Nếu như trước đây, rối loạn mỡ máu thường được coi là bệnh của tuổi trung niên thì nay độ tuổi mắc ngày càng trẻ hóa trong sinh viên. Theo ThS.BS Lý Hoàng Anh, Khoa Phẫu thuật tim mạch Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM thì không ít bệnh nhân ở độ tuổi còn rất trẻ đã phải nhập viện vì nhồi máu cơ tim, đột quỵ não liên quan đến mỡ máu cao.
Nhập viện trong tình trạng nguy kịch mới biết nguyên nhân
Một buổi sáng cách đây không lâu, anh T. (một sinh viên tại TP.HCM) bất ngờ lên cơn đau ngực dữ dội, khó thở và vã mồ hôi lạnh. Gia đình lập tức đưa anh đến Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM trong tình trạng nguy kịch. Kết quả chụp mạch cho thấy động mạch vành của anh bị tắc cấp tính do mảng xơ vữa, chẩn đoán nhồi máu cơ tim.
Điều khiến cả bệnh nhân và gia đình bàng hoàng hơn cả là chỉ số cholesterol và triglyceride trong máu của anh tăng rất cao. Trước biến cố này, anh T. vốn khỏe mạnh, ít khi đau ốm, không hề nghĩ mình mắc rối loạn mỡ máu – một căn bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm.
ThS.BS Lý Hoàng Anh cho biết trường hợp của anh T. không phải cá biệt. Trong thực tế khám chữa bệnh, bác sĩ thường xuyên tiếp nhận những bệnh nhân trẻ tuổi chỉ phát hiện mình mắc rối loạn mỡ máu khi nhập viện cấp cứu vì biến cố tim mạch.
Bác sĩ Hoàng Anh nhấn mạnh: “Rối loạn mỡ máu là căn bệnh âm thầm, gần như không có biểu hiện rõ rệt trong giai đoạn đầu. Nhiều người vẫn sinh hoạt, làm việc bình thường mà không hề biết cơ thể đang tích tụ quả bom nổ chậm trong lòng mạch. Chỉ đến khi xảy ra biến chứng như nhồi máu cơ tim hay đột quỵ thì mới vỡ lẽ”. Điều này cho thấy sức khỏe tim mạch không chỉ là vấn đề của người cao tuổi như nhiều người vẫn lầm tưởng.
Nếu như trước đây, rối loạn mỡ máu thường được coi là bệnh của tuổi trung niên thì nay độ tuổi mắc ngày càng trẻ hóa. Theo bác sĩ Hoàng Anh, không ít bệnh nhân ở độ tuổi còn rất trẻ đã phải nhập viện vì nhồi máu cơ tim, đột quỵ não liên quan đến mỡ máu cao. Sự thay đổi này gắn chặt với lối sống hiện đại: ăn uống nhiều chất béo bão hòa, đồ chiên rán, thức ăn nhanh, nước ngọt có gas, sử dụng rượu bia thường xuyên, lười vận động, làm việc căng thẳng và thiếu ngủ. Đặc biệt ở các đô thị lớn, hình ảnh những người trẻ bận rộn, tranh thủ bữa ăn nhanh, uống trà sữa, cà phê đá xay hay rượu bia sau giờ làm hay giờ học đã trở nên quen thuộc. “Đây là môi trường lý tưởng để mỡ máu cao xuất hiện sớm và gây hại cho tim mạch”, bác sĩ Hoàng Anh nhận định.
Thực tế tại các bệnh viện lớn ở TP.HCM cho thấy, nhiều bệnh nhân trẻ tuổi nhập viện trong tình trạng biến chứng tim mạch mới biết mình mắc rối loạn mỡ máu. Trường hợp anh T. chỉ là một trong số đó. Một phụ nữ 32 tuổi khác, được đưa vào cấp cứu vì tai biến mạch máu não, khi xét nghiệm mới phát hiện cholesterol máu vượt xa ngưỡng bình thường. Các bác sĩ đã phải can thiệp kịp thời để tránh nguy hiểm tính mạng. Những ca bệnh như vậy không còn hiếm gặp, và đó là hồi chuông cảnh báo cho thế hệ trẻ vốn đang mải mê với nhịp sống hiện đại mà lơ là sức khỏe.
