Trong 2 ngày 24 và 25-8, tại Cần Thơ diễn ra Hội thảo “Hiểu đúng về năng lượng tái tạo và thúc đẩy chuyển dịch năng lượng xanh ở Việt Nam”. Hội thảo do Liên minh năng lượng bền vững VN (VSEA) phối hợp Ban chỉ đạo Tây Nam bộ, Liên hiệp Hội Khoa học & Kỹ thuật VN (VUSTA) tổ chức.
 |
| Đại biểu phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Đ.P |
Có NLTT nhưng vẫn “khoái” than điện
Với bờ biển dài gần 700 km, thời gian qua ĐBSCL đã thu hút nhiều nhà đầu tư phát triển dự án điện gió tại các tỉnh ven biển như Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, tiềm năng năng lượng tái tạo (NLTT) chưa được khai thác nhiều thì EVN (Tập đoàn điện lực Việt Nam) đã lập kế hoạch xây dựng 14 nhà máy sản xuất điện than. Hiện đã triển khai 3 nhà máy tại tỉnh Trà Vinh.
Ông Nguyễn Trung Hoàng – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh – cho biết: Trà Vinh đang xây dựng 1 dự án sản xuất điện gió (toàn tỉnh có 3 dự án sản xuất điện gió được phê duyệt) và đang khảo sát triển khai 1 dự án sản xuất điện mặt trời, nhưng rất băn khoăn vì ngành chủ quản chưa có Thông tư hướng dẫn cụ thể trong sản xuất NLTT và giá điện NLTT chưa hấp dẫn nhà đầu tư. “Còn với các nhà máy nhiệt điện than, hàng ngày thải ra hàng triệu tấn tro bay, sỉ than, gây ô nhiễm trầm trọng môi trường. Chính phủ đã giao các Bộ ngành tìm phương án khắc phục nhưng không biết khi nào mới có. Chúng tôi cũng muốn tận dụng chất thải này làm nguyên liệu xây dựng giao thông nhưng rất sợ các chất độc có trong đó sẽ gây ô nhiễm nguồn nước ngầm, gây hậu quả khôn lường cho người dân hôm nay và thế hệ tương lai”, ông Hoàng bức xúc.
Xung quanh vấn đề nhà máy nhiệt điện than, theo TS. Lê Anh Tuấn – Viện Nghiên cứu Biến đổi khí hậu, ĐH Cần Thơ: “Tro bay và xỉ than từ đốt than đá rất độc hại do chứa nhiều hoá chất và kim loại nặng như chì, thạch tín, thuỷ ngân và chất phóng xạ uranium. Ngoài việc gây tổn hại hàng nghìn ha đất để chứa và chôn lấp, tro xỉ than còn gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt nghiêm trọng cho đất, nước và không khí. Hơn 2/3 nhiệt năng từ nhà máy nhiệt điện đốt than là nhiệt thải phải xả bỏ ra ngoài gây ô nhiễm môi trường. Nhiễm độc khói bụi than có thể tạo ra nhiều căn bệnh nguy hiểm như ung thư phổi, đột quị, tim mạch, hen suyễn, huyết áp, viêm nhiễm, loét mắt, tiêu hoá, giảm thọ. Trẻ thì nhẹ cân, sinh non, chậm lớn”.
Với những nguy hại này, chuyên gia Phạm Chi Lan lên tiếng: “Tôi cho rằng EVN không thể phát triển năng lượng bằng mọi giá mà bỏ qua vấn đề bảo vệ môi trường sống cho hơn 18 triệu dân ĐBSCL. Các chuyên gia quốc tế đã đưa ra cảnh báo ảm đạm, các nhà máy điện than sẽ xây dựng ở Ấn Độ, Trung Quốc, Inndonesia, Việt Nam sẽ phá hỏng Thoả ước khí hậu Paris. Nếu xây dựng các nhà máy này sẽ là thảm họa đối với hành tinh chúng ta. Theo tôi, trong bối cảnh diễn biến khí hậu ngày càng phức tạp với sự phát triển như vũ bão của công nghệ, VN phải ưu tiên nghiên cứu phát triển NLTT”.
