Giáo viên dễ trở thành “người thiên vị”

Đi học về, em T., học sinh (HS) lớp 1 Trường TH Bình Hòa (Q.Bình Thạnh) kể: “Trên lớp cô giáo gọi con là con cưng. Cứ mỗi lần cử con phát tập vở cho các bạn hoặc giữ lớp trật tự hay làm việc gì đó cô đều gọi con như vậy. Cô còn thường khen con: “Con cưng của cô giỏi quá!”. Cô giáo thương con nhất phải không mẹ? Con yêu cô vì cô thương con…”. T. là cô bé nhanh nhẹn, thông minh, rất xinh xắn, lại có tố chất lãnh đạo. Lên lớp T. mạnh dạn, nhanh chóng hòa đồng với các bạn, vì thế em không chỉ được cô giáo yêu quý mà còn được giao trọng trách làm lớp trưởng. Mỗi lần phân công T. làm việc gì là cô chủ nhiệm dành cho em những lời lẽ rất âu yếm, ngọt ngào, thậm chí còn tận tay tết tóc cho em. Chính vì vậy mỗi lời nói, hành động chỉ bảo của cô, T. đều nghe lời, dạ, vâng rất ngoan. Kể những “thành tích” này cho mẹ, cô bé cảm thấy rất hãnh diện, tự hào.

Nghe chuyện con gái kể, chị H. – mẹ em T. hỏi con: “Thế các bạn khác thì sao, cô giáo có gọi như vậy không?”. “Có nhiều bạn bị cô la mẹ ạ. Hôm trước cô giáo kêu một bạn đứng lên đọc bài nhưng bạn ấy không đọc được, cô liền nói: Ông nội, mới học xong mà đã quên rồi. Người gì mà nhanh quên thế. Con thấy bạn ấy không nói gì cả, chỉ im lặng…”. Chị H. chia sẻ: “Nghe con gái kể như vậy tôi cảm thấy rất vui, yên tâm vì cháu được cô giáo yêu quý như con. Tuy nhiên, ngược lại nếu con mình mà bị cô giáo gọi là “ông này bà kia” thì cũng thật buồn. Đối với trẻ nhỏ, gặp tình huống này các cháu dễ nhầm tưởng cô giáo không thương yêu mình mà nảy sinh những suy nghĩ, hành động không hay như buồn, mặc cảm, không còn hào hứng lên lớp hoặc có thể nảy sinh lòng đố kỵ, ganh ghét”.

Em M., HS lớp 5 Trường TH Bình Triệu (Q.Thủ Đức) cho biết: “Con thấy các thầy cô thường thương yêu, quan tâm nhiều hơn đến các bạn HS học khá giỏi, dễ thương và cả các bạn con nhà khá giả. Còn những bạn học bình thường thì cô giáo ít quan tâm hơn. Tại sao thầy cô lại làm vậy? Làm như thế chúng con cảm thấy thầy cô không thương yêu chúng con và có sự thiên vị, không công bằng. Nhìn thấy các bạn được thầy cô giáo yêu quý, con không thích các bạn ấy…”.

Câu chuyện giáo viên thiên vị yêu thương mà học sinh kể ra chẳng phải mới mẻ, thậm chí tồn tại lâu nay trong môi trường giáo dục. Đứng trước một lớp học có sĩ số vài chục HS, có những HS giỏi, ngoan, đáng yêu thì việc giáo viên dành tình cảm nhiều cho các HS ấy là điều dễ hiểu. Ngược lại, giáo viên cũng có thể không dành nhiều tình cảm đến những HS cá biệt, nghịch ngợm, không nghe lời.

Cô Nguyễn Thị Hồng, giáo viên Trường TH, THCS, THPT Mỹ Việt (The American School Of Vietnam, Q.2) cho biết: “Hiện tượng thiên vị tình cảm trong giáo dục là có. Vấn đề là mỗi giáo viên có những cách thể hiện khác nhau. Nếu giáo viên khéo léo thì HS không nhận ra điều ấy, ngược lại HS sẽ dễ dàng nhận ra. Nhưng mỗi giáo viên cần tránh những hành động ấy”.

Theo cô Tô Nhi A, giảng viên Trường CĐ Sư phạm Trung ương TP.HCM, đối với trẻ nhỏ, các em rất nhạy cảm và tinh ý. Đơn cử khi ở nhà, chỉ cần cha mẹ ưu ái một việc gì đó cho em út hoặc anh chị, trẻ sẽ cảm nhận rằng đó là sự thiên vị. Từ đó dẫn đến trẻ có cảm giác mình không được yêu thương nhiều bằng người đó, rằng bố mẹ không quan tâm mình. Tương tự, trên lớp cũng vậy, trẻ cảm nhận thái độ, tình cảm của cô giáo dành cho từng học trò ra sao. Đối với trẻ được dành nhiều tình cảm, đó có thể là một niềm hạnh phúc nhưng đôi khi lại hình thành cho trẻ tính ích kỷ, coi mình là “trung tâm”. Trẻ cảm thấy mình có giá trị trước mặt nhiều người, theo đó có thể cậy thế để cư xử với người xung quanh một cách không tôn trọng và xem thường người khác vì đinh ninh mình đã có “chỗ che lưng”. Từ đó, những trẻ còn lại có thể cảm thấy mình không nhận được sự quan tâm, chia sẻ từ giáo viên nên lo lắng, buồn, mặc cảm và mất sự tự tin. Thậm chí trẻ có thể hình thành nên tính đố kỵ, ganh ghét với bạn bè xung quanh. Đôi khi còn khiến trẻ mất đi cảm giác trông chờ, hứng khởi khi tiết học đến.

“Đối với học sinh, sự công bằng trong việc quan tâm của giáo viên sẽ giúp các em có động thái tốt trong học tập. Chính vì thế giáo viên nên khéo léo trong việc đối xử với HS, thể hiện sự quan tâm, yêu thương đúng nơi đúng lúc, dù đó là trong tiết học, sinh hoạt hay trong việc chấm bài vở, nội quy trường lớp… để HS tránh sự phân bì, đố kỵ lẫn nhau. Cho dù là HS cá biệt thì khi được sự quan tâm, động viên, chia sẻ đúng lúc các em cũng sẽ biết sửa đổi, học hành tiến bộ, ngoan ngoãn, biết nghe lời hơn”, cô Tô Nhi A chia sẻ.

Bài, ảnh: Nguyễn Trinh