Y tế trường học tại Hà Nội: Giáo viên kiêm bác sĩ “bất đắc dĩ”

Theo báo cáo của Sở Y tế Hà Nội, thành phố có 1.137/2.207 trường có phòng, góc y tế theo quy định. Trong số 2.207 trường thì có 1.646 trường có cán bộ y tế, trong đó Hà Nội (cũ) chiếm 91,4% (833/912 trường), 849/1.295 trường Hà Tây (cũ) và huyện Mê Linh.

Điều đáng nói là các cán bộ y tế tại các trường của Hà Nội (cũ) chủ yếu là kiêm nhiệm hoặc hợp đồng ngắn hạn còn ở Hà Tây (cũ) 100% cán bộ y tế nhà trường là cán bộ định biên. Với 42,4% cán bộ y tế làm công tác kiêm nhiệm – những bác sĩ “bất đắc dĩ”, nên chất lượng của chẩn đoán, xử lý tình huống không thể đòi hỏi cao.

Bà Nguyễn Thị Lan Hương, Trưởng phòng Giáo dục mầm non (Sở GD-ĐT Hà Nội) cho biết: theo quy định thì các trường mầm non trên địa bàn thành phố phải có phòng y tế, nếu không phải có khu vực y tế. Nhưng không phải trường nào cũng có nhân viên y tế, trường nào không có thì có một người là “vệ sinh viên” làm kiêm cả nhiệm vụ y tế trường học.

Bà Lan Hương cũng cho biết: Y tế trường học không phải là làm nhiệm vụ chăm sóc chữa trị cho trẻ ốm. Trước đây, trường cũng có phòng cách ly dành cho trẻ bị ốm và được cán bộ y tế của trường chăm sóc. Tuy nhiên, lương của cán bộ y tế (trình độ trung cấp) quá thấp nên các trường không hợp đồng được.

Bà Đào Thị Ngọc Đoan, Hiệu phó trường mầm non Trung Tự (Đống Đa, Hà Nội) cho biết: Trường Trung Tự là trường chuẩn quốc gia nên có phòng y tế học đường với dụng cụ, thuốc đi kèm theo đúng quy định của ngành y tế. Tuy nhiên, việc tìm người phụ trách phòng này lại rất… gian nan.

Với mức lương nhà trường trả 500.000 đồng/tháng, trách nhiệm lại nặng nên dù đã tuyển rất nhiều nhưng người nào trụ được nhiều nhất cũng không quá một năm. Từ năm 2006 đến nay, mặc dù nhà trường có thông báo tuyển nhưng không tìm được người.

Theo bà Đoan, đặc thù của mầm non là chưa tự làm chủ được hành động của mình nên tình trạng trẻ bị thương do đánh nhau, tự ngã rồi sặc thức ăn thường xuyên xảy ra nên nhân viên y tế… làm không hết việc. Lương thấp trong khi trách nhiệm quá lớn khiến những người làm việc này vì yêu trẻ cũng không thể trụ lại được.

Còn bà Hoàng Bích Hương, Hiệu trưởng trường mầm non Khương Trung (Thanh Xuân) thì cho biết, nhà trường có nhân viên y tế, được hưởng hệ lương trung cấp nhưng nhiều lần xin đi do nơi khác trả lương cao hơn. Ban giám hiệu phải thường xuyên làm công tác tư tưởng và tới đây, nhà trường tạo điều kiện cho cô được thi vào biên chế.

Do không tuyển được người làm công tác y tế học đường nên hầu hết các trường mày mò bằng cách cử giáo viên dạy môn Sinh học hoặc Giáo dục công dân phụ trách luôn phòng y tế học đường.

Trường mầm non Trung Tự cử thủ kho kiêm phụ trách phòng y tế. Do vậy, giáo viên chủ nhiệm vẫn phải xử lý tình huống xảy ra trên lớp với tinh thần sự việc xảy ra trước mắt ai thì người đó phải xử lý.

Chị Trịnh Thị Liên, giáo viên chủ nhiệm lớp 3 trường TH Xã Đàn tâm sự: Mặc dù nhà trường có phòng y tế nhưng nhân viên y tế là kế toán kiêm nhiệm nên công việc chủ yếu vẫn là làm kế toán. Các tình huống xảy ra trên lớp đều do giáo viên xử lý.

Trường Xã Đàn có nhiều HS khiếm thính nên nhiều khi cũng có tình huống dở khóc dở cười. Nhiều em đang học bỗng hét ầm lên làm cả lớp nhốn nháo. Sau một hồi hỏi han mới biết do đeo máy trợ thính nhiều quá nên em bị đau tai. Hay cũng có trường hợp bị não úng thủy nên giờ ra chơi, cô và trò cứ kè kè bên nhau vì chỉ cần va chạm nhỏ sẽ nguy hiểm đến tính mạng.

Trước thực trạng giáo viên tự mày mò trong việc xử lý chấn thương cho trẻ, Bệnh viện Nhi T.Ư có dự án đào tạo kỹ năng xử trí cấp cứu ban đầu về tai nạn thương tích trẻ em cho giáo viên trong các trường mầm non và phổ thông.

Theo nhận định của thạc sĩ Y tế công cộng, điều phối viên dự án Đỗ Mạnh Hùng, sai lầm lớn nhất là mọi người quan niệm rằng khi trẻ bị hóc thì phải lấy tay móc dị vật ra; trong khi đó lại không dám tiến hành biện pháp mạnh như ấn ngực, mở đường thở… Do vậy, trong đợt tập huấn, các bác sĩ của bệnh viện tập trung hướng dẫn giáo viên cách xử trí tình huống hay gặp trong trường, các bước thực hiện…

Bà Lan Hương khẳng định: đối với trường mầm non, tất cả các cô giáo đều phải được học để phòng chống tai nạn thương tích trong các trường. Tuy nhiên, do hệ thống y tế trong trường học như hiện nay thì các trường chỉ có thể tiếp nhận trẻ khỏe mạnh đến trường, kiên quyết không nhận những trẻ ốm và mắc các bệnh lây nhiễm!