Sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, TP.HCM hình thành không gian mới, tầm nhìn đô thị biển hiện đại, kết nối cảng biển, logistics, công nghiệp và đô thị thông minh. Từ đó tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả phối hợp liên vùng, mang lại giá trị gia tăng cao hơn.
Ba cực tăng trưởng bổ trợ lẫn nhau
Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM – nhìn nhận, việc sáp nhập các tỉnh, thành không chỉ là cải cách hành chính mà còn là “cuộc cách mạng tư duy”, mở ra không gian phát triển mới, khai thác hiệu quả hơn nguồn lực quốc gia. Với nguồn lực như cũ nhưng nhờ sắp xếp lại giang sơn, nguồn lực ấy được phát huy tốt hơn. Trước đây, TP.HCM có cảng Hiệp Phước, Cát Lái…; Bà Rịa – Vũng Tàu có cảng Cái Mép – Thị Vải, Long An cũng quy hoạch cảng riêng và các địa phương dường như có sự cạnh tranh với nhau. Sau sáp nhập, quy hoạch tổng thể giúp những cảng này phối hợp bổ trợ, hạn chế chồng chéo và giảm lãng phí đầu tư.
Theo kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn – Chủ tịch Ngo Viet Architects & Planners, việc sáp nhập các tỉnh, thành không đơn thuần là tái tổ chức bộ máy hành chính mà quan trọng hơn là mở ra cục diện phát triển hoàn toàn mới. Với quy hoạch hợp lý và tầm nhìn dài hạn, TP.HCM có thể tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả phối hợp liên vùng, từ đó mang lại giá trị gia tăng cao hơn. TP.HCM mới có ba cực tăng trưởng bổ trợ lẫn nhau. Vùng đất cao phía Bắc (Bình Dương cũ) phát triển công nghiệp; Bà Rịa – Vũng Tàu cũ là đầu mối cảng biển và du lịch ven biển; còn TP.HCM vẫn giữ vai trò trung tâm kinh tế – tài chính – khoa học công nghệ – đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Cấu trúc này giúp tiết kiệm nguồn lực và tránh lãng phí đầu tư.
Một trong những cơ hội vàng là TP.HCM trở thành đô thị biển thực sự sau sáp nhập. Điều này mở ra tiềm năng phát triển kinh tế biển mà bấy lâu nay chưa khai thác hiệu quả. Vì vậy, cần quy hoạch lại theo tư duy “đô thị biển” đúng nghĩa. Bên cạnh các khu cảng biển công nghiệp, cần phát triển chuỗi đô thị du lịch sinh thái ven biển từ Cần Giờ – Vũng Tàu – Hồ Tràm đến Phan Thiết (Lâm Đồng) và học hỏi những mô hình phát triển ở nước khác. Việc phát triển kinh tế biển phải kết hợp hiệu quả giữa cảng biển lớn và hệ thống logistics để tăng hiệu suất xuất nhập khẩu và giảm chi phí.
Ngoài ra, TP cần mạnh dạn đầu tư du lịch đường thủy, tổ chức các tuyến du thuyền quốc tế. Về hạ tầng, liên kết vùng là điều kiện tiên quyết. TP.HCM cần đi đầu trong phát triển hệ thống đường sắt đô thị, bổ sung các tuyến metro kết nối với Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu cũ và Sân bay Long Thành. Điều này không chỉ thuận lợi cho người dân mà còn tăng sức hút cho thị trường bất động sản, đặc biệt là phát triển các đô thị TOD xung quanh các ga, sân bay.
“TP.HCM phải thay đổi tư duy quy hoạch từ cục bộ sang liên thông, cùng chia sẻ lợi ích, cùng phát triển khi đã là một thể thống nhất. TP phải phát huy vai trò “đầu tàu kéo cả đoàn tàu đi” thông qua việc điều chỉnh lại hệ thống quy hoạch tích hợp về giao thông, đô thị, kinh tế, tài nguyên, môi trường”, ông Sơn góp ý.
