Mùa tuyển sinh buồn cho các trường phía Bắc

Tại khu vực phía Bắc, trong khi các trường công lập đã ung dung tổ chức đào tạo thì nhiều trường NCL vẫn chưa tuyển sinh được đủ chỉ tiêu. Trong đó, có nhiều trường chỉ tiêu mới được rất ít. Ông Văn Đình Ưng, Chánh văn phòng Hiệp hội Các trường NCL cho biết các trường đang hy vọng Bộ GD-ĐT duyệt phương án tuyển sinh đợt 2 vào mùa xuân năm sau để các trường có thể bổ sung nguồn tuyển của mình. Nhiều trường NCL khu vực phía Bắc mới chỉ tuyển sinh được con số rất khiêm tốn. Đã qua 3 đợt tuyển nhưng ĐH Hòa Bình mới chỉ có trong tay 150 hồ sơ với 600 chỉ tiêu đào tạo cho năm học này. Một trường khác đóng ở tỉnh Hưng Yên là Trường ĐH Chu Văn An cũng chỉ nhận được khoảng 75 hồ sơ xét tuyển, trong khi số chỉ tiêu được giao lên tới 1.000. ĐH dân lập Hải Phòng hàng năm đều tuyển sinh khá xông xênh nhưng năm nay, GS. Trần Hữu Nghị, Hiệu trưởng Trường ĐH dân lập Hải Phòng, phải tự đặt câu hỏi: Không biết năm nay thí sinh chạy đi đâu vì trường vẫn thiếu hàng ngàn chỉ tiêu. GS. Nghị cũng cho biết hết thời hạn, nếu số thí sinh xét tuyển được quá ít thì trường sẽ đề nghị Bộ GD-ĐT cho trường xét tuyển riêng. Nhiều trường NCL khác như ĐH Hà Hoa Tiên, ĐH Đông Đô, ĐH Thành Tây cũng đang dài cổ ngóng thí sinh. Tuy nhiên, bên cạnh đó, nhiều trường NCL tuyển sinh khá ổn là ĐH Thăng Long, ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội.

Năm nay, dù Bộ GD-ĐT đã không nâng điểm sàn, cho phép các trường được tuyển sinh đến hết tháng 10 nhưng tình trạng các trường NCL tuyển sinh không đủ chỉ tiêu vẫn diễn ra. Theo ông Văn Đình Ưng thì đã đến lúc bộ nên giao cho các trường tự tuyển sinh để các trường chủ động phương án đào tạo của mình. Còn GS. Hoàng Xuân Sính, Chủ tịch Hội đồng quản trị ĐH Thăng Long cho rằng chính tình trạng nâng cấp, mở ra nhiều trường ĐH công lập vừa qua đã làm các trường NCL gặp khó khăn trong tuyển sinh. Cũng GS. Sính, Thành ủy Hà Nội đang phụ trách 64 trường, số còn lại là Bộ GD-ĐT phụ trách. Như vậy, chỉ tính riêng Hà Nội, con số các trường ĐH đã rất lớn. GS. Sính lập luận chúng ta thường lấy chỉ số sinh viên/vạn dân để so sánh với các nước khác như năm 2010 Thái Lan là 400 sinh viên/vạn dân, Việt Nam là 200 sinh viên/vạn dân. Sự so sánh này có hợp lý khi mà thu nhập bình quân đầu người của Thái Lan gấp 4 lần Việt Nam?

Như vậy, vấn đề không phải tại điểm sàn cao hay thấp mà việc các trường NCL không tuyển sinh đủ nằm ở chính sách vĩ mô của Bộ GD-ĐT. Bên cạnh đó, chính tình trạng nói không với tại chức, dân lập của một số tỉnh thành đang làm các trường NCL khó khăn trong tuyển sinh.

TS. Nguyễn Tiến Dũng (Trưởng phòng Quản trị chiến lược Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM) cho biết, trên 300 thí sinh dự thi liên thông đợt “3 chung” vào trường vừa qua chỉ khoảng vài em đậu, với điểm bằng mức trúng tuyển nguyện vọng 1 tại trường. TS. Dũng cho rằng, áp dụng thông tư 55, hoạt động đào tạo liên thông tại các trường sẽ còn tiếp tục gặp khó khăn và các trình độ đào tạo CĐ, hệ nghề… cũng mất dần chỗ đứng đối với người học.

