TP.HCM đã ban hành kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu tại Quyết định số 3273, trong đó khuyến khích việc ứng dụng năng lượng mặt trời trong giao thông đô thị. Đây là giải pháp đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro chính sách đối với các dự án hạ tầng có vòng đời dài và vốn đầu tư lớn như trạm sạc, hướng đến thực hiện cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Chính phủ. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai hiện nay còn nhiều thách thức, nhất là rào cản về chính sách, về đầu tư…
Từ rào cản chính sách đến chi phí đầu tư
Ông Nguyễn Minh Luân – đại diện Trung tâm Tư vấn ứng dụng kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM – cho biết, năng lượng mặt trời – một nguồn tài nguyên sạch, dồi dào và phù hợp với điều kiện tự nhiên của TP.HCM đang được xem là lời giải chiến lược nhằm giảm áp lực lên lưới điện truyền thống, tăng cường an ninh năng lượng và tối ưu hóa chi phí vận hành cho hệ thống trạm sạc.
Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đã nghiên cứu ra 5 mô hình kỹ thuật – kinh tế được xác định là có tiềm năng ứng dụng. Đó là mô hình nối lưới; mô hình tích hợp lưu trữ để giải quyết vấn đề ổn định lưới điện; mô hình đổi pin; mô hình độc lập và mô hình “Vehicle To Grid – xe đến lưới”.
Mặc dù những mô hình trên khả thi nhưng thực tiễn triển khai hiện nay còn nhiều khó khăn, thách thức. Đó là vấn đề cân bằng giữa an toàn lưới điện và phát triển năng lượng mặt trời. Đây được xác định là một trong những rào cản chính sách lớn, cần sự đồng thuận giữa các nhà quản lý, đơn vị điện lực và nhà đầu tư. Bên cạnh đó là rào cản về đầu tư. Chi phí vốn cho hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin vẫn còn cao, là một rào cản tài chính lớn đối với việc triển khai mô hình tích hợp lưu trữ. Theo ước tính, chi phí đầu tư cho hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin tại Việt Nam năm 2024 dao động từ 360-420 USD/kWh. Điều này làm kéo dài thời gian hoàn vốn và giảm sức hấp dẫn của các dự án.
Ngoài ra, rào cản nữa là chi phí phát sinh từ các thủ tục hành chính phức tạp, thời gian cấp phép dài và sự thiếu đồng bộ giữa các cơ quan quản lý. Một nhà đầu tư phải làm việc với nhiều cơ quan trong khi chưa có cơ chế “một cửa” hiệu quả. Khi chi phí phát sinh từ các thủ tục hành chính cao sẽ làm gia tăng chi phí vốn cho hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin. Một quy trình phê duyệt kéo dài làm tăng rủi ro tài chính của dự án, từ đó làm tăng chi phí vốn (lãi suất vay) mà nhà đầu tư phải chịu. Việc cải cách và tinh giản thủ tục hành chính không chỉ là vấn đề tiện lợi mà còn là một giải pháp tài chính để giảm rủi ro và hạ thấp chi phí vốn cho việc triển khai các trạm sạc năng lượng mặt trời.
Ông Đặng Thanh Tùng – Phó Giám đốc Công ty Phát triển trạm sạc toàn cầu V-Green – cho hay, có nhiều trở ngại trong đầu tư xây dựng trạm sạc tại TP.HCM. Muốn phát triển các trạm sạc, vấn đề quan trọng nhất là nguồn cung cấp điện bởi vì trạm sạc (công suất tiêu thụ lớn) cần rất nhiều điện. Riêng vấn đề “xanh hóa” trạm sạc trong tương lai bằng năng lượng mặt trời, bắt buộc phải có hệ thống mái che lắp đặt hệ thống tấm pin mặt trời trên mái. Vấn đề này còn liên quan đến các cơ chế pháp lý liên quan như giấy phép xây dựng, các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy…
Theo ông Nguyễn Hùng Việt – Giám đốc phát triển dự án Công ty Kim Trường Phát, đầu tư trạm sạc xe điện sử dụng năng lượng mặt trời là điều tất yếu nhất đối với các TP lớn như Hà Nội và TP.HCM. Tuy nhiên, bên cạnh rào cản về pháp lý, nguồn vốn thì thời gian và không gian cũng là bài toán cần tìm ra lời giải.
