Bộ GD-ĐT đã công bố điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2025 của tất cả các môn, sau khi đã công bố đáp án trước đó không lâu.
Với những môn trắc nghiệm, việc đúng sai theo đáp án đã rất rõ ràng. Tuy nhiên, với môn ngữ văn, do đặc thù riêng, bài làm thực tế của thí sinh so với đáp án chưa phải trùng điểm hoàn toàn. Một phần vì ngoài đáp án, giám khảo còn có hướng dẫn chấm riêng và việc thống nhất của hội đồng chấm thi dựa trên những trường hợp bài làm cụ thể. Từ thực tế cách chấm theo hướng dẫn và điểm số môn ngữ văn năm nay, đặt ra vấn đề về việc học và thi môn ngữ văn như thế nào cho hiệu quả theo chương trình mới?
Giám khảo chấm kỹ năng làm bài của thí sinh là chủ yếu
Trước hết cần thấy là, đáp án môn ngữ văn theo chương trình mới chú trọng đến kỹ năng trả lời, kỹ năng làm bài. Vì vậy, nhiều khi thí sinh nghĩ rằng mình làm bài đúng đáp án nhưng điểm không cao. Ngược lại, có thí sinh than là đã làm lạc đề, không đúng trọng tâm yêu cầu nhưng khi biết điểm thì lại khá tốt. Thực tế này đã xảy ra ở kỳ thi tuyển sinh 10 tại TP.HCM vừa qua và chắc chắn cũng sẽ có ở bài thi tốt nghiệp THPT năm nay.
Chẳng hạn với câu 1 phần đọc hiểu, thí sinh chỉ cần trả lời được ngôi kể thứ ba (người kể toàn tri) là được 0,5 điểm, nếu trả lời dư thêm (dù sai cũng không bị trừ). Câu 3 phần đọc hiểu (1 điểm), thí sinh cũng dễ mất 0,25 điểm do không chỉ ra phép so sánh ở đâu, mặc dù đề chỉ yêu cầu nêu tác dụng. Với câu 4 (1 điểm, nêu vai trò của chi tiết) thì tình hình bài làm của thí sinh là vô cùng đa dạng. Nếu chấm y chang như đáp án thì nhiều thí sinh sẽ mất điểm hoàn toàn, nhất là không trả lời được ý thứ hai. Cho nên câu này có sự linh hoạt của giám khảo khi chấm, miễn thí sinh có kỹ năng trả lời tốt, diễn đạt được ý tương đương. Câu 5 phần đọc hiểu (1 điểm) cũng được chấm như quan điểm của câu 4 nói trên, chấp nhận cho cách trả lời có ý tương đương đáp án.
Tóm lại, với phần đọc hiểu, điểm số của thí sinh có thể đa dạng trong cách chấm linh hoạt của giám khảo.
Chấm thi môn ngữ văn theo tinh thần mở, chú trọng kỹ năng làm bài
Trước công đoạn chấm thi, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng yêu cầu tất cả các Hội đồng thi trên cả nước đều đã nhận được hướng dẫn chấm từ Bộ GD-ĐT nghiên cứu, thống nhất đáp án và hướng dẫn chấm. Tỷ lệ chấm thử, chấm chung được duy trì để đảm bảo độ đều tay. Sau khi chấm xong, cần phải chấm kiểm tra để đảm bảo ít nhất là 5%. Trong quá trình chấm có thể phát sinh hiện tượng bất thường như nhiều điểm quá cao, nhiều điểm quá thấp thì cũng phải xem xét lại bài thi đó để đảm bảo công bằng và quyền lợi cho thí sinh. Do là hướng dẫn mở nên giám khảo cần ghi nhận những sáng tạo, suy nghĩ riêng của thí sinh theo chuẩn đầu ra và tiêu chí của quá trình giáo dục cũng như hướng dẫn chấm. Ngữ văn là môn duy nhất thi theo hình thức tự luận, việc chấm bài thi cần tuân thủ đúng quy định, các giám khảo áp dụng đúng và đủ, dựa vào kiến thức thực chất của thí sinh để chấm theo thực lực các em chứ không chạy theo thành tích.