Ngay cả hoạt động tuyển sinh liên thông đối tượng đã tốt nghiệp 36 tháng cũng khan hiếm người học. Ông Trần Kim Phước (quyền Trưởng phòng Đào tạo Trường ĐH Công nghệ thông tin Gia Định) so sánh, năm trước trường tuyển được gần 500 chỉ tiêu liên thông. Năm nay, chỉ tiêu chỉ còn 200 nhưng lượng đăng ký mới được khoảng phân nửa. Kế hoạch thi liên thông dự kiến diễn ra vào tháng 9 đến nay cũng đã phải dời 2 lần liên tục sang tận tháng 11. Ông Phước đánh giá, mức độ quan tâm của người học đối với hệ liên thông không còn nhiều.

ThS. Phạm Thái Sơn (Phó trưởng phòng Đào tạo Trường ĐH Công nghiệp thực phẩm TP.HCM) cũng nhìn nhận, tuyển sinh liên thông có thể sẽ rơi vào xu thế giảm dần người học. Bởi lượng thi đậu đợt thi cùng “3 chung” rất ít. Trong khi đó, nguồn tốt nghiệp đủ thời hạn 36 tháng đã cạn dần. Lượng thí sinh thuộc chu kỳ mới thì chưa có. Hệ vừa học vừa làm có nhiều đợt thi khác nhau rất ít được người học lựa chọn.

ThS. Sơn cho rằng, tác động của thông tư 55 gây giảm số lượng người học liên thông, tuy nhiên, việc duy trì thực hiện là cần thiết để hình thành tâm lý, thói quen cho người học. Vấn đề quan trọng đặt ra là chính sách giải quyết việc làm cho người học CĐ, TCCN, hệ nghề, khi đó, người tốt nghiệp ra không liên thông được sẽ chú tâm làm việc.

Với quan điểm ngược lại, TS. Nguyễn Tiến Dũng nhận định, ý tưởng về vấn đề liên thông khi áp dụng thông tư 55 là không sai nhưng không phù hợp thực tế. Năm đầu tiên thực hiện tại các trường đã bộc lộ những khó khăn nhất định và những khó khăn đó sẽ còn tiếp diễn nếu duy trì trong thời gian tới. “Người học không mấy mặn mà với CĐ nữa vì họ thấy con đường liên thông… bế tắc quá” – TS. Dũng nói.

Theo TS. Dũng, liên thông chỉ là một hình thức đào tạo, bộ cần mạnh dạn giao quyền chủ động cho các trường. Phần bộ chỉ siết chặt vấn đề mở ngành chính quy, còn các hình thức đào tạo liên thông, tại chức… thực hiện tại trường, chỉ cần kiểm tra trong quá trình triển khai trên thực tế.

Áp lực dồn vào trường nghề

Tác động rõ rệt nhất của thông tư 55 năm nay, theo các trường rơi vào những hệ đào tạo nghề, CĐ và TCCN. Đến thời điểm này, nhiều trường CĐ NCL chưa tuyển đủ chỉ tiêu, trường nghề thì càng… thê thảm. Đại diện một trường TC nghề tại TP.HCM cho biết, thậm chí có những em đã nhập học rồi vẫn xin rút hồ sơ, có thể để luyện thi hoặc chuyển đổi một nguyện vọng khác.

Trên thực tế, theo ông Sơn, số lượng người đủ điều kiện học nghề nhiều nhưng ảnh hưởng tâm lý nên rất ít lựa chọn. Theo thông tư mới, việc liên thông khó khăn khiến người học cảm thấy “bít” lối ra do đó ngại học những trình độ thấp. Thay vào đó, họ sẵn sàng luyện thi ĐH lại làm cho nguồn tuyển càng trở nên eo hẹp.

Ông Sơn đặt vấn đề, bộ từng có phương án giúp các trường ĐH hoặc CĐ NCL mở rộng nguồn tuyển thì cũng cần chú ý cả phương án giải quyết vấn đề chính sách cho những người học ở trình độ thấp. Nhất là trong điều kiện chúng ta đang chú trọng mục tiêu đào tạo nghề cho người có nhu cầu học trong thời gian ngắn và không có đủ kinh phí theo hệ ĐH.

M.Tâm – N.Huê