Phát triển TP.HCM theo Nghị quyết 98: Không thể thiếu nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài

Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM vừa tổ chức tọa đàm “Vai trò cộng đồng doanh nhân, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài với sự phát triển TP.HCM theo Nghị quyết số 98/2023/QH15; Chỉ thị số 27-CT/TU; Nghị quyết số 18/NQ-HĐND”. Tại đây nhiều ý kiến cho rằng, để phát huy tối đa nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài vào sự phát triển chung của TP.HCM thì TP cần có cơ chế cụ thể để người Việt Nam ở nước ngoài hợp tác trong từng ngành, từng dự án cụ thể.

Đại biểu nêu ý kiến tại tọa đàm

Nên tận dụng nguồn lực trẻ

Bà Đỗ Thị Bích Ngọc – Văn phòng Khoa học – Công nghệ Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc – chia sẻ, Hàn Quốc là quốc gia phát triển đứng thứ 12 thế giới, đứng thứ 5 về đầu tư cho các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D); Hàn Quốc đang đặt mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu trong những ngành công nghiệp chip bán dẫn, công nghệ sinh học, kỹ thuật số, không gian vũ trụ… Tại Hàn Quốc, hiện có khoảng 80.000 du học sinh Việt Nam đang theo học tại các trường đại học; đội ngũ lưu học sinh đang theo các chương trình sau đại học, tiến sĩ, sau tiến sĩ. Trong số đó có nhiều lưu học sinh trở thành giáo sư giảng dạy tại các trường đại học của Hàn Quốc. “Đây là nguồn nhân lực chất lượng cao mà Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng cần có cơ chế thu hút để khai thác tối đa”, bà Ngọc nói.

Cũng theo bà Ngọc, với vai trò là cơ quan đại diện của Việt Nam tại Hàn Quốc, Đại sứ quán luôn là nơi quy tụ, bảo trợ các hội đoàn để phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của các hội đoàn nói chung cũng như mạng lưới nhà khoa học, trí thức, doanh nhân người Việt trong việc đóng góp cho quê hương, đất nước. Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc sẵn sàng hỗ trợ, đồng hành với TP.HCM trong các chương trình hợp tác cụ thể với Hàn Quốc thuộc lĩnh vực khởi nghiệp, đổi mới, sáng tạo.

Bà Cấn Thanh Huyền – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Khởi nghiệp Việt Nam – Nhật Bản (E-Future) – thông tin, hiện có hơn 800 quỹ đầu tư Nhật Bản đang hoạt động tại Việt Nam, với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 60 tỷ USD. Đặc thù của các quỹ đầu tư từ Nhật Bản thường tập trung vào các lĩnh vực bất động sản, sản xuất, năng lượng, hạ tầng, bán lẻ, công nghệ, trí tuệ nhân tạo, robot, y tế… Một số quỹ đã đầu tư vào các công ty khởi nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Các quỹ đầu tư Nhật Bản được đánh giá cao về khả năng quản lý rủi ro, sự chuyên nghiệp và cam kết đầu tư lâu dài.

TP.HCM được đánh giá là điểm đến đầu tư hấp dẫn với môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, chính sách ưu đãi thu hút đầu tư nước ngoài và lực lượng lao động trẻ dồi dào. “Vì vậy song song với tiềm năng và sự hỗ trợ từ Chính phủ, các doanh nghiệp Việt Nam cần tăng cường kết nối với các quỹ đầu tư Nhật Bản để tiếp cận nguồn vốn và kinh nghiệm quản lý từ các quỹ này. Đồng thời, cần nâng cao năng lực cạnh tranh và hoàn thiện các thủ tục cần thiết để thu hút các quỹ đầu tư Nhật Bản, cũng như nắm bắt cơ hội và tận dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các quỹ này để phát triển”, bà Huyền nói.

Việc thu hút chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài là cấp thiết

Ông Lê Thanh Minh – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM – kỳ vọng Nghị quyết 98 sẽ mở ra cơ hội mới cho sự phát triển của ngành khoa học và công nghệ, đặc biệt là thu hút được đội ngũ nhân lực cao ở nước ngoài về phát triển TP.

“Trong bối cảnh TP đang thiếu các tập thể khoa học mạnh, các chuyên gia đầu ngành, chưa tạo được sản phẩm khoa học và công nghệ thực sự mang tính đột phá, chủ lực… thì việc thu hút các chuyên gia, nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài là cấp thiết”, ông Minh nói.

Về phía người Việt Nam ở nước ngoài, nhiều ý kiến cho rằng hiện còn một số điểm nghẽn chưa phát huy được tối đa tiềm năng của các chuyên gia, nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM được Quốc hội thông qua ngày 24-6-2023. Sau đó, ngày 8-7-2023, Thành ủy TP.HCM đã có Chỉ thị số 27-CT/TU về lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15. Và ngày 10-7-2023, HĐND TP.HCM đã họp và ban hành Nghị quyết số 18/NQ-HĐND về triển khai thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15.

Bà Nguyễn Thúy Hồng – Phó Đại sứ Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ – cho biết, điểm nghẽn đầu tiên là cộng đồng người Mỹ gốc Việt còn hoạt động riêng lẻ, chưa quy tụ được mạng lưới hay tổ chức lớn nên chưa phát huy được tối đa tiềm năng.

Với quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Hoa Kỳ vừa được thiết lập, theo bà Hồng, các bộ, ngành Trung ương và TP.HCM cần nghiên cứu, đề xuất giải pháp mang tính đột phá, trong đó hoàn thiện cơ chế tiếp nhận, xử lý, phản hồi, vận dụng các sáng kiến của chuyên gia, trí thức, doanh nhân ở nước ngoài. Cần có cơ chế cụ thể để người Việt Nam ở nước ngoài hợp tác trong từng ngành, từng dự án cụ thể, giảm tình trạng họp hành trao đổi nhưng sau đó không có phản hồi, tiếp thu.

Đánh giá hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của TP.Thủ Đức nói riêng và TP.HCM nói chung đã và đang dần tạo lập được nền tảng bền vững cũng như có nhiều bước tiến phát triển như vườn ươm, trung tâm hỗ trợ startup, các trường đại học; bà Trần Tuệ Tri – Việt kiều Singapore, Cố vấn Cấp cao Việt Nam Brand Purpose – cho rằng, để tiếp tục nâng cao và phát huy hơn nữa tiềm năng khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM cần phải có những giải pháp đột phá hơn, cần tập trung về “chất” chứ không chỉ về “lượng”. TP.HCM có thể tận dụng cơ hội từ Nghị quyết 98/2023 để phát huy hết tiềm năng của mình, tạo nên những đột phá trong đổi mới sáng tạo và thúc đẩy động lực tăng trưởng của TP.

“TP cần xây dựng nền tảng căn bản của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo vững chắc trên cơ sở phát triển GD-ĐT. Kết nối, đẩy mạnh hợp tác với các trường đại học hàng đầu trên thế giới nhằm xây dựng các chương trình đào tạo tập trung R&D trong lĩnh vực xanh, chip bán dẫn và các chương trình phát triển khởi nghiệp. Kết nối với các chuyên gia trên thế giới để tổ chức nhiều hơn nữa các khóa đào tạo cho các loại hình chủ thể trong hệ sinh thái như cán bộ quản lý Nhà nước, quản lý vận hành các cơ sở ươm tạo, tổ chức thúc đẩy kinh doanh, tổ chức hỗ trợ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, nhà đầu tư tiềm năng…”, bà Tri nói.

Minh Phương