Sinh viên tài năng: Bài cuối: Mơ ước về một “Hành tinh xanh”

Với dự án Sách giáo dục trẻ em quản lý và xử lý rác thải, bạn Đỗ Văn Thiện (cựu sinh viên Khoa Quan hệ quốc tế, Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM) là một trong 2 đại sứ môi trường Bayer Việt Nam được tham gia chuyến du khảo sinh thái tại Leverkusen (Đức) năm 2013 vừa qua.

“Càng đi bạn sẽ càng thấy mình nhỏ lại. Và khi đó bạn biết rằng mình phải học nhiều hơn”, đó là câu châm ngôn mà Thiện luôn cố gắng thực hiện. Trao đổi với Giáo dục TP.HCM, Thiện cho biết:

– Việc tuyển chọn đại sứ môi trường Bayer có những tiêu chí riêng của Ban tổ chức, như: Tính sáng tạo, tính khả thi của dự án. Ngoài ra, ứng viên phải đáp ứng một số tố chất nhất định như khả năng truyền đạt thông tin, thuyết phục một nhóm người hay cộng đồng thay đổi hành động… Dự án Sách giáo dục trẻ em quản lý và xử lý rác thải được triển khai từ tháng 4-2013. Sau đó hoàn thành chỉ trong vòng 3 tháng. Tuy nhiên, vì một số lí do nên dự án chưa xuất bản thành sách được dù bản thảo đã có.

PV: Từ ý tưởng nào để bạn viết nên cuốn sách Giải cứu Hành tinh xanh, và đối tượng hướng tới lại là trẻ em?

– Ý tưởng xuất phát từ các trò chơi dân gian mà tôi chơi thời thơ ấu ở quê. Có xe lon, có diều giấy, có các trò chơi tự chế khác từ những vật liệu phế thải. Khi vào TP.HCM, tôi đi dạy thêm, đi tình nguyện… thì phát hiện trẻ em ở thành phố (và trẻ em thời nay nói chung) dường như không biết các trò chơi này (hoặc nếu biết cũng không làm được). Có lần tôi thử làm mấy trò chơi thì các em rất thích, nên tôi nghĩ kết hợp trò chơi dân gian và việc tái chế rác bảo vệ môi trường là ý tưởng khả thi. Sau khi tôi đưa bản thảo cho một số thầy cô, các em ở Trường Tiểu học Hòa Bình (Q.1) xem thử thì nhận được phản hồi rất tích cực. Tất nhiên, tôi không có tham vọng thay đổi cả cộng đồng. Chỉ mong rằng những ai (phụ huynh lẫn học sinh) đã xem qua sách, chơi thử các trò chơi thì sẽ thấy vui, và tự điều chỉnh hành vi của mình theo hướng tích cực cho môi trường, cho cộng đồng.

– Khi dự thi, tôi còn là một sinh viên. Tôi có tham vọng làm một chuỗi sự kiện lớn để tuyên truyền về thông điệp bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, các thầy cô ở trường đã cứu cái “đầu nóng” của tôi bằng những lời khuyên rất thực tế. Nếu làm được quyển sách thôi đã là rất khó, cái quan trọng là hiệu quả chứ không phải quy mô. Thế nên tôi thu nhỏ dự án trong một quyển sách. Phải nhấn mạnh rằng đây không phải là một kỳ tích, chỉ là một sản phẩm rất sinh viên, rất cộng đồng. Nếu muốn thay đổi những điều lớn lao thì trước mắt tôi phải vừa làm vừa trau dồi thêm kiến thức.

-Đúng vậy. Muốn bảo vệ môi trường phải đảm bảo các yếu tố: Thứ nhất, đồng thuận cộng đồng (càng nhiều người có ý thức càng tốt). Thứ hai, pháp quyền (luật pháp định hướng hành vi). Thứ ba, kinh tế (phải có hạ tầng tốt thì môi trường được đảm bảo hơn). Cả ba yếu tố trên có quan hệ qua lại, bổ trợ cho nhau. Cứ tưởng tượng đơn giản, quốc gia có 3 nhân tố: Người dân, môi trường và Nhà nước. Môi trường và người dân tác động qua lại để cân bằng. Nếu quan hệ này bị lệch, thì Nhà nước xuất hiện điều phối. Nếu nhìn bảo vệ môi trường theo tầm nhìn như vậy mới có thể giải quyết các vấn đề môi trường của Việt Nam. Tuy nhiên, bạn có thể chọn một mảng (trong đó có tuyên truyền cộng đồng) giúp môi trường được tốt hơn.

Bài, ảnh: Lộc Sâm