“Chúng ta phải tính toán làm sao để các trạm sạc đều phục vụ được tất cả những người có nhu cầu. Không thể để một chiếc xe sạc mất vài tiếng đồng hồ, mọi người phải chen chúc, xếp hàng ngồi chờ. Mỗi trạm sạc phải phục vụ người dân giống như cây xăng, chỉ mất vài phút là có được năng lượng để sử dụng. Khi giải được bài toán về thời gian, chúng ta sẽ giải được bài toán về không gian (diện tích cho trạm sạc) để ở không gian vừa phải vẫn phục vụ được cho tất cả mọi người”, ông Việt góp ý.
Cần xây dựng kế hoạch rõ ràng
Theo bà Đặng Thùy Trang – Giám đốc đối ngoại Công ty Grab, để phát triển an toàn và đồng bộ hệ thống trạm sạc xe điện, cơ quan quản lý cần sớm xây dựng và công bố các quy chuẩn, tiêu chuẩn về đầu sạc pin của xe điện và trạm sạc, đảm bảo hệ thống trạm sạc điện, đổi pin có thể được dùng chung rộng rãi giữa các hãng xe điện. Bên cạnh đó cần sớm ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn và hướng dẫn an toàn đối với việc sử dụng, sạc xe điện tại nhà riêng, nhà trọ, nhà chung cư, khu dân cư.
Khả năng cung ứng của lưới điện cũng là một mối quan tâm lớn hiện nay. Tại các đô thị lớn, trong các giai đoạn nắng nóng kéo dài, nhu cầu sử dụng điện tăng rất cao, tình trạng thiếu điện diễn ra khá phổ biến. Điều này được phản ánh thường xuyên trên các phương tiện thông tin đại chúng, EVN cũng thường xuyên có những khuyến cáo về việc tiết kiệm điện. Do đó, với tương lai có hàng chục triệu phương tiện điện được đưa vào sử dụng, TP.HCM cần xây dựng kế hoạch rõ ràng và khả thi nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ, sử dụng điện của các phương tiện chuyển đổi mà không gây ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, sản xuất bình thường của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn, nhằm giải quyết quan ngại về tình trạng thiếu điện hiện nay.
Ông Nguyễn Thanh Hoan – đại diện Tổng Công ty Điện lực TP.HCM – cho hay, để góp phần triển khai thành công hệ thống trạm sạc sử dụng năng lượng mặt trời, Tổng công ty Điện lực TP tiếp tục phối hợp với các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc góp ý quy hoạch sử dụng điện các trạm sạc; đưa ra tiêu chuẩn kỹ thuật các trạm sạc. Ngoài ra, đơn vị cũng sẽ chủ động hướng dẫn các chủ đầu tư trạm sạc và các chủ đầu tư nguồn năng lượng tái tạo như: Điện năng lượng mặt trời PV, gió, pin tích trữ năng lượng trong quy trình thực hiện mua bán điện trực tiếp trên địa bàn TP.HCM.
“Chúng tôi kiến nghị các sở ban ngành, các đơn vị, nhà đầu tư xây dựng, triển khai hệ thống trạm sạc, năng lượng tái tạo cần chia sẻ, lên kế hoạch có lộ trình, phối hợp cùng Tổng công ty Điện lực để đảm bảo kế hoạch đầu tư, phát triển lưới điện cung cấp cho nhu cầu trạm sạc. TP cũng nên sớm có chính sách tài chính phù hợp để điều chỉnh thói quen người dùng, ưu tiên sạc giờ thấp điểm, tránh sạc giờ cao điểm gây áp lực lên lưới điện. Đồng thời có chính sách giá khuyến khích đầu tư, đảm bảo phù hợp quy định, quy hoạch của TP.HCM”, ông Hoan kiến nghị.
Hậu Giang
Bình luận (0)