Học sinh viết phần mềm… tự hướng nghiệp

Từ thực tế nhiều học sinh khi đứng trước ngưỡng cửa lựa chọn ngành nghề vẫn còn băn khoăn, mơ hồ về tương lai, nhiều học sinh THPT đã viết các phần mềm hỗ trợ hướng nghiệp nhằm nâng cao nhận thức cũng như giúp học sinh cuối cấp lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực, sở thích…

Việc học sinh phổ thông thiết kế phần mềm hướng nghiệp cho thấy các em đang ngày càng quan tâm đến vấn đề này

Đưa AI vào hỗ trợ hướng nghiệp

Đề cập đến nội dung hướng nghiệp, nhóm nghiên cứu Nguyễn Lê Minh Thiện và Đỗ Bảo Phúc (học sinh lớp 12 chuyên tin Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, Q.5) đã xây dựng phần mềm tư vấn hướng nghiệp bằng trí tuệ nhân tạo (AI). Nhóm nghiên cứu chia sẻ, AI hiện đang là từ khóa được kỳ vọng là thay đổi rất nhiều ngành nghề trong xã hội. Theo đó, nhiều công việc có thể mất đi khi AI xuất hiện. “Lợi thế của AI là cho phép phân tích dữ liệu lớn và cho ra được kết quả chính xác nhất. Tận dụng chính lợi thế này, phần mềm của nhóm dựa trên cơ sở AI phân tích tính cách qua hệ thống 60 câu hỏi trắc nghiệm, với 7 mức độ lựa chọn. Từ đó giúp người sử dụng biết được chính xác nhất ngành nghề nào phù hợp nhất với bản thân”, Nguyễn Lê Minh Thiện cho biết.

Điểm nổi bật của phần mềm hướng nghiệp tích hợp AI, theo nhóm nghiên cứu là việc đánh giá tính cách cá nhân dựa trên lý thuyết 16 Personalities. Căn cứ theo bài kiểm tra MBIT (Myers-Briggs Type Indicator) được phát triển bởi 2 nhà khoa học Mỹ, người dùng được chia thành 16 tính cách cơ bản, tương ứng với 16 định hướng nghề nghiệp. “Hầu hết các phần mềm hướng nghiệp hiện nay chúng em nhận thấy chỉ hỗ trợ học sinh theo 6 nhóm tính cách tương ứng với 6 nhóm nghề nghiệp. Nhưng hiện nay với sự xuất hiện của các ngành nghề mới cũng như công việc trong xã hội đa dạng hơn thì việc 6 nhóm ngành nghề là chưa cụ thể để giúp người học có cái nhìn bao quát, toàn diện hơn về ngành nghề nào thực sự phù hợp với mình”, Đỗ Bảo Phúc nhìn nhận.

Học sinh ngày càng quan tâm đến hướng nghiệp

Nhiều nhà quản lý giáo dục đánh giá, các phần mềm hướng nghiệp của học sinh xây dựng là cực kỳ cần thiết đối với công tác hướng nghiệp không chỉ cho bản thân học sinh mà còn tác động đến quá trình, hiệu quả hướng nghiệp của nhà trường. Điều này cho thấy các em đã và đang ngày càng quan tâm đến việc hướng nghiệp cho bản thân mình và là “hồi chuông” để mỗi nhà trường phải đổi mới hơn nữa công tác hướng nghiệp phù hợp với mong muốn, nguyện vọng của học sinh. “Rõ ràng đây là tín hiệu tốt trong công tác hướng nghiệp, bởi thể hiện sự quan tâm, nhu cầu của chính học sinh khi đề xuất đề tài, tìm tòi, nghiên cứu. Tuy phần mềm có thể chỉ ở mức sơ khai, chưa đánh giá rõ hiệu quả nhưng cũng góp phần cho nhà trường, chuyên gia tham khảo, có thêm các góc nhìn trong việc hỗ trợ, hoàn thiện hơn công tác định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Từ chính sự tìm tòi của bản thân sẽ giúp các em nâng cao thêm kiến thức hướng nghiệp để bản thân, bạn bè lựa chọn được ngành học phù hợp nhất”, một nhà quản lý giáo dục nói.

