Có thể giảm số môn học trong nhà trường

Bên lề hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết: Cuộc thi rất có ý nghĩa với GV và HS. Ý nghĩa trước hết là động viên khả năng vận dụng kiến thức một cách tổng hợp của GV, HS vào giải quyết các tình huống trong học tập và thực tiễn, gắn kiến thức trong nhà trường với kiến thức trong thực tiễn cuộc sống. Đồng thời có tác dụng thay đổi, đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, cũng như nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, thực hiện phương châm học đi đôi với hành, nhà trường gắn liền với cuộc sống. Ngoài ra cuộc thi này cũng huy động thêm sự đóng góp của xã hội đối với nhà trường và HS trong quá trình nghiên cứu đề tài. Đặc biệt, Cuộc thi dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho GV trung học nhằm khuyến khích GV sáng tạo thực hiện dạy học tích hợp, phân hóa phù hợp với thực tiễn dạy học ở từng địa phương, tạo tiền đề cho việc triển khai xây dựng chương trình giáo dục phù hợp với từng địa phương, từng nhà trường trên cơ sở chương trình giáo dục phổ thông đã được ban hành.

Các đề tài đều gắn liền với cuộc sống thực tiễn của địa phương đó, những vấn đề trong dạy và học của chính GV và HS trong nhà trường. Có thể nói, các đề tài thành công của cuộc thi là bước đầu thể hiện đổi mới chương trình, nội dung và cách thức dạy học của chương trình giáo dục phổ thông trong thời gian tới. Các đề tài có khả năng áp dụng khác nhau. Có đề tài chỉ có ý nghĩa trong quá trình dạy và học, nhưng cũng có đề tài áp dụng ngay được vào trong thực tiễn cuộc sống của địa phương. Bộ GD-ĐT đăng tải  các đề tài này trên web của bộ để các thầy cô giáo có thể vận dụng, có thể khai thác được thực tiễn từ việc sử dụng các đề tài này.

Tôi rất mừng vì cuộc thi này đã đáp ứng được nguyện vọng của nhà trường, GV, HS. Mặc dù năm vừa rồi tổ chức muộn nhưng các thầy cô đều nhiệt tình hưởng ứng cuộc thi, nhiều sở GD-ĐT thi. Muốn làm tốt việc này, các sở cần quán triệt mục đích ý nghĩa của cuộc thi tới GV, HS tạo điều kiện thuận lợi cho GV, HS thực hiện đề tài nghiên cứu trong bối cảnh gắn với nhiều chỉ đạo khác của bộ như gắn với cuộc thi khoa học kỹ thuật, gắn với chỉ đạo xây dựng chương trình giáo dục của nhà trường, đưa các phương pháp dạy học mới, tích cực vào trong quá trình dạy và học.

Không có khó khăn gì nhiều. Chỉ có áp lực cho người tổ chức do có quá nhiều đề tài dự thi. Việc lựa chọn được người đạt giải tốt nhất, đúng mục tiêu phong trào thì khó khăn. Còn việc triển khai xuống các địa phương đều rất thuận lợi.

Đã có sự sơ duyệt từ bên dưới, quá trình theo dõi của cơ sở. Chính sở GD-ĐT đã lựa chọn đề tài của HS. Hơn nữa khi chấm cũng có thể phát hiện được từ cách trình bày đến nội dung đều thể hiện năng lực của HS. Quan trọng nhất chính là các trường phải ý thức được việc này không phải vì thành tích, phải nhận thức được ý nghĩa của cuộc thi này là nâng cao chất lượng giáo dục.

Đây là vấn đề thời sự, không chỉ trong nhà trường mà của cả đất nước, có cả vấn đề thời sự trong quan hệ quốc tế trên biển Đông. Đề tài được sự giúp đỡ của thầy cô, đoàn thể, tận dụng được nhiều kênh tư liệu khác nhau, kể cả thư viện nhà trường. HS đã biết khai thác tài liệu, các em đã biết vận dụng kiến thức đó trong việc diễn đạt, sắp xếp để đề tài có bố cục chặt chẽ, kiến thức phong phú. Đề tài cũng đã vận dụng nhiều kiến thức khác nhau từ lĩnh vực khoa học tự nhiên, lĩnh vực khoa học xã hội, lịch sử, địa lý, hóa học. Chính điều này thể hiện năng lực của HS. 

Trước hết GV phải ý thức được nhiệm vụ của mình rằng dạy học là tăng cường năng lực và năng lực thì phải áp dụng vào trong thực tiễn cuộc sống. Mỗi lĩnh vực trong cuộc sống đều liên quan đến nhiều lĩnh vực khác. GV phải tự học hỏi. Trước hết GV cũng có năng lực này vì họ được học hết các môn trong phổ thông, ĐH. Cái khó là áp dụng kiến thức này như thế nào trong tình huống giảng dạy cụ thể, khơi gợi được hứng thú cho HS, giúp HS giải quyết được các vấn đề từ kiến thức đó. Điều này đòi hỏi sự nhiệt tình cũng như trách nhiệm, năng lực của các em. Về phía Bộ GD-ĐT cũng tạo cơ hội để GV phát huy như tổ chức cuộc thi, viết chương trình, SGK sắp tới cũng sẽ tăng cường theo hướng này. Ví dụ có thể ghép nhiều môn học vào một môn, vừa giảm số đầu bộ môn vừa tạo điều kiện cho GV, HS có được kiến thức tổng hợp. Cách thức ra đề thi, kiểm tra cũng yêu cầu phải vận dụng nhiều kiến thức khác nhau.

Khi xây dựng chương trình mới, hình thành một số bộ môn tích hợp là khó khăn nhưng cuộc thi này lại cho thấy chúng ta có thể làm cho GV dạy được, HS có thể học được. Điều đó chứng tỏ mọi người đã ý thức được việc này là cần thiết, đáp ứng được mong mỏi của GV, HS trong dạy và học.

Nghiêm Huê (thực hiện)