Thấy gì từ những giải thưởng của làng nghệ thuật Việt?

Thời gian qua, có khá nhiều chuyện đáng nói xung quanh các giải thưởng lớn như: Làn sóng xanh, Mai vàng, HTV Award, Siêu mẫu Việt Nam… khi hàng loạt các ngôi sao làng giải trí quay lưng, tự rút khỏi cuộc chơi. Mỗi người một lí do và tất cả đã nói lên sự tuột dốc, giải thưởng mất giá trị và những vấn đề bất cập từ khâu tổ chức cũng như việc cơ cấu giải thưởng. Làn sóng xanh cứ sang năm này đến năm khác chỉ một vài gương mặt quen thuộc lên nhận giải thì còn gì thu hút, hứng thú. Giải thưởng có còn “xanh” được không khi chỉ có những gương mặt “già” với giải thưởng. Hơn nữa, họ là những tên tuổi lớn, hoạt động chuyên nghiệp, có lượng fan hùng hậu nhất… nên khả năng năm nào họ cũng đoạt giải là rất cao, vậy thì những gương mặt mới có năng lực thật sự sẽ ở đâu?! Nói không ngoa, chính những gương mặt tên tuổi này đang góp công xây dựng lại các giải thưởng để nhiều mới mẻ hơn, thu hút hơn khi họ quyết định rút lui. Vũ Ngọc Đãng, Tăng Thanh Hà, Lương Mạnh Hải – bộ ba đạo diễn – diễn viên “hot” của Bỗng dưng muốn khóc cũng từng rút khỏi giải Mai vàng vì họ luôn giữ vị trí đầu trong bảng đề cử đạo diễn và nam, nữ diễn viên phim điện ảnh truyền hình, nhưng đột ngột khi vào vòng bầu chọn thì Lương Mạnh Hải bị loại khỏi danh sách? Bên cạnh đó, giải HTV Award cũng gây nhiều tranh cãi xung quanh cơ cấu giải thưởng. Nhiều ca sĩ, diễn viên điện ảnh ngôi sao không hề có tên trong danh sách đề cử ban đầu do Ban tổ chức cung cấp cho báo chí với lý do, họ tuy nổi tiếng nhưng lại không có đóng góp nhiều cho Đài Truyền hình. Nhiều thắc mắc còn diễn ra trong đêm trao giải. Nhóm ca Mây Trắng nhận giải trong sự… ngơ ngác của nhóm 5 Dòng Kẻ – một nhóm nhạc được xem là sáng giá nhất hiện nay. Cả năm “Truyền hình chi bảo”, liên tục dẫn đầu danh sách bình chọn nhưng cuối cùng danh hiệu “Diễn viên hài được yêu thích nhất” cũng “lọt” khỏi tay Anh Vũ? Giải vàng Siêu mẫu Việt Nam 2009 cũng không thuyết phục khán giả, nhiều câu hỏi “to đùng” được đặt ra nhưng vẫn không có lời giải đáp thỏa đáng. Đáng nói nhất là giải Album vàng, nhiều ca sĩ có abum được đề cử nhưng khi hát “live” trên sân khấu nghe “không chịu nổi” nhưng cuối cùng vẫn có giải, không được giải “hát hay” thì cũng có giải khán giả bình chọn vì… ngoại hình đẹp. Không hiểu đây là giải thưởng ca hát hay giải thưởng sắc đẹp? Giải Ngôi sao tiếng hát truyền hình có năm cũng từng bị báo chí phanh phui vì ca sĩ đoạt danh hiệu “ngôi sao” hát không hay, sắc không đẹp nhưng có nhiều tiền… mua giải. Bài hát Việt cũng không có gì hấp dẫn, giải cứ trao, còn khán giả ai nhớ ai quên mặc ai… 

Nghệ sĩ bức xúc rút khỏi cuộc chơi, khán giả hâm mộ xôn xao rồi thất vọng vì thần tượng mình bình chọn bỗng biến mất khỏi danh sách… Đó là nguyên nhân của các giải thưởng hiện nay đang thiếu minh bạch, còn nhập nhằng vấn đề là bình chọn của hội đồng nghệ thuật(HĐNT) hay là khán giả. Ở nước ngoài như Mỹ, mỗi giải thưởng rất rõ ràng, minh bạch trong việc ai là người quyết định giải, một là HĐNT hay chỉ duy nhất là khán giả chứ không nhập nhằng cả hai. Như giải Grammy hàng năm là giải thưởng do HĐNT có chuyên môn cao về âm nhạc quyết định, là giải thưởng cao quí tựa như giải Oscar. Song song đó, luôn có một sân chơi chỉ dành riêng cho khán giả hâm mộ là người hoàn toàn quyết định giải như MTV, MTV Asia Awards, MTV Video Music Awards… của kênh MTV châu Á luôn hoành tráng và mỗi năm mang lại một nhân tố mới cho âm nhạc. Chính sự phân biệt rạch ròi tiêu chí bình chọn giữa các cuộc chơi nên những giải thưởng ấy luôn là những giải thưởng đáng mong chờ nhất của giới nghệ sĩ lẫn khán giả. Giải Mai vàng, Làn sóng xanh còn rất “loay hoay” với hai tiêu chí này nên khi kết quả đưa ra làm cả nghệ sĩ lẫn khán giả hết sức ngỡ ngàng, nhiều nghi vấn đặt ra: đây là bình chọn của HĐNT hay “tôn trọng tuyệt đối” lá phiếu bình chọn của khán giả?

Giải thưởng của làng nghệ thuật Việt nên nhanh chóng bắt tay vào đổi mới toàn diện. Từ êkip với những người có tâm và tài thật sự, tư duy cách thức tổ chức cũng như cơ cấu giải, dàn dựng chương trình nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp, thuyết phục được công chúng để không phải chứng kiến cảnh đến một lúc nào đó: giải trao mà không ai mặn mà đến nhận thì nguy…

LÊ QUANG THANH TÂM