Trong bối cảnh chuyển đổi số, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống thông qua công nghệ số đang trở thành xu hướng tất yếu. Việc số hóa di sản văn hóa không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống mà còn là cách giáo dục học sinh về văn hóa, lịch sử của dân tộc.
Du hành qua những thời kỳ
Thư viện điện tử văn hóa Việt Nam đầu tiên đã được ra mắt và đang triển khai tại Trường Tiểu học Chương Dương (phường Cầu Ông Lãnh, TP.HCM) phục vụ các em học sinh tiểu học. Có thể nói, thư viện đã đánh dấu bước tiến trong việc ứng dụng công nghệ để số hóa di sản văn hóa Việt Nam, giúp học sinh được học thêm những kiến thức về văn hóa, lịch sử một cách chân thật, sinh động.
Thư viện được thiết kế như một nền tảng giáo dục mở tích hợp công nghệ hiện đại – từ hình ảnh 3D, video tư liệu, công nghệ thực tế ảo VR, đến các mô hình tương tác học tập. Thay vì phải đến tận thư viện và nghe thuyết minh để tìm hiểu văn hóa, lịch sử thì với thư viện điện tử văn hóa Việt Nam, các em học sinh ngồi một chỗ vẫn có thể biết nhiều thông tin hay, bổ ích. Chẳng hạn, muốn tìm hiểu về danh nhân Việt Nam, các em học sinh chỉ cần “chạm” vào nội dung này là có thể đến gần hơn với chân dung, không gian sống và hành trình cống hiến của những con người kiệt xuất đã làm rạng danh dân tộc. Qua không gian ảo được tái hiện sinh động – từ nơi ở, bàn làm việc đến những kỷ vật gắn liền với cuộc đời – các em sẽ được “gặp gỡ” Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu, nhà cách mạng Nguyễn Hữu Thọ, hay cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn – người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong âm nhạc và tâm hồn Việt. Thông qua công nghệ hình ảnh động và âm thanh dẫn truyện hấp dẫn, các em không chỉ khám phá tiểu sử mà còn cảm nhận sâu sắc lý tưởng sống, lòng yêu nước và tinh thần phụng sự của thế hệ đi trước. Từ đó, khơi dậy trong các em tình cảm biết ơn, tự hào dân tộc và ý thức gìn giữ những giá trị cốt lõi.
Nếu muốn tìm hiểu nội dung “Thiên hùng ca sử Việt”, các em sẽ được ngược dòng lịch sử, du hành qua những thời kỳ hào hùng của dân tộc trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Thông qua hiệu ứng đồ họa chuyển động sống động, âm thanh trống trận vang dội và mô phỏng chiến trường bằng công nghệ thực tế ảo VR, các em được trực tiếp cảm nhận không khí oanh liệt của những dấu mốc lịch sử như: Chiến thắng vang dội trên sông Bạch Đằng năm 938, hình ảnh Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, hay những áng hùng văn như “Hịch tướng sĩ”, “Bình Ngô đại cáo”… Không chỉ đơn thuần là quan sát, học sinh còn được tham gia tương tác thông qua các câu hỏi, thử thách và trò chơi, từ đó tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên, sinh động và đầy hứng khởi.
Trải nghiệm không gian văn hóa đặc trưng
Đặc biệt, thư viện còn có phần nội dung về văn hóa nghệ thuật. Tại đây, các em học sinh có thể tham quan và trải nghiệm không gian văn hóa đặc trưng của ba miền Bắc – Trung – Nam được tái hiện sinh động qua kiến trúc nhà truyền thống của từng vùng. Từ ngôi nhà sàn mộc mạc miền núi phía Bắc, những mái ngói rêu phong đặc trưng vùng đồng bằng Bắc bộ, đến nhà rường cổ kính của miền Trung hay nhà ba gian đậm chất Nam bộ. Tất cả đều mang đến cảm giác như đang thực sự bước vào từng vùng đất thân quen của đất nước. Không chỉ dừng lại ở việc khám phá kiến trúc, các em còn được hòa mình vào không khí rộn ràng của những trò chơi dân gian như kéo co, nhảy sạp, ô ăn quan… vừa học hỏi vừa vui chơi một cách hào hứng. Không chỉ vậy, các em còn được thưởng thức nghệ thuật múa rối nước – một loại hình biểu diễn truyền thống lâu đời, với âm nhạc dân tộc sống động và những câu chuyện dân gian được kể lại bằng hình thức độc đáo, dễ hiểu và đầy màu sắc.
| Thời gian qua, TP.HCM đã có nhiều nỗ lực trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của văn hóa, lịch sử. Bên cạnh đầu tư nâng cấp những công trình kiến trúc tiêu biểu, TP.HCM còn đầu tư giáo dục văn hóa, lịch sử cho học sinh. Qua nhiều hình thức khác nhau, trong đó có việc xây dựng Thư viện điện tử văn hóa Việt Nam đã giúp học sinh có được những buổi học tập, trải nghiệm thú vị. Bên cạnh đó, TP còn có khoảng 50 thư viện thông minh nhằm nâng cao văn hóa đọc, mỗi địa phương trên địa bàn đều bố trí 2-3 thư viện thông minh. Đặc biệt, TP cũng ưu tiên bố trí một thư viện thông minh cho xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ – khu vực đặc biệt nằm tách biệt với TP, giao thông cách trở và điều kiện sống còn khó khăn. Những nỗ lực này đã góp phần to lớn trong việc thúc đẩy thói quen đọc sách, phát triển tư duy, kỹ năng của thanh thiếu nhi, là nền tảng để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho TP trong tương lai. |
Ngoài ra, thư viện còn có nội dung về điểm đến di sản. Thông qua công nghệ, thư viện số hóa nhiều điểm đến di sản như Bến Bạch Đằng, chợ Bến Thành, tượng Đức Thánh Trần… Những kiến thức này còn góp phần khơi dậy niềm tự hào và hình thành tinh thần “đại sứ văn hóa” trong mỗi em nhỏ. Một số điểm đến tiêu biểu khác như Đình An Khánh, Thư viện Khoa học Tổng hợp, Nhà hát TP… cũng được tái hiện sinh động với phần thuyết minh song ngữ hấp dẫn, giúp trẻ không chỉ học mà còn tự tin lan tỏa bản sắc địa phương theo cách hiện đại, gần gũi và đầy cảm hứng.
Kiều Khánh
Bình luận (0)