Để không… đào tạo lại

Các DN không yêu cầu nhân lực có bằng cấp cao mà chỉ là những lao động có tay nghề. Tuy nhiên, do mất cân đối trong cơ cấu đào tạo nên lao động có trình độ ĐH thì thừa quá nhiều, trái lại công nhân kỹ thuật lại không đủ đáp ứng nhu cầu trong thời kỳ hội nhập.

Ông Văn Công Sang, Hiệu trưởng Trường CĐ Kỹ thuật Lý Tự Trọng, khẳng định: “Có một nghịch lý rất đáng quan tâm là trong khi DN ngày càng khó tuyển dụng lao động đáp ứng nhu cầu của mình thì số lượng sinh viên ra trường thất nghiệp ngày càng tăng. Đa số sinh viên giỏi ra trường phải mất một khoảng thời gian mới thực sự nắm bắt công việc được giao”.

Quả thật, nhu cầu tuyển dụng lao động của các DN trên địa bàn TP.HCM và các tỉnh lân cận ngày càng tăng. Tuy nhiên, họ khó tuyển được lao động đúng theo nhu cầu của mình, một số ít tuyển dụng được cũng phải qua đào tạo lại.

Ông Lê Lê Tuấn, Giám đốc nhân sự Công ty TNHH Đại Cồ, cho biết: “Công ty chúng tôi hiện có 15 ngàn lao động. Sắp tới, chúng tôi dự kiến mở thêm một nhà máy ở Bình Dương với khoảng 3 ngàn nhân lực nhưng Ban giám đốc lo lắng tuyển không đủ người. Công ty sản xuất đồ gỗ nhưng có một số linh kiện bằng kim loại cần phải có nguồn lao động tay nghề cơ khí cao. Chúng tôi hi vọng 100% lao động tuyển được đều có tay nghề, nhưng chắc chỉ tuyển được khoảng 30% lao động như thế. Dù tuyển được rồi thì chắc chắn cũng phải mất 6 tháng đến 1 năm người lao động mới làm việc thành thạo”.

Trong khi đó, ông Trần Tiến Lực (đại diện Công ty TNHH SX-TM-DV Thịnh Hưng Quang) cho rằng: “DN hiện nay rất khó tuyển được lao động có tay nghề. Trong khi đó, một nghịch lý đang xảy ra là sinh viên tốt nghiệp làm việc trái ngành khá nhiều, nhiều em học xong rồi phải học lại ngành khác để đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp. Công ty chúng tôi chuẩn bị mở thêm chi nhánh ở phía Bắc nhưng lo không tuyển được nhân lực theo yêu cầu của mình”.

Theo các DN, một trong những vấn đề khiến họ khó tuyển dụng được nhân lực ưng ý chính là ở việc tiếp cận máy móc của sinh viên còn kém, hầu hết phải đào tạo lại. “Chúng tôi rất khó tuyển được lao động theo đúng mong muốn của mình. Máy móc, trang thiết bị ở các DN hiện nay đầu tư rất mới nhưng ở trường sinh viên lại chưa được áp dụng. Vì vậy, khi vào làm họ rất nhiệt tình, rành rọt về lý thuyết nhưng lại bỡ ngỡ ở khâu thực hành. Đây là một trong những hạn chế lớn khiến sinh viên thất nghiệp, còn DN thì khó tuyển dụng lao động hay tuyển dụng được rồi cũng phải đào tạo lại”, ông Phạm Phan Phát Măng, Giám đốc Công ty Pha Na, chia sẻ.

Trước thực trạng sinh viên ra trường thất nghiệp nhiều, các trường thừa nhận nguyên nhân phần lớn là do kỹ năng thực hành thấp. Tuy nhiên, lý do dẫn đến điều này là việc gắn kết giữa nhà trường và DN chưa sâu.

ThS. Nguyễn Ngọc Phương (Khoa Cơ khí động lực Trường CĐ Kỹ thuật Lý Tự Trọng) nêu thực tế: “Hầu hết mô hình thực hành ở các trường đã quá cũ, lạc hậu, khó theo kịp với tốc độ phát triển khoa học hiện nay. Trong khi ở một số trường có trang bị máy móc mới nhưng không dám đưa ra dạy nhiều vì sợ hư hỏng. Vì vậy, sinh viên bị hạn chế kỹ năng thực hành trên các máy móc mới”.

Được biết, Khoa Cơ khí động lực của Trường CĐ Kỹ thuật Lý Tự Trọng đã khảo sát hơn 60 DN về khả năng đáp ứng của sinh viên thực tập và sinh viên ra trường. Qua khảo sát, kết quả cho thấy kiến thức nền sinh viên đạt đến 70%, nhưng kỹ năng thực hành chỉ đạt 45%. Ngoài ra, các yếu tố khác như năng lực ngoại ngữ chỉ đạt 20%, tác phong đạt 30%. Ông Phương nhận định: “Người lao động thực hiện nội quy còn khá thụ động. Sắp tới, khi lao động Việt Nam hội nhập với khu vực thì lao động chúng ta ra nước ngoài cũng khó đáp ứng nhu cầu của DN nước ngoài, cần rèn luyện nhiều hơn”.

Để giải quyết những vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Văn Tứ, Trưởng phòng Đào tạo sau ĐH (ĐH Vinh), góp ý: “DN và cơ sở đào tạo cần hợp tác chặt chẽ hơn nữa. Nghĩa là DN cũng phải có vai trò quan trọng trong việc tham gia đổi mới hình thức, phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả đào tạo… Ngoài ra, DN phải nhận thức được rằng, nhân lực đào tạo khó hoàn hảo ngay ở trong cơ sở đào tạo. Nhân lực đào tạo chỉ thực sự đáp ứng yêu cầu có tính bền vững của thị trường lao động khi đã được thử thách, trải nghiệm thực tế ở DN. Vì vậy, cần dành thời gian để bồi dưỡng, tư vấn cho người lao động mới tốt nghiệp là yêu cầu khách quan cho DN và cũng là biểu hiện của hợp tác bền vững, khoa học”.

Bài, ảnh: Minh Châu