Hiệu trưởng nhà trường trong vai trò dẫn dắt, định hướng cần hiểu rõ “vai” và quyền của mình khi được trao quyền để kiến tạo trường phát triển.
Chương trình GDPT 2018 trao quyền chủ động cho các nhà trường trong thực hiện kế hoạch giáo dục, chương trình giáo dục nhà trường, tăng quyền tự chủ gắn với tự chịu trách nhiệm. Dựa trên đặc thù về đội ngũ giáo viên, đặc thù về cơ sở vật chất, phòng học, đối tượng học sinh…, hiệu trưởng nhà trường xây dựng kế hoạch giáo dục trong năm học phù hợp theo mục tiêu chiến lược giáo dục nhà trường.
Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo một lần nữa nhấn mạnh rõ về vai trò “Đẩy mạnh phân cấp phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, tăng cường tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở giáo dục gắn với kiểm tra, giám sát hiệu quả”. Song song đó “Tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của tổ chức Đảng, nhất là vai trò người đứng đầu cấp ủy trong các cơ sở giáo dục”. Điều này đòi hỏi người đứng đầu mỗi cơ sở giáo dục càng cần phát huy cao hơn nữa vai trò lãnh đạo, dẫn dắt, chủ động của mình trong thực hiện nhiệm vụ giáo dục, quản lý và quản trị nhà trường. Quyền chủ động đó thể hiện qua việc nắm, hiểu rõ về các quy định, thông tư, nghị định, hướng dẫn để triển khai tại đơn vị mình một cách phù hợp, hiệu quả, không chờ phải “cầm tay chỉ việc”. Quyền chủ động đó còn thể hiện ở việc chủ động nghiên cứu kỹ văn bản để tìm ra cơ chế, giải pháp sáng tạo, đột phá, tiên phong cho việc thực hiện kế hoạch giáo dục tại đơn vị mình, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đơn vị.
Trên thực tế, không hiếm hiệu trưởng không nắm, không hiểu rõ quyền và trách nhiệm của mình trong thực hiện nhiệm vụ giáo dục, quản lý và quản trị nhà trường, từ đó dẫn đến không thực quyền, thậm chí lạm quyền hoặc ra những quyết định bất nhất – không gắn với kế hoạch giáo dục nhà trường, tình trạng sáng ban hành thông báo, chiều ban hành thông báo… gỡ, vì sợ trách nhiệm, vì không nắm rõ “quyền” của mình.
Hiệu trưởng một trường THPT tại TP.HCM mới đây, trong cuộc họp với toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên của trường đã khẳng định, việc mình dạy định mức 1,5 tiết/tuần là hoàn toàn đúng quy định và được phép, vì không hưởng phụ cấp đứng lớp. Vì vậy, hiệu trưởng vẫn được đánh giá hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Không đồng tình với giải thích trên của hiệu trưởng, giáo viên nhà trường tiếp tục làm đơn phản ánh.
Theo quy định của Bộ GD-ĐT, hiệu trưởng phải đảm bảo đủ số tiết nghĩa vụ là 2 tiết/tuần. Điều này có nghĩa là việc thực hiện đủ số định mức giờ giảng dạy mỗi tuần là trách nhiệm và nhiệm vụ của hiệu trưởng, nếu không hoàn thành đủ số tiết nghĩa vụ này thì ngoài việc không được hưởng phụ cấp đứng lớp, hiệu trưởng còn chưa hoàn thành nhiệm vụ, không đảm bảo đúng quy định.
“Ngay bản thân hiệu trưởng còn chưa hiểu quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm cơ bản của mình trong thực hiện nhiệm vụ giáo dục thì không tránh khỏi việc đưa ra những quy định không phù hợp tại đơn vị, không tránh khỏi những bức xúc trong giáo viên, chất lượng giáo dục nhà trường sụt giảm là một sớm một chiều…” – một cán bộ quản lý giáo dục nhìn nhận.
Một ví dụ khác, không ít hiệu trưởng trong việc điều hành nhà trường thì nay mới ra thông báo, mai đã gỡ thông báo, vì sợ trách nhiệm. Điều này xuất phát từ nguyên do sâu xa là hiệu trưởng không nắm, không hiểu rõ việc được trao quyền của mình sẽ cần được cụ thể hóa qua những nội dung nào. Không hiểu rõ quyền và vai của hiệu trưởng, dễ dẫn đến đưa ra quyết định không bám vào kế hoạch giáo dục của trường.
Nhiều hiệu trưởng điều hành nhà trường với quan niệm “tôi là hiệu trưởng nên tôi có quyền”. Việc không phân định được rõ quyền và nghĩa vụ trong việc trao quyền, điều này, theo một nguyên lãnh đạo Sở GD-ĐT TP.HCM sẽ dẫn đến lạm quyền.
“Hiệu trưởng trước hết phải nắm và hiểu rõ những quy định của ngành để triển khai các nội dung, quyết định cho phù hợp nhất. Hiệu trưởng được trao quyền để điều hành nhà trường nhưng quyền đó phải gắn với các quy định của pháp luật, của ngành, phải đảm bảo nguyên tắc tập trung, công khai, dân chủ, thể hiện rõ trong kế hoạch giáo dục hướng tới mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục nhà trường. Khi hiệu trưởng nắm rõ các quy định, hiểu rõ “vai” của mình khi được trao quyền thì sẽ đưa ra những quyết định đúng đắn, phù hợp, dám làm những điều sáng tạo, bứt phá và nhất là sẽ dám chịu trách nhiệm với những quyết sách của mình”.
Lãnh đạo Sở GD-ĐT TP.HCM cho biết, thời gian qua ngành GD-ĐT TP đã đẩy mạnh phân cấp phân quyền cho các cơ sở giáo dục, trong đó hiệu trưởng nhà trường được trao quyền chủ động trong thực hiện kế hoạch giáo dục của đơn vị trong năm học theo đặc thù từng cơ sở giáo dục, Sở GD-ĐT đứng vai trò định hướng và tăng cường kiểm tra, giám sát.
Thời gian tới đây, để thực hiện các nhiệm vụ lớn của ngành, TP.HCM sẽ tiếp tục thực hiện phân cấp, phân quyền sâu rộng, thực chất, trao thẩm quyền lớn hơn cho hiệu trưởng các cơ sở giáo dục trong thực hiện nhiệm vụ. Ngành GD-ĐT đang nghiên cứu và đề xuất UBND TP ban hành quy chế ủy quyền cho hiệu trưởng trong việc tuyển dụng, sử dụng, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật viên chức theo khung năng lực; quy định rõ cơ chế phân cấp, ủy quyền, tăng cường đào tạo bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tăng mạnh số lượng các trường tự chủ hàng năm, đặc biệt là các mô hình trường tiên tiến, hiện đại và trường học thông minh, nhằm tạo động lực mạnh mẽ trong quản trị nhà trường. Thành lập tổ công tác thể chế liên ngành để rà soát, điều chỉnh các quy định bất hợp lý.
“Hiệu trưởng nhà trường trước hết cần thực hiện đúng, đủ nghĩa vụ của mình trong định mức giờ giảng dạy, nghiên cứu nắm và hiểu rõ các quy định, hướng dẫn để vận dụng vào đơn vị sao cho đảm bảo đúng quy định và phát huy được thế mạnh, tiềm năng vốn có của đơn vị. Không máy móc, rập khuôn mà cần linh hoạt phù hợp với đặc thù đơn vị, kế hoạch giáo dục nhà trường gắn với chiến lược phát triển nhà trường”.
Giang Quân
Bình luận (0)