Cai nghiện bằng Methadone: Mở ra 1 tháng đã phải… khoá sổ

Cai nghiện kiểu tuổi già
Cứ đều đặn khoảng 7h30 sáng là ông Nguyễn Văn K lại đạp xe 7km từ nhà ở quận Lê Chân, có mặt tại cơ sở xã hội hoá Methadone đặt tại quận Kiến An để uống thuốc. Lầm tưởng ông già 58 tuổi đưa con cháu đi, chúng tôi bất ngờ khi ông thật thà thú nhận chính mình mới là người cần điều trị. Nhà nằm ngay giữa địa bàn nóng về ma túy ở Hải Phòng những năm 1990, thâm niên nghiện của ông K đã 30 năm.

Ông Nguyễn Văn K đã có những ngày thảnh thơi sau hơn 30 năm nghiện ma tuý, khi được điều trị bằng Methadone.

Nhà gần 2 điểm uống miễn phí Methadone  ở quận Lê Chân và Ngô Quyền, nhưng nơi đó cũng đã hết chỉ tiêu. Thế nên khi cơ sở xã hội hoá mở ra, ông K nhanh chân để đăng ký được vào tốp đầu vào khởi liều. Mọi bệnh nhân trước khi được nhận vào đều phải có hồ sơ đăng ký, qua  tư vấn về yêu cầu tuân thủ điều trị hằng ngày, phải khám sức khỏe, không trong thời gian mắc các bệnh cấp tính… Ban đầu, bệnh nhân được uống dò liều, rồi được điều chỉnh theo mức độ dung nạp của cơ thể cho đến ổn định.
BS Phạm Văn Quang cho biết: Lúc đầu, ông K chỉ nặng 42kg, thể trạng lão hoá và yếu do sử dụng heroin đã quá lâu, không chú ý đến ăn uống, vệ sinh cá nhân nên sức khỏe rất kém. 
Có đến gần trăm lần đi cai không thành, đối với ông K, đây là cứu cánh để có cuộc sống yên ổn. Với chi phí uống thuốc mỗi ngày 8.000 đồng, cả năm gần 2,5 triệu cũng chỉ bằng độ 3 ngày ông dùng heroin trước đây. Sau 3 tháng điều trị, ông K đã ổn định liều, không phải dùng song song cả heroin như ban đầu dò liều nữa. Giờ đây, sức khỏe đã khá hơn, lên được 50kg, ông thấy cuộc sống của mình bước sang một trang mới. Mặc dù công suất của cơ sở chỉ điều trị tối đa 350 trường hợp, nhưng mỗi tuần có khoảng 100 – 150 người đến nộp hồ sơ. Do đó, chỉ sau gần 1 tháng khai trương, hồ sơ nộp đã quá tải và việc tiếp nhận phải tạm thời khoá sổ. 
Theo BS Nguyễn Thị Diệp – GĐ trung tâm: “Điều đó cho thấy nhu cầu của người tiêm chích được điều trị Methadone là rất lớn. Con số 9.000 người sử dụng ma túy có hồ sơ quản lý ở TP mới chỉ là tảng băng nổi. Cũng như thông thường, 60 – 70% số người nhiễm HIV/AIDS ở Hải Phòng là nghiện chích. Vì thế phần băng chìm ấy tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng, nếu không được phát hiện và dự phòng lây sớm”.
Ma tuý hợp pháp – cộng đồng có đồng thuận?
Tháng 4.2008, sau 4 năm chuẩn bị, Hải Phòng cùng với TPHCM là 2 TP đầu tiên thí điểm Methadone miễn phí. Trong 1.000 người đang được điều trị ở 3 cơ sở ở quận Lê Chân, Ngô Quyền và huyện Thủy Nguyên, không có thêm người nào phát hiện nhiễm HIV mới. Gần 120 người tìm được việc làm. Thực tế cho thấy, cứ 10.000 đồng được đầu tư vào Methadone sẽ tiết kiệm được 70.000 chi phí liên quan đến tội phạm, điều trị HIV/AIDS.
Đến bây giờ, trên cả nước mới có 9 tỉnh/TP thực hiện Methadone miễn phí. Việc cung cấp Methadone được coi như một loại ma túy hợp pháp để can thiệp giảm thiểu lây nhiễm HIV, giảm phạm tội ma túy hợp pháp còn chưa có sự đồng thuận của nhiều lãnh đạo tỉnh/TP.
Theo khuyến cáo của TS Kevin Mulvey – cố vấn cao cấp điều trị lạm dụng ma túy, PEPFAR Việt Nam – tỉ lệ người nghiện chích đạt mức 35 – 40% được điều trị bằng Methadone thì mới có hiệu quả can thiệp. Vì thế, với 150.000 người tiêm chích có hồ sơ quản lý hiện nay, thì mục tiêu giảm thiểu tác hại bằng Methadone cần có nhiều góp sức của cộng đồng mới đạt được.