Bệnh cường giáp không còn là “chuyện người lớn”. Ở trẻ em, căn bệnh này có thể khiến cơ thể tăng tốc bất thường: tim đập nhanh, sụt cân, lồi mắt, mệt mỏi kéo dài. Các bác sĩ cảnh báo, nếu không phát hiện sớm và điều trị đúng, trẻ có thể đối mặt với những biến chứng nặng nề về tim mạch và phát triển thể chất.
ThS.BS Ngô Thị Mai Phương (Phòng khám Nhi và Tiêm ngừa, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM) cho biết, bệnh cường giáp ở trẻ em là tình trạng tuyến giáp sản xuất hormone vượt quá nhu cầu của cơ thể. Tuyến giáp giữ vai trò điều hòa hầu hết hoạt động chuyển hóa, nên khi hormone này dư thừa, cơ thể trẻ bị “ép” hoạt động liên tục, dẫn đến rối loạn toàn thân.
Những dấu hiệu dễ bị bỏ qua
Ở trẻ em, nguyên nhân thường gặp nhất là bệnh Graves (dân gian gọi là Basedow) – một dạng bệnh tự miễn khi cơ thể tạo ra kháng thể kích thích tuyến giáp hoạt động liên tục. “Thông thường, cơ thể có cơ chế phản hồi ngược để dừng sản xuất hormone khi đã đủ. Nhưng với bệnh này, các kháng thể liên tục kích thích tuyến giáp làm việc, khiến hormone giáp luôn ở mức cao, dẫn đến tình trạng cường giáp”, bác sĩ Phương giải thích. Ngoài ra, bệnh còn có thể do dùng quá nhiều i-ốt, do tác dụng phụ của thuốc điều trị suy giáp, hoặc do có khối u tuyến giáp bất thường.
Theo nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng 2, tỷ lệ cường giáp ở trẻ em cao nhất trong độ tuổi 8-15, tức giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì, song không phải hiếm gặp ở trẻ nhỏ hơn. “Nhiều người vẫn nghĩ đây là bệnh của người lớn, nhưng thực tế, trẻ từ 3 tuổi trở lên vẫn có thể mắc”, bác sĩ nói.
Do chuyển hóa bị tăng tốc, trẻ mắc cường giáp thường có các biểu hiện hồi hộp, tim đập nhanh, run tay, sụt cân nhanh dù ăn uống bình thường hoặc thậm chí ăn nhiều hơn. Nhiều trẻ trở nên cáu gắt, khó ngủ, mệt mỏi, học tập giảm sút, hoặc yếu cơ. Nếu bệnh kéo dài, có thể xuất hiện bướu cổ, lồi mắt và rối loạn nhịp tim.
“Lúc đầu tôi tưởng con bị stress vì học nhiều. Cháu hay than mệt, tim đập nhanh, tay run và gầy đi trông thấy dù ăn khỏe. Đưa đi khám mới biết bị cường giáp, bác sĩ nói nếu chậm trễ có thể ảnh hưởng tim mạch”, chị Thanh Tuyền (phường Thủ Đức) kể lại. Sau nửa năm điều trị, con chị đã ổn định, nhưng phải tái khám định kỳ. “Giờ tôi để ý kỹ hơn, chỉ thấy con toát mồ hôi nhiều là lo ngay”, chị Tuyền cho biết.
Bác sĩ Mai Phương cho biết, rất nhiều trường hợp phụ huynh chỉ đưa con đến bệnh viện khi bệnh đã tiến triển nặng, có dấu hiệu lồi mắt hoặc bướu cổ rõ rệt. “Cường giáp ở trẻ em không hiếm, nhưng dễ bị bỏ qua vì phụ huynh cho rằng con hiếu động, ăn khỏe, giảm cân là bình thường. Tuy nhiên, khi trẻ sụt 3-5kg trong vài tháng, tim đập nhanh, khó ngủ hoặc yếu cơ, đó là dấu hiệu đáng cảnh giác”.