Với mong muốn đưa ra các kết quả nghề nghiệp thực sự cụ thể cho học sinh theo phương thức xét tuyển đại học hiện nay, giúp quá trình chọn ngành nghề của học sinh phổ thông được dễ dàng, nhóm nghiên cứu thông tin thêm, hiện chúng em đang nghiên cứu thiết kế thêm tính năng sau khi gợi ý ngành nghề cho người dùng, phần mềm có thể gợi ý thêm những trường đại học có thế mạnh về đào tạo ngành nghề đó, cũng như dự báo được khả năng đậu đại học của người dùng vào các trường này theo phương thức xét học bạ.

Tích hợp điểm số, năng lực học tập

Trần Võ Đại Khánh (học sinh Trường THPT Lê Quý Đôn, Q.3) chia sẻ, hiện nay nhiều học sinh đến lớp 12 vẫn còn rất mơ hồ về định hướng nghề nghiệp, băn khoăn chọn ngành học này, ngành học kia có thực sự phù hợp với mình hay không, ra trường liệu có việc làm phù hợp hay không… “Không ít học sinh khi chọn ngành nghề lại chọn theo mong muốn của ba mẹ, chọn theo bạn bè rủ rê, chọn vì cảm thấy ngành này ngành kia có sức hút, có khả năng kiếm nhiều tiền chứ chưa thực sự biết và hiểu mình mong muốn theo đuổi ngành học này, sau này muốn trở thành người như thế nào theo sở thích, nguyện vọng của bản thân. Điều này cũng là nguyên nhân chính dẫn đến việc có tới 60% sinh viên chọn sai ngành học, 75% sinh viên thiếu hiểu biết về ngành nghề đã lựa chọn”, Trần Võ Đại Khánh bày tỏ.

Từ thực tế đó, nhóm nghiên cứu Trần Võ Đại Khánh và Nguyễn Minh Lương Trí cho biết mong muốn đưa ra một phần mềm trở thành một công cụ để giúp học sinh có thêm căn cứ khi lựa chọn ngành học dựa trên chính năng lực, sở trường của bản thân. “Phần mềm hướng nghiệp được nhóm nghiên cứu viết trên cơ sở phân tích nhiều nguồn dữ liệu, trong đó có giao diện để nhập điểm học phổ thông, bảng phân tích tính cách, nhận xét của giáo viên chủ nhiệm. Từ kết quả phân tích này, phần mềm sẽ giúp người dùng lựa chọn nhóm ngành nghề phù hợp nhất trong 6 nhóm ngành, bao gồm: nghiệp vụ, kỹ thuật, nghiên cứu, nghệ thuật, xã hội và quản lý. Các nhóm ngành này được phân chia theo lý thuyết mật mã Holland của nhà tâm lý học John Holland, phù hợp với tính cách, sở thích, năng lực người học… ”, Nguyễn Minh Lương Trí chia sẻ.

Hiện nay, nhiều học sinh phổ thông tự thiết kế phần mềm hướng nghiệp để hỗ trợ bản thân

Nguyễn Minh Lương Trí cho biết thêm, với cách thức xây dựng này, phần mềm sẽ khắc phục được những hạn chế của đa phần các phần mềm hướng nghiệp hiện nay là chỉ đơn thuần dựa trên bảng khảo sát sở thích, tính cách để gợi ý ngành nghề mà không có dữ liệu về điểm số của học sinh, dẫn đến việc đưa ra những gợi ý không chính xác vì việc lựa chọn nghề nghiệp.

Với những thử nghiệm tại Trường THPT Lê Quý Đôn trong năm học 2021-2022 khi có tới 80% học sinh lớp 12 gửi những phản hồi tích cực về việc sử dụng phần mềm hỗ trợ hiệu quả khi chọn lựa ngành nghề, nhóm nghiên cứu kỳ vọng phần mềm hướng nghiệp sẽ trở thành công cụ hữu ích đối với học sinh trong và ngoài trường trong việc định hướng được ngành học phù hợp nhất. “Thời gian tới, nhóm nghiên cứu sẽ tăng thêm nhiều nguồn dữ liệu đầu vào như nhận xét từ bạn bè, ba mẹ, các giải thưởng của học sinh để giúp phần mềm đưa kết quả hướng nghiệp tiệm cận nhất với từng đối tượng học sinh”, Trần Võ Đại Khánh cho biết.

Bài, ảnh: Đỗ Yến