Hiện nay, rất nhiều sinh viên (SV) Việt Nam ra trường còn mơ hồ về định hướng con đường sự nghiệp của mình. Đa phần các bạn SV khi ra trường hoặc chuẩn bị ra trường sẽ nhanh chóng nộp đơn vào bất cứ công ty nào đang tuyển dụng mà khả năng của mình có thể đáp ứng, không cần biết công việc đó có phù hợp với mình không, mình có thể làm công việc đó lâu dài được không và công việc đó có là bước đệm cho những thành tựu mình sẽ đạt được trong tương lai hay không? Và thật sự, SV cũng chưa mặn mà với việc tạo lập doanh nghiệp của riêng mình, rất ít công ty được tạo lập thành công bởi SV.
Thiếu kiến thức, SV chưa “mặn” với khởi nghiệp
Tạo lập doanh nghiệp (hay “khởi nghiệp” hay “Start-up”) có thể hiểu như khi một cá nhân hoặc một tập thể có một ý tưởng kinh doanh nào đó và biến ý tưởng ấy thành hiện thực. Ý tưởng có thể là lớn, cũng có thể là nhỏ, có thể là một doanh nghiệp quy mô hay cũng có thể chỉ là một cửa hàng phân phối nhỏ lẻ… Tuy nhiên, dù ý tưởng lớn hay nhỏ thì khởi nghiệp bao giờ cũng luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro và thử thách, không phải ai cũng có thể khởi nghiệp được. Khởi nghiệp đòi hỏi người chủ doanh nghiệp phải có một mức kỹ năng, kiến thức và khả năng sáng tạo nhất định. Ngoài ra, họ phải là người biết chấp nhận rủi ro, dám đối đầu với thách thức, vượt qua những rào cản, biết cách nắm bắt cơ hội, biết sắp xếp và phân bổ nguồn lực, quyết đoán và có óc quản lý… Và chính vì những đòi hỏi gắt gao của một nhà khởi nghiệp nên chỉ có một số người có khả năng khởi nghiệp trong khi những người khác thì không. Thực tế hiện nay, khởi nghiệp khi vừa ra trường hay khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường đã trở thành con đường của một số bạn SV. Tuy nhiên, tỷ lệ SV khởi nghiệp ở Việt Nam còn thấp và thành công thu được từ các dự án khởi nghiệp của SV còn rất hạn chế, nguyên nhân phần lớn là vì SV chưa được trau dồi kiến thức cũng như chưa được huấn luyện thực sự về khởi nghiệp.
Ai cũng biết rằng, một nền kinh tế vững mạnh là nhờ vào sự phát triển của doanh nghiệp, các doanh nghiệp phát triển đem lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế và giúp xã hội giảm bớt áp lực về tình trạng thất nghiệp, và trong những doanh nghiệp thành công ấy, đã có doanh nghiệp được tạo lập bởi SV. Nutrinest của Lê Danh Hoàng, TakeOne của Trần Phương Huyền (SV Trường ĐH Ngoại thương) hay Effoc của Phùng Mạnh Việt (SV Trường ĐH Hoa Sen)… là những minh chứng sống động. Tuy nhiên, ngoài một vài “điểm sáng” ấy, doanh nghiệp Việt vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn từ giai đoạn khởi lập cho đến giai đoạn duy trì, bằng chứng là trong một năm (2014), nền kinh tế Việt Nam có vài ngàn doanh nghiệp thành lập và vài ngàn doanh nghiệp giải thể. Nguyên nhân doanh nghiệp thất bại thì có rất nhiều, tuy nhiên, việc thiếu kiến thức về khởi tạo và quản lý doanh nghiệp là một nguyên nhân lớn mà ai cũng có thể nhận thấy.
|
Đa phần các bạn SV khi ra trường hoặc chuẩn bị ra trường sẽ nhanh chóng nộp đơn vào bất cứ công ty nào đang tuyển dụng. Ảnh: I.T |
Vấn đề đặt ra ở đây là làm sao doanh nghiệp Việt Nam được thành lập trên một nền tảng kiến thức tốt để duy trì và phát triển lâu bền. Tất cả phải nhờ đến giáo dục. Giáo dục lý thuyết, giáo dục thực tiễn, giáo dục từ những trải nghiệm của những tấm gương điển hình… Được truyền đạt kiến thức tốt về khởi nghiệp thì các chủ doanh nghiệp sẽ không còn bỡ ngỡ và dò dẫm lối đi của mình, họ sẽ tự tin trong quá trình tạo lập doanh nghiệp của mình và cơ hội thành công ngay từ đầu là rất lớn.
