên, nếu đăng ký thường trú vào quận thuộc TP trực thuộc Trung ương thì phải có thời gian tạm trú tại TP đó từ hai năm trở lên. Riêng tại Hà Nội, theo điều 19 Luật Thủ đô, nếu muốn đăng ký thường trú tại TP Hà Nội thì còn phải tạm trú liên tục tại nội thành từ 3 năm trở lên.

Các trường hợp không được đăng ký thường trú mới

Tại điều 23 Luật Cư trú năm 2020 quy định về địa điểm không được đăng ký thường trú mới, gồm: Nằm trong địa điểm cấm, khu vực cấm xây dựng hoặc lấn, chiếm hành lang bảo vệ quốc phòng, an ninh, giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, mốc giới bảo vệ công trình hạ tầng kỹ thuật, di tích lịch sử – văn hóa đã được xếp hạng, khu vực đã được cảnh báo về nguy cơ lở đất, lũ quét, lũ ống….

Toàn bộ diện tích nhà ở nằm trên đất lấn, chiếm trái phép hoặc chỗ ở xây dựng trên diện tích đất không đủ điều kiện xây dựng.

Đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Là nhà ở mà một phần hoặc toàn bộ diện tích nhà ở đang có tranh chấp, khiếu nại liên quan đến quyền sở hữu, quyền sử dụng nhưng chưa được giải quyết.

Bị tịch thu theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; bị xóa đăng ký phương tiện hoặc không có giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.

Là nhà ở đã có quyết định phá dỡ.

Bán nhà có thể bị xóa đăng ký thường trú…

Ngoài ra còn có quy định về đi khỏi nơi thường trú 12 tháng phải khai báo tạm vắng, hạn chế cư trú, thay đổi hồ sơ cấp phiếu lý lịch tư pháp, lưu trú dưới 30 ngày không cần đăng ký tạm trú…