Cần chủ động kiểm soát sức khỏe tim mạch ngay từ tuổi 20
Hậu quả của rối loạn mỡ máu không chỉ dừng lại ở những con số trên xét nghiệm. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu của nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Cholesterol tích tụ lâu ngày hình thành mảng bám, gây xơ vữa động mạch, làm hẹp lòng mạch và cản trở dòng chảy của máu. Khi mảng xơ vữa bong ra, nó có thể gây tắc đột ngột động mạch vành, dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Nếu xảy ra ở mạch máu não, hậu quả là đột quỵ não, để lại di chứng nặng nề hoặc tử vong nhanh chóng. Ngoài ra, mỡ máu cao còn góp phần gây tăng huyết áp, suy thận mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Một khi biến cố xảy ra, bệnh nhân và gia đình sẽ phải đối mặt với gánh nặng điều trị lâu dài và chi phí y tế lớn.
Điều đáng lo ngại là căn bệnh này hầu như không gây triệu chứng trong giai đoạn đầu. Người bệnh vẫn có thể đi học, đi làm, vui chơi, tập luyện mà không thấy gì bất thường. Chính sự “im lặng” đó khiến nhiều người chủ quan, chỉ đến khi phát hiện thì đã quá muộn. Một số bệnh nhân trẻ chia sẻ rằng họ chưa từng đi khám sức khỏe định kỳ, không xét nghiệm máu bao giờ, chỉ khi xảy ra nhồi máu cơ tim mới vội vàng tìm đến bác sĩ.
Từ góc nhìn chuyên môn, bác sĩ Hoàng Anh khuyến cáo rằng mỗi người cần chủ động kiểm soát sức khỏe tim mạch ngay từ tuổi 20, khi còn ngồi trên ghế giảng đường. Không nên đợi đến khi có dấu hiệu bất thường mới đi khám. Việc xét nghiệm mỡ máu định kỳ có thể giúp phát hiện sớm rối loạn chuyển hóa lipid, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời. Các hướng dẫn y tế khuyến nghị, từ tuổi 20 trở lên nên kiểm tra mỡ máu 4-6 năm một lần; với những người có nguy cơ cao như thừa cân, hút thuốc lá, tiền sử gia đình có bệnh tim mạch sớm, thì cần xét nghiệm thường xuyên hơn.
Song song với khám sức khỏe, thay đổi lối sống là yếu tố then chốt để phòng ngừa. Chế độ ăn uống lành mạnh đóng vai trò quan trọng: giảm tối đa đồ chiên rán, hạn chế thịt đỏ, ưu tiên rau xanh, cá, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và dầu thực vật.
Việc duy trì vận động thường xuyên, ít nhất 150 phút mỗi tuần, bằng những hoạt động phù hợp như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội, đạp xe cũng giúp giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt. Tránh các thói quen xấu như hút thuốc, lạm dụng rượu bia hoặc nước ngọt có gas là biện pháp phòng bệnh hiệu quả. Đồng thời, giấc ngủ đủ và việc kiểm soát căng thẳng tinh thần cũng góp phần giữ cho hệ tim mạch ổn định.
Những câu chuyện thực tế này cho thấy rối loạn mỡ máu không còn là bệnh xa vời. Nó hiện hữu trong chính lối sống của mỗi người, đặc biệt là người trẻ ở thành thị. Đó là lời cảnh báo rằng việc chủ động kiểm soát sức khỏe cần bắt đầu ngay từ khi còn trẻ, chứ không thể đợi đến tuổi trung niên. Nhìn rộng hơn, tình trạng bệnh tim mạch đang trẻ hóa cũng đặt ra yêu cầu đối với ngành y tế trong việc tăng cường truyền thông, giáo dục sức khỏe và xây dựng các chương trình sàng lọc cộng đồng. Khi người dân được tiếp cận thông tin đầy đủ và chính xác, họ sẽ biết cách phòng bệnh hiệu quả hơn.
Thủy Phạm
Bình luận (0)