Điều trị cường giáp cần thời gian và sự kiên nhẫn. Trẻ sẽ được dùng thuốc kháng giáp theo phác đồ và tái khám định kỳ. Một số trường hợp đặc biệt có thể phải phẫu thuật hoặc điều trị bằng i-ốt phóng xạ, nhưng điều này rất hạn chế ở trẻ nhỏ.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt cũng rất quan trọng. Khi quá trình chuyển hóa tăng mạnh, cơ thể trẻ tiêu hao nhiều năng lượng, do đó cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là canxi và vitamin D để phòng loãng xương. Trẻ nên hạn chế thực phẩm giàu i-ốt như rong biển, cá biển, muối i-ốt… nhưng không cần kiêng hoàn toàn, chỉ nên điều chỉnh tần suất phù hợp. Ngoài ra, trong giai đoạn điều trị, trẻ không nên vận động quá sức để tránh làm tim hoạt động quá tải. Khi chức năng tuyến giáp đã trở lại bình thường, trẻ có thể sinh hoạt, học tập như những bạn cùng lứa.
Cha mẹ đồng hành, con sẽ dễ vượt qua
Câu chuyện của chị Mỹ Dung (phường Thủ Đức) là ví dụ điển hình cho hành trình dài điều trị bệnh này. Con gái chị được chẩn đoán mắc cường giáp do Basedow khi mới 13 tuổi. “Cháu đang tuổi dậy thì, học nhiều nên tôi cứ nghĩ con bị áp lực học hành. Sau khi đi khám, nghe bác sĩ nói đến “bệnh tự miễn”, tôi mới biết không đơn giản. Cháu phải uống thuốc đều đặn và kiểm tra định kỳ. Lúc đầu cháu buồn lắm vì mặt gầy, cổ hơi phình, nhưng nhờ bác sĩ và gia đình động viên, giờ cháu đã ổn định sức khỏe, học tập bình thường”.
Gia đình cần tạo môi trường tâm lý nhẹ nhàng, tránh trách mắng, thay vào đó nên động viên và đồng hành cùng trẻ trong suốt quá trình điều trị. Một lời khích lệ của cha mẹ có thể giúp trẻ kiên trì điều trị hơn bất kỳ loại thuốc nào.
Chị Thu Ngân (phụ huynh có con trai 11 tuổi bị cường giáp nhẹ) chia sẻ: “Ban đầu tôi tưởng con mệt vì học online nhiều, sau đó thấy con run tay, tim đập nhanh. Đi khám thì phát hiện bị cường giáp giai đoạn đầu. Sau điều trị, bác sĩ dặn chú ý tâm lý và nghỉ ngơi cho con. Giờ tôi luôn dành thời gian nói chuyện, đi dạo cùng con mỗi ngày, thấy con vui vẻ hơn, sức khỏe cũng cải thiện rõ rệt”.
Bác sĩ Phương khẳng định, điều quan trọng là phát hiện sớm. Nếu được điều trị kịp thời, trẻ sẽ phát triển bình thường cả về thể chất lẫn trí tuệ. Nhưng nếu để kéo dài, hormone tuyến giáp dư thừa sẽ khiến xương phát triển nhanh nhưng kém chắc, cơ thể mảnh khảnh, mệt mỏi và chậm tăng trưởng chiều cao. “Nhiều phụ huynh ngạc nhiên khi thấy con thấp hơn bạn bè dù ăn uống đầy đủ, mà không biết nguyên nhân sâu xa là rối loạn nội tiết”, bác sĩ nói.
Vì vậy, khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt trong giai đoạn dậy thì, là biện pháp phòng ngừa tốt nhất. Chỉ với xét nghiệm máu đơn giản, bác sĩ có thể kiểm tra nồng độ hormone giáp và phát hiện sớm bất thường. “Cường giáp ở trẻ em không phải án tuyên, chỉ cần kiên trì điều trị và đồng hành cùng con, bệnh sẽ được kiểm soát”, bác sĩ Mai Phương nhấn mạnh.
Thủy Phạm
Bình luận (0)