Kỹ năng trò chuyện giới tính cùng con

Trẻ ở tuổi mầm non đang trong giai đoạn tâm lý tính dục đặc biệt, là thời kỳ nụ hoa tính dục. Chính vì thế, việc giáo dục giới tính không đúng có thể gây hậu quả: Con trai nữ tính hóa và ngược lại; biến thái tính dục, muốn chuyển đổi giới tính.

Theo BS. Lan Hải, giáo dục trẻ là việc hệ trọng suốt đời, quyết định đến cuộc sống và hạnh phúc của một con người. Bởi ba lý do: Thơ ấu là thời kỳ tốt nhất để phát triển trí khôn; thơ ấu là thời kỳ quan trọng để phát triển nhân cách; thơ ấu là thời kỳ then chốt của giáo dục giới tính. Cụ thể, giáo dục giới tính sẽ giúp trẻ: Biết giữ vệ sinh cơ thể; bảo vệ sức khỏe sinh sản khi bước vào tuổi dậy thì; hình thành xu hướng tính dục lành mạnh; nhận biết nguy cơ và cách phòng tránh bị xâm hại tình dục…

Do đó, phụ huynh cần nắm chắc những giai đoạn phát triển tâm lý tính dục của trẻ mà có biện pháp giáo dục phù hợp. Việc đầu tiên phụ huynh cần thực hiện là làm phong phú sinh hoạt của trẻ một cách đa dạng, thú vị như: Trò chơi trí tuệ, hội họa, nặn đất sét, xếp giấy… Cố gắng hạn chế kích thích trong môi trường dẫn đến hoạt động tính dục như trèo cây, ôm gối, ngủ chung với cha mẹ. Với trẻ tương đối lớn, phụ huynh hướng vào các hoạt động thể lực, có thể hướng dẫn một số thường thức về tính dục trong những câu chuyện bình thường, dạy cách giữ vệ sinh và cách tự bảo vệ mình tránh bị xâm hại tình dục. Bên cạnh đó cần chú ý đến các hoạt động thể chất lành mạnh.

Theo BS. Lan Hải, khoảng 3 tuổi, trẻ rất hứng thú với “chồi nụ” của mình và có thể thấy khoái cảm khi đùa giỡn… với nó. BS. Lan Hải cung cấp mẹo nhỏ: “Những lúc tắm hoặc thay đồ, phụ huynh hãy “vô tình” cho bé cầm một món đồ yêu thích mới lạ để bé không rảnh tay sờ được”. Ngoài ra, phụ huynh cần lưu ý tính hiếu kỳ tính dục nơi trẻ. Trẻ ý thức được sự khác biệt giới tính nam – nữ nên nảy sinh tò mò, muốn xem thử bộ phận của người khác phái. Có thể trẻ bắt chước bạn khác phái trong sinh hoạt như đi tiểu, thay đồ, tắm rửa… Phụ huynh cứ nghĩ con mình còn bé thì chẳng biết gì nên thoải mái trong cách ăn mặc ở nhà (thiếu kín đáo), tắm rửa cho bé trai và bé gái cùng lúc… khiến trẻ tò mò, nảy sinh ý muốn khám phá, nhìn trộm… Nếu không giáo dục đúng sẽ ảnh hưởng đến khuynh hướng tính dục sau này.

Vào lứa tuổi mầm non, tính hiếu kỳ phát triển mạnh, hay hỏi là đặc điểm của trẻ, qua đó biểu hiện nguyện vọng và hứng thú để nhận biết thế giới bên ngoài. Nếu trẻ không nhận được lời giải thích chính xác, sẽ mất đi tính nhiệt tình tìm hiểu khám phá hiện tượng, sự vật xung quanh, mà chỉ dựa vào trí tưởng tượng suy đoán lung tung. Do đó, duy trì tính hiếu kỳ là bảo vệ động lực nhận biết thế giới của trẻ. Khi cha mẹ trò chuyện giới tính với con cần lưu ý: Thái độ tự nhiên, ôn hòa, thẳng thắn, không nói dối, không cần trả lời quá tỉ mỉ. Giải thích ngắn gọn về cơ quan sinh dục, khuyên trẻ tự bảo vệ mình như thế nào, không thể tùy tiện đùa nghịch cái ấy. Nên nói nhẹ nhàng, không mắc cỡ hoặc gây cảm giác sợ hãi, thần bí.

Theo BS. Lan Hải, thực tế ở Việt Nam, nhất là các thành phố lớn, kỹ năng tự bảo vệ ở trẻ rất kém, mà lỗi là ở chính người lớn. Xã hội càng hiện đại thì càng tiềm ẩn nhiều mối nguy. Cha mẹ thường sợ hãi, lo lắng, tìm cách ngăn cấm con gay gắt trước các rủi ro nhưng lại quên giải thích cho trẻ vì sao và hậu quả có thể xảy ra. Điều này khiến trẻ – do tâm lý lứa tuổi vốn ham khám phá – lại càng tò mò. Và trẻ sẽ không hiểu những từ chung chung khi bị người lớn mắng: “Nghịch dại, nguy hiểm”. Cha mẹ có thói quen làm hộ con mọi việc và cho rằng mình sẽ luôn bảo vệ con trước những tình huống rủi ro. Thực tế, cha mẹ không thể luôn bên cạnh con nên việc cần thiết là hướng dẫn trẻ có thể tự phục vụ mình trước những tình huống rủi ro.

Bài, ảnh: Trần Anh