Theo TS. Mai Mỹ Hạnh (Phó Trưởng khoa Tâm lý, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM), học sinh đầu cấp sẽ luôn có những bỡ ngỡ nhất định và cần được trang bị tâm thế sẵn sàng, nhất là những yêu cầu về phương pháp học tập hiệu quả ở bậc THPT và việc lựa chọn tổ hợp môn học theo định hướng nghề nghiệp tương lai.
Nói rõ hơn vấn đề này, TS. Mai Mỹ Hạnh cho biết: Nhà trường cần chủ động tổ chức sớm ngay từ đầu cấp hoạt động tư vấn, hướng nghiệp – đây là hoạt động quan trọng nhất do tính chất phân hóa của chương trình mới. Tổ chức buổi sinh hoạt để giới thiệu rõ ràng về các môn học bắt buộc và môn học lựa chọn trong chương trình lớp 10, phân tích sâu về nội dung, tính chất của từng môn. Phân tích các tổ hợp môn gắn với định hướng nghề nghiệp tương ứng. Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn được tập huấn về tư vấn hướng nghiệp để có thể trò chuyện, lắng nghe và đưa ra định hướng cho từng học sinh dựa trên học lực, sở thích và điều kiện gia đình. Cân nhắc thêm hoạt động tham khảo ý kiến chuyên gia tư vấn hướng nghiệp hoặc mời họ đến chia sẻ về nguyên tắc chọn ngành nghề, các nhóm ngành nghề tương ứng với tổ hợp và dự đoán nguồn nhân lực trong tương lai. Công tác trên cần thực hiện khoa học, sư phạm để đảm bảo quyền lợi của học sinh, tránh việc các em chọn lựa không phù hợp làm giảm mất cơ hội học đúng ngành nghề phù hợp với sở thích, năng lực của bản thân.
Ở lứa tuổi này, những nội dung mang tính chất định hướng cho tương lai, học sinh rất hướng vào ý kiến và tin tưởng vào người lớn đặc biệt là những người có ảnh hưởng như thầy cô, phụ huynh, chuyên gia… Nên công tác hướng nghiệp cần thực hiện sớm bởi tinh thần khoa học và lấy học sinh làm trung tâm, tránh những áp đặt gây áp lực cho các em, làm giảm động lực học tập ngay đầu cấp.
Ngoài ra, nhà trường cần chia sẻ với phụ huynh về những điểm khác biệt giữa chương trình cũ và chương trình mới, đặc biệt là việc các em sẽ được tự chủ hơn trong việc lựa chọn con đường học tập để phụ huynh đồng hành cùng con và phối hợp, tạo dựng mối quan hệ hợp tác hiệu quả hơn với nhà trường trong công tác giáo dục học sinh.
Nhà trường có thể làm những khảo sát lấy ý kiến phụ huynh và học sinh, khuyến khích học sinh và phụ huynh chia sẻ những băn khoăn, lo lắng hoặc đề xuất những ý tưởng cho kế hoạch hoạt động trong năm học tới của nhà trường. Thiết kế biểu mẫu đăng ký nguyện vọng rõ ràng, dễ hiểu, có phần giải thích cụ thể về từng tổ hợp môn để học sinh và phụ huynh điền thông tin chính xác. Ngoài ra, nhà trường nên triển khai những buổi chia sẻ về phương pháp học tập, phong cách học tập hiệu quả, động cơ học tập. Điều này khá quan trọng với các em học sinh lớp 10 cần được phát triển phương pháp học tập chủ động, tích cực, tăng cường khả năng tự học.
| TP.HCM mới có 170 trường THPT công lập
Sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, TP.HCM mới trở thành địa phương có quy mô giáo dục lớn và đa dạng nhất cả nước, với trên 3.500 cơ sở giáo dục ở các cấp học. Riêng bậc THPT, thành phố có 170 trường THPT công lập. Năm học 2025-2026 là năm thứ 4 Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được thực hiện ở bậc THPT, khép lại giai đoạn cuốn chiếu để phủ đồng loạt ở cả 3 khối lớp. Nhìn lại 1 vòng triển khai chương trình sau 3 năm cuốn chiếu, có thể thấy công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh vẫn là điều mà các trường cần quan tâm, chú trọng đẩy mạnh hơn nữa. Trong đó, cần đặc biệt quan tâm đến đối tượng học sinh đầu cấp, giúp học sinh hiểu rõ về từng môn học, biết được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, nhận thức được năng lực, sở trường và định hướng nghề nghiệp sau này để chọn các môn học lựa chọn phù hợp. Việc tư vấn định hướng giúp học sinh lớp 10 chọn môn học phù hợp đóng vai trò quan trọng, giúp các em không chỉ ham thích việc học mà còn góp phần trong việc lựa chọn nghề nghiệp sau này được đúng đắn, là hướng đi đúng để từng nhà trường thực hiện hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn không ít trường chưa thực sự coi trọng công tác tư vấn học sinh lớp 10 chọn môn học lựa chọn. Việc tư vấn còn theo kiểu gượng ép, sắp đặt, đặt ra các tiêu chí ràng buộc để học sinh chọn môn theo định hướng của nhà trường.
|
Đối với phụ huynh, cần chủ động tìm hiểu về chương trình học và việc lựa chọn tổ hợp môn, cùng con thảo luận và đưa ra quyết định. Phụ huynh không nên áp đặt và gây sức ép quá lớn về thành tích ngay từ đầu cấp. Cần tôn trọng, lắng nghe và thấu hiểu những khó khăn của con khi cần thời gian để thích ứng với môi trường mới. Thiện ý lắng nghe và phản hồi tích cực, phối hợp và hợp tác với giáo viên và nhà trường trên cơ sở đảm bảo sự phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực cho con. Trong bối cảnh hiện nay, phụ huynh cần quan tâm thêm sức khỏe tinh thần của con, tìm hiểu thêm các biện pháp chăm sóc sức khỏe tinh thần để phòng ngừa các vấn đề căng thẳng, lo âu, trầm cảm… do những áp lực trong cuộc sống mà các em có thể gặp phải (về điểm số, kỳ vọng về sự thành công, mâu thuẫn trong mối quan hệ bạn bè, khó khăn xuất phát từ gia đình…).
Đặc biệt, phụ huynh hãy là người bạn, đồng hành và thấu cảm để con có trải nghiệm thanh xuân tuyệt vời nhất mà đời người chỉ có một lần trải qua.
Yến Hoa (ghi)
Bình luận (0)