Mở ra không gian kinh tế liên hoàn
Ông Phùng Quốc Mẫn – Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TP.HCM – cho rằng, sáp nhập địa giới còn mở ra không gian kinh tế liên hoàn, nơi TP.HCM giữ vai trò trung tâm thương mại – công nghệ, Bình Dương là thủ phủ ngành gỗ với kim ngạch xuất khẩu gần 5 tỷ USD năm 2024 và Bà Rịa – Vũng Tàu sở hữu lợi thế cảng biển chiến lược. Khi ba trụ cột này hội tụ trong một không gian phát triển chung, ngành gỗ và nội thất sẽ tận dụng hiệu quả từ sản xuất đến logistics, từ tiếp cận nguyên liệu đến kết nối thương mại toàn cầu. Việc các cụm công nghiệp, trung tâm phân phối và hệ thống logistics nằm trong cùng một không gian quy hoạch sẽ giúp giảm chi phí, tăng tốc độ phản ứng thị trường và mở rộng quy mô sản xuất.
“Cơ chế hai cấp quản lý mới góp phần tháo gỡ những rào cản vận hành từng tồn tại giữa các địa phương trước đây. Mặc dù giai đoạn đầu có thể còn bỡ ngỡ nhưng dần về sau mọi thứ sẽ ổn định và hoạt động hiệu quả”, ông Mẫn chia sẻ.
Ông Phạm Hiền Nhân – Giám đốc sản phẩm Công ty kinh doanh gạch ốp lát Viglacera – khẳng định, sáp nhập địa giới giúp doanh nghiệp tái cấu trúc hệ thống sản xuất theo hướng tinh gọn và tối ưu. Theo đó, các nhà máy được phân bổ đều ở Bắc – Nam, mỗi nhà máy chuyên sâu vào một dòng sản phẩm để giảm chi phí logistics, tăng tốc độ cung ứng và nâng cao năng lực cạnh tranh. Nếu trước đây vận chuyển mỗi container gạch từ Bắc vào Nam mất trên 14 triệu đồng thì giờ đây việc đặt nhà máy đúng vị trí sẽ cắt giảm chi phí từ 5-10% giá thành sản phẩm.
“Không dừng lại ở đó, việc sáp nhập còn giúp chúng tôi xây dựng hệ sinh thái vật liệu xanh đồng bộ – gồm bê tông khí chưng áp, thiết bị vệ sinh, kính siêu trắng – nhằm cung cấp giải pháp trọn gói cho các công trình theo tiêu chuẩn xanh. Sự tích hợp này cho phép doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận dự án và tạo lợi thế cạnh tranh đáng kể”, ông Nhân chia sẻ.
TS.TS. Phạm Trần Hải – đại diện Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM – nhấn mạnh, để định hình chiến lược phát triển cho giai đoạn mới của TP.HCM sau sáp nhập, cần bổ sung các chiến lược phát triển kinh tế với động lực tăng trưởng mang tính đột phá. Điển hình như công nghiệp công nghệ cao và sản xuất thông minh với mô hình đô thị đại học và mô hình hợp tác đổi mới sáng tạo bốn xoắn ốc: Nhà nước – trường đại học – doanh nghiệp – cộng đồ Ngoài ra, dịch vụ chất lượng cao với lõi là tài chính quốc tế, công nghệ và kinh tế biển với lõi là cụm cảng nước sâu, logistics, năng lượng và du lịch sinh thái. Các động lực này phải được hỗ trợ đồng bộ từ hạ tầng vật lý đến hạ tầng số, tạo nền tảng cho tăng trưởng xanh và kinh tế số.
Bên cạnh đó, TP.HCM mới phải tập trung bốn chiến lược quy hoạch chính để tối ưu hóa phát triển, bao gồm tái cấu trúc khu vực phát huy lợi thế riêng của từng địa phương, tránh chồng chéo và cạnh tranh dự án nhằm phân bổ nguồn lực hiệu quả nhất. Đồng thời, TP phải tăng cường kết nối giảm thiểu khoảng cách địa lý giữa các khu vực nhờ phát triển hạ tầng giao thông hiện đại và chuyển đổi số toàn diện; tăng cường chia sẻ hạ tầng để nâng cao hiệu quả đầu tư và vận hành các công trình hạ tầng kỹ thuật bằng cách thúc đẩy chia sẻ sử dụng. Điều quan trọng nữa là đồng bộ hóa hạ tầng giảm thiểu sự khác biệt, đảm bảo hài hòa và cân bằng trong phát triển hạ tầng kỹ thuật và xã hội trên toàn TP.HCM mới.
Thúy Kiều
Bình luận (0)