Đừng để lãng phí nguồn NLTT
| Về yêu cầu đấu nối nguồn điện NLTT vào hệ thống điện quốc gia (vì nếu không được đấu nối thì nguồn điện này không biết sử dụng ra sao), đại diện Bộ Công thương cho biết: Bộ Công thương đã soạn thảo thông tư hướng dẫn về cơ chế qui định EVN phải ưu tiên mua điện từ NLTT. Mặt khác, nhà đầu tư cũng cần tìm thị trường tiêu thụ nguồn điện ở các khu vực lân cận. |
TS. Nguyễn Anh Tuấn – Giám đốc Trung tâm RE – Viện Năng lượng (Bộ Công thương) – khẳng định: “VN có tiềm năng lớn về nguồn NLTT để sản xuất điện. Nếu khai thác từ gió, mặt trời, khí sinh học, sinh khối, thuỷ điện nhỏ, thuỷ triều, địa nhiệt, chúng ta sẽ có tổng công suất từ 21.000 đến 26.000 MW (hiện nay tổng công suất điện của VN khoảng hơn 40.000 MW). Tính đến tháng 7-2017, trên phạm vi cả nước, các dạng công nghệ NLTT đã đăng ký có 100 dự án với tổng công suất hơn 7.000 MW (về gió), 110 dự án/ tổng công suất hơn 17.000 MW (điện mặt trời), 40 dự án/ tổng công suất hơn 600 MW (sinh khối). Thách thức và rào cản là NLTT cần số vốn đầu tư ban đầu rất lớn. Chi phí sản xuất quy dẫn của NLTT cao hơn so với các dạng năng lượng truyền thống khác. Trong khi giá bán lẻ điện bình quân là 1.622 đồng/kWh. Cơ chế giá khuyến khích mua điện chưa cao. Có nhiều khó khăn và chi phí trong đấu nối vào hệ thống điện quốc gia. Ngoài ra, VN còn thiếu kinh nghiệm phát triển, thiếu kỹ sư và nhân công lành nghề cho các dự án NLTT. Nhiều tỉnh chưa dành đất thỏa đáng cho phát triển dự án NLTT”.
GS.Nguyễn Minh Duệ – chuyên gia độc lập Kinh tế năng lượng VN – cho rằng: “Than tại VN ngày càng cạn kiệt, chúng ta đang phải nhập khẩu than. Giá than nhập sẽ ngày càng tăng lên, đẩy giá sản xuất điện lên cao. Bên cạnh đó là tình trạng ô nhiễm môi trường. Tôi cho rằng, ĐBSCL nên có kiến nghị với Chính phủ phải giảm số nhà máy nhiệt điện than xuống vì không hiệu quả kinh tế và gây nguy hiểm cho sản xuất cũng như đời sống người dân. Thay vào đó là xây dựng các nhà máy điện mặt trời”.
Để phát triển năng lượng bền vững, nhiều ý kiến tại hội thảo cho rằng Chính phủ cần có giải pháp tháo gỡ cho NLTT; có cơ chế hỗ trợ, chính sách, thiết lập các quỹ NLTT để hỗ trợ các dự án điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối. Tổ chức các khoá tập huấn, hợp tác với các trường, viện nghiên cứu đào tạo nâng cao năng lực cho nhân lực trong NLTT. Đồng thời tăng hợp tác công – tư, khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư phát triển năng lượng bằng các chính sách, qui định minh bạch, thực thi nghiêm túc. Trước mắt tiến hành thí điểm sản xuất NLTT tại một số tỉnh, thành; đồng thời thúc đẩy đổi mới, nâng cao hiệu suất của các doanh nghiệp nhà nước trong ngành năng lượng và nghiên cứu xã hội hoá ngành điện…
Đan Phượng
Bình luận (0)