Xem nhẹ giáo dục khởi nghiệp
Ở các nước trên thế giới, việc dạy khởi nghiệp đã đi vào trường học từ rất sớm, các nước phát triển dạy khởi nghiệp cho học sinh phổ thông, và thậm chí, Hà Lan dạy khởi nghiệp cho các trẻ em tiểu học, trong khi ở Việt Nam hiện nay, chương trình giáo dục ĐH chủ yếu dạy SV ra trường đi làm thuê, chương trình giáo dục khởi nghiệp còn rất nhiều hạn chế. Các trường ĐH chuyên về kinh tế, kinh doanh, thương mại hầu như chưa có chương trình giáo dục khởi nghiệp hoàn chỉnh, nếu có chỉ là vài chục tiết môn học “Khởi tạo doanh nghiệp” thuộc ngành quản trị kinh doanh mà kiến thức chủ yếu là lý thuyết, chưa tập trung vào thực hành và kiến thức thực tế, SV học xong môn học này ra trường vẫn chưa đủ kiến thức để khởi tạo doanh nghiệp; còn những trường ĐH chuyên về kỹ thuật thì lại không mặn mà lắm đến chương trình giáo dục khởi nghiệp cho SV của mình.
SV là những cá nhân đang trong thời kỳ lựa chọn con đường nghề nghiệp của mình. Định hướng được con đường đi rõ ràng cho SV là một việc rất nên làm của chương trình giáo dục ĐH. Việc để những SV tự “bơi” khi chọn việc hay khởi nghiệp là một việc vô cùng thiếu sót của chương trình giáo dục Việt Nam, bởi SV là một thế hệ đầy tiềm năng, có khả năng nắm bắt kiến thức nhanh và luôn luôn tràn đầy nhiệt tâm để bắt đầu sự nghiệp, nếu không được huấn luyện đầy đủ, nền kinh tế sẽ mất đi một đội ngũ lao động tốt và một lượng doanh nghiệp đầy tiềm năng. Do đó, SV rất cần được truyền đạt những kiến thức thực tiễn cũng như những kỹ năng khởi nghiệp thành công từ những tấm gương đi trước thông qua những chương trình giáo dục khởi nghiệp hoàn chỉnh từ ghế nhà trường.
Thực tế, việc khởi nghiệp của SV hiện nay cũng đã được quan tâm nhiều hơn từ các cấp lãnh đạo quốc gia cũng như các nhà nghiên cứu kinh tế. Đã có các chương trình khởi nghiệp hỗ trợ SV như Chương trình khởi nghiệp Archives của Báo Diễn đàn doanh nghiệp điện tử, Chương trình khởi nghiệp do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) khởi xướng hay Hội trại khởi nghiệp trẻ Việt Nam – VYE Bootcamp… Tuy nhiên, đó cũng chỉ là những chương trình dành cho một vài SV đã có ý tưởng kinh doanh thi thố với nhau. Điều quan trọng ở đây là các kiến thức nền tảng về khởi nghiệp các em chưa được học và chưa hình dung được bức tranh toàn cảnh của việc khởi nghiệp sẽ như thế nào. Có những em chiến thắng giải nhờ ý tưởng hay, nhưng từ ý tưởng đến việc tạo ra sản phẩm có ích cho thị trường, đáp ứng nhu cầu khách hàng là một việc làm không dễ. Và việc chưa được quan tâm và động viên đúng mức đến tinh thần khởi nghiệp nên rất nhiều ý tưởng hay vẫn còn nằm yên trên giấy.
Ngô Thị Thanh Tiên – Cao Quốc Việt
(ĐH Ngoại thương và ĐH Kinh tế TP.HCM)
Bình luận (0)