Khi hoạt động nhiều, ăn uống chất cay nóng, làm việc trong môi trường oi bức, thời tiết nóng nực… cơ thể sẽ tiết nhiều mồ hôi để điều hòa thân nhiệt, là hiện tượng sinh lý bình thường.
Trường hợp không hoạt động nhiều, làm việc trong điều kiện nhiệt độ mát mẻ, hoặc trong lúc ngủ, mồ hôi vẫn tiết ra nhiều, thì được xem là hiện tượng bệnh lý, Đông y gọi là hãn chứng.
Có hai trường hợp ra mồ hôi gọi là tự hãn và đạo hãn.
Tự hãn do dương khí hư suy, thường có các triệu chứng: tay chân lạnh, sắc mặt trắng bệch, nhợt nhạt, dễ mệt khi gắng sức (đi nhanh, lên cầu thang…), thở hổn hển, tim đập mạnh và nhanh, mồ hôi vã dầm dề, đi cầu phân lỏng, nước tiểu trong, đi tiểu đêm nhiều lần, ra nhiều mồ hôi trong ngày…
Người mắc chứng tự hãn nên dùng những món ăn sau:
– Tim heo nấu hoàng kỳ: tim heo một quả, hoàng kỳ 15g. Tim heo bổ đôi, cho hoàng kỳ vào trong, dùng chỉ khâu kín lại, hầm chín.
– Thịt gà hầm phù tiểu mạch, ngũ vị tử: thịt gà 250g, phù tiểu mạch 30g, ngũ vị tử 10g. Thịt gà rửa sạch, thái miếng rồi đem hầm với phù tiểu mạch và ngũ vị tử.
– Cá chạch nấu hoàng kỳ, đảng sâm: cá chạch năm con, gừng tươi năm lát, hoàng kỳ 25g, đảng sâm 25g, hoài sơn 50g, táo đỏ năm quả. Cá chạch làm sạch, rán vàng rồi đem hầm cùng các vị thuốc, ăn vài lần trong ngày.
– Nước sắc hạt sen, rễ lúa nếp: rễ lúa nếp 30g, hạt sen 30g. Rễ lúa nếp rửa sạch, hạt sen bóc vỏ lụa và tâm sen; sắc nhỏ lửa cho đến khi hạt sen chín nhừ.
Đạo hãn do âm huyết hư suy, thường có các triệu chứng: gầy khô, da nóng, gò má đỏ, khát nước, ho khan, hơi thở nóng, hai lòng bàn tay, bàn chân và vùng trước ngực thường hâm hấp nóng, hay sốt nhẹ về chiều, thường táo bón, đi tiểu ít, nước tiểu vàng, đêm ngủ thường ra nhiều mồ hôi, bứt rứt…
Người mắc chứng đạo hãn nên dùng những món ăn sau:
– Canh lươn: lươn 150-200g. Lươn làm sạch, bỏ nội tạng, cắt miếng nhỏ, chiên cho vàng thơm. Cho thêm lượng nước vừa đủ vào nấu canh. Ngày ăn một lần, ăn liên tục ba ngày.
– Cháo lươn: thịt lươn làm sạch 50-60g, gạo tẻ 50-80g. Nấu thành cháo nhừ, chia hai lần ăn vào buổi sáng và buổi tối trước khi đi ngủ.
– Thịt trai hầm với rau hẹ: thịt trai (hoặc thịt hến, thịt hàu) 30g, rau hẹ 60g. Thịt trai ngâm nước ấm, cho hẹ đã cắt ngắn vào, hầm chín, ăn trong các bữa cơm.
Có thể dùng ngao nấu canh với rau hẹ ăn hằng ngày để trị chứng ra mồ hôi trộm thể âm hư do lao phổi.
Một số món ăn có thể dùng cho cả tự hãn lẫn đạo hãn:
– Nước sắc táo tàu, rễ lúa nếp: rễ lúa nếp 30-60g, táo tàu sáu-bảy quả; sắc nước uống trong ngày.
– Đậu đen, long nhãn, táo tàu: đậu đen 30g, long nhãn 10g, táo tàu 30g, rửa sạch, cho vào nồi đất, sắc nhỏ lửa khoảng một giờ, chia hai lần uống trong ngày; liên tục 15 ngày.
Theo Lương y Đinh Công Bảy
PNO
Bình luận (0)