Thất nghiệp: cử nhân, thạc sĩ chiếm 20%

Chỉ 10% học sinh tốt nghiệp THPT chọn trường nghề

“Nguyên nhân lớn nhất khiến công tác tuyển sinh các trường nghề gặp khó khăn là do phân luồng học sinh chưa cân xứng, quy mô tuyển sinh ĐH tăng quá nhanh” – đó là đánh giá của TS Dương Đức Lân, tổng cục trưởng Tổng cục Dạy nghề (Bộ LĐ-TB&XH).

Theo ông Lân, trong khoảng 1 triệu học sinh tốt nghiệp THPT hằng năm thì có tới 90% thi vào các trường ĐH, CĐ, chỉ có khoảng 10% học sinh đăng ký học nghề.

Ông Dương Đức Lân cho biết trong 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển dạy nghề (2011 – 2015), kết quả tuyển sinh học nghề được hơn 9,17 triệu người, đạt 95,5% so với mục tiêu đặt ra. Kết quả tuyển sinh vào các trường nghề giai đoạn 2011 – 2015 dù tăng 18% so với giai đoạn trước nhưng công tác tuyển sinh vẫn chưa đạt được như mong đợi.

Khó khăn lớn nhất trong công tác tuyển sinh dạy nghề là quy mô tuyển sinh ĐH trong những năm gần đây tăng quá nhanh, rất ít học sinh tốt nghiệp THPT lựa chọn học nghề. Dù Bộ Chính trị đã có chỉ thị về phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS nhưng việc thực hiện cũng chưa hiệu quả.

Mục tiêu đặt ra là đến năm 2020 có ít nhất 30% học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đi học nghề nhưng thực tế hiện nay chỉ có khoảng 2,5 – 3,5% số học sinh tốt nghiệp THCS đi học nghề.

* TS Hoàng Ngọc Vinh (vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ GD-ĐT):

Cung cầu chưa gặp nhau về chất lượng

Muốn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì phải nhìn vào tỉ lệ lao động có trình độ ĐH trong cơ cấu nguồn nhân lực.

Tỉ lệ này ở các nước phát triển là 25 – 30%. Tỉ lệ lao động trình độ ĐH của chúng ta hiện nay là 7%, còn rất thấp. Cho nên, theo tôi, chưa thể nói chúng ta đang thừa lao động có trình độ ĐH nếu chúng ta muốn đạt các mục tiêu phát triển.

Vậy tại sao người tốt nghiệp ĐH, CĐ lại đang thất nghiệp nhiều? Theo tôi, do nhiều nguyên nhân, trước hết là tốc độ đổi mới công nghệ của doanh nghiệp còn chậm, nhu cầu sử dụng nhân lực có trình độ cao còn thấp.

Tiếp đến là nguyên nhân về chất lượng của sản phẩm đào tạo. Chất lượng lao động có trình độ ĐH, CĐ chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường lao động, cung và cầu chưa gặp nhau về chất lượng.

Chúng ta cần nhìn nhận một cách toàn diện để có chiến lược lâu dài về nhân lực. Đào tạo nhân lực là phải đi trước một bước, đón đầu, chứ không thể để đến khi cần mới bắt tay vào đào tạo.

Với quan điểm này, tôi muốn khẳng định rằng lao động có trình độ ĐH của ta hiện nay chưa phải là thừa.

Đó là chưa kể sắp tới hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN, lao động nhiều ngành nghề của VN được di chuyển, làm việc trong các nước ASEAN, phải 
đáp ứng yêu cầu về khung trình độ đào tạo chung của ASEAN.

T.HÀ ghi

* TS tâm lý Bùi Hồng Quân(Sở LĐ-TB&XH TP.HCM):

Nhiều trường ĐH chỉ lo đầu vào

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiều người có bằng cấp cao bị thất nghiệp, trong đó nguyên nhân lớn nhất là sự kết nối thiếu hiệu quả giữa các bên trong việc xác định cung, cầu.

Ngoài lý do nêu trên, tôi cho rằng nhiều cơ sở đào tạo quan tâm đến số lượng sinh viên hơn chất lượng, dẫn tới việc năng lực người học không đáp ứng được những đòi hỏi của thị trường.

Trong khi đó, các công ty hiện có xu hướng tuyển dụng người làm được việc hơn là những người có bằng cấp này nọ.

Một số trường ĐH vì muốn đảm bảo chỉ tiêu tuyển sinh nên tạo điều kiện tối đa cho đầu vào, điều này dẫn tới cánh cửa đến với các trường nghề dù rộng mở nhưng do tư tưởng chuộng bằng cấp nên không mấy ai chịu vào học.

C.Nhật ghi