Cách chấm kỹ năng theo tinh thần mở của đáp án thể hiện rõ nhất ở phần viết. Đáp án theo chương trình mới có điểm khác biệt so với chương trình cũ là ở đầu mỗi phần có thêm lưu ý cho giám khảo về yêu cầu cần đạt của chương trình. Trong yêu cầu này chú trọng đến kỹ năng của thí sinh, như ở phần viết là xác định, triển khai và làm sáng tỏ vấn đề nghị luận; trình bày hệ thống luận điểm phù hợp bố cục; lựa chọn thao tác nghị luận phù hợp; sử dụng lý lẽ xác đáng… Nghĩa là đáp án chấm chú trọng đến kỹ năng viết hơn là chú trọng về kiến thức (viết gì). Cho nên, với câu viết đoạn văn (2 điểm), nếu thí sinh nắm chắc kỹ năng viết đoạn và chỉ cần nói được một đặc điểm (trong 3 đặc điểm) của tình cảm Lê dành cho Sơn trong văn bản là đạt từ 1,5 điểm trở lên.
Băn khoăn nhiều nhất của thí sinh là ở câu viết bài văn nghị luận (4 điểm, với chủ đề vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc). Rất ít thí sinh triển khai được như đáp án, mà đa số nói về tình yêu nước nói chung. Vậy trường hợp này có bị mất điểm nhiều không? Theo đáp án, phần phân tích, chứng minh này chỉ chiếm 1 điểm (trên thang đểm 4). Vì vậy, nếu có kỹ năng làm bài tốt thí sinh sẽ bị trừ rất ít, khoảng 0,25 – 0,5 điểm phần này mà thôi.
Từ sự phân tích trên cho chúng ta bài học về việc cần thiết phải rèn luyện kỹ năng viết văn để tham dự các kỳ thi tuyển sinh 10, thi tốt nghiệp THPT theo chương trình mới. Kinh nghiệm cho học sinh tham gia các kỳ thi năm sau.
Hết thời của những bài văn dài cả chục trang giấy
Việc chấm thi tốt nghiệp THPT môn ngữ văn năm nay có dấu ấn đặc biệt, đó là năm đầu tiên thí sinh cả nước thi theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, và đề thi môn ngữ văn được đổi mới với điểm nhấn là văn bản đưa vào đề hoàn toàn mới, không có trong sách giáo khoa, thí sinh không được học. Từ yêu cầu này, dẫn đến thực tế chung là đa số bài làm của thí sinh đều tương đối ngắn, ít có bài làm viết dài trên 3 tờ giấy thi, số bài làm 1 tờ chiếm số lượng nhiều nhất.
Một giáo viên dạy ngữ văn phân tích: “Với thời gian 120 phút, cùng với các yêu cầu viết đoạn và bài văn có giới hạn độ dài là khoảng 200 chữ và khoảng 600 chữ, thì sẽ rất ít thí sinh làm bài nhiều tờ giấy thi được”. Trao đổi bên lề việc chấm thi môn ngữ văn, thầy Trần Tiến Thành (chuyên viên môn ngữ văn, Sở GD-ĐT TP.HCM) nêu quan điểm: “Hết thời của những bài làm văn dài lê thê đến 9, 10 trang giấy thi như trước đây. Chương trình mới không đánh giá việc thí sinh phô diễn quá nhiều kiến thức vào bài làm, mà đánh giá kỹ năng viết ngắn gọn, cô đọng, đủ và đúng ý”. Cũng vì thế, nếu câu nghị luận văn học (5 điểm) theo đề thi chương trình 2006 không yêu cầu độ dài, thí sinh tha hồ viết dài, bài làm dài. Thì với yêu cầu của đề thi theo chương trình 2018, đáp án chấm sẽ trừ điểm những bài làm không đáp ứng độ dài. Chẳng hạn, với câu viết đoạn văn (khoảng 200 chữ), chỉ cho phép thí sinh viết ít hoặc nhiều hơn 100 chữ. Nếu quá ngắn hoặc quá dài, thí sinh sẽ bị trừ 0,25 điểm.
Trần Nhân Trung
Bình luận (0)