Hàng năm, vào mùa xuân, tại nhiều cơ sở từ mẫu giáo đến trung học tại Pháp, đều diễn ra “Tuần báo chí và truyền thông”, hoạt động này trong trường học giúp phát triển sở thích về truyền thông cho học sinh, đồng thời còn diễn ra các hoạt động thảo luận với học sinh về những chìa khóa của công việc báo chí, giải mã thông tin, thông qua các bài thuyết trình về các vấn đề thời sự, bối cảnh truyền thông hoặc các công việc biên tập.
Từ cấp tiểu học trở đi, trẻ thích tìm hiểu thường xuyên về thế giới xung quanh
Việc quan sát hoạt động thông tin của trẻ em và thanh thiếu niên, cũng như việc phân tích các tình huống học tập trong thế giới học đường cũng như trong gia đình, trong các thư viện truyền thông hoặc trong các cộng đồng giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách thông tin hoạt động trong thời đại ngày nay. Nền giáo dục này là nền tảng cho sự phát triển của một nền văn hóa nói chung.
Tìm kiếm thông tin hàng ngày
Từ thuở thơ ấu, các hoạt động thông tin đã tồn tại và góp phần phát triển các hoạt động giải trí. Cô bé Emeline, 10 tuổi. Đam mê thực vật học, cô nghiên cứu thực vật trên mạng. Về phần mình, cậu bé Aiden, 7 tuổi, sử dụng YouTube để xem “video vẽ để lấy kỹ thuật và ý tưởng” rồi lần lượt vẽ.
Ngay từ thời thơ ấu của trẻ, những hoạt động thông tin này đã thể hiện thách thức mạnh mẽ về hội nhập xã hội. Sự đan xen của các hoạt động thông tin với sự phát triển nhân cách, thị hiếu và mong muốn chiếm được vị trí của một người trên thế giới ngày càng mạnh mẽ theo tuổi tác.
Các học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông gặp nhau trên thực địa mô tả niềm vui khi được tìm hiểu trong một nhóm, được chia sẻ những khám phá của mình với các bạn cùng lớp, được cùng nhau đặt câu hỏi về thông tin họ truy cập được. Với tất cả sự đa dạng của chúng: không chỉ các hoạt động thông tin truyền thông, được gọi là thời sự, được thảo luận, mà còn cả các hoạt động thông tin tài liệu, vốn cực kỳ quan trọng đối với cuộc sống của trẻ em và thanh thiếu niên.
Trái ngược với niềm tin phổ biến rộng rãi và được khẳng định bởi các nghiên cứu mang tính lý thuyết và nhàm chán, trẻ em và thanh thiếu niên đang nhận được thông tin. Các em tìm hiểu về sở thích, thú vui của mình cũng như những vấn đề xã hội quan trọng.
Những thế hệ này tận dụng những nguồn thông tin thường thoát khỏi tầm mắt của người lớn. Chúng ta cũng đừng quên những người sáng tạo nội dung, những người giữ một vị trí quan trọng trong hệ sinh thái thông tin của khán giả trẻ, đặc biệt là việc khơi dậy sự tò mò của trẻ em đối với thông tin tài liệu.
Làm quen thông tin
Những hoạt động cung cấp thông tin này cần được hỗ trợ, và trẻ em cũng như thanh thiếu niên dường như rất cần được hỗ trợ trong lĩnh vực này, đặc biệt nhận thức được khó khăn trong việc đánh giá thông tin trong bối cảnh các nguồn thông tin không được kiểm duyệt chặt chẽ hoặc trong việc quản lý việc tiếp nhận các hình ảnh bạo lực trực tuyến. Các em cũng mong muốn phát triển hơn nữa kiến thức thông tin của mình để thành công trong cuộc sống, vì thông tin là bàn đạp.
Thanh thiếu niên được phỏng vấn trong cuộc khảo sát đã mô tả các nghi thức làm quen với thông tin mà họ coi là nền tảng trong hành trình của mình.
Một số khác gợi lên việc học có cấu trúc, điều này có thể được quan sát thấy trong quá trình theo dõi dọc của học sinh trung học khi họ bước vào giáo dục đại học và đời sống nghề nghiệp.
Thật không may, nghiên cứu về lộ trình dài hạn và khảo sát ở trường học cho thấy khó khăn trong việc thực hiện tiến trình học tập trong giáo dục thông tin và truyền thông. Thời gian dành cho thông tin trên lớp, phân tích và thảo luận là quá giờ.
Tuy nhiên, việc tích hợp việc học thông tin trong môi trường truyền thông và tài liệu vốn phức tạp, hiểu được các khái niệm thiết yếu như cơ quan thông tin hoặc cách biên tập, phát triển văn hóa nguồn, tất cả những điều này đều cần có thời gian.
Trong thời đại số hóa ngày nay, việc xử lý thông tin không chỉ là một kỹ năng cần thiết mà còn là một yếu tố quyết định sự thành công của giới trẻ trong tương lai. Giáo dục xử lý thông tin đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị cho các em với môi trường làm việc và cuộc sống phức tạp.
Giáo dục thông tin là vấn đề vô cùng quan trọng hiện nay
Đối mặt với một luồng dữ liệu liên tục từ internet, mạng xã hội và các nguồn thông tin khác, giới trẻ cần được trang bị kỹ năng để phân biệt thông tin chính xác từ thông tin sai lệch hay đồn đại. Chương trình giáo dục cần tập trung vào việc phát triển khả năng đánh giá, phê phán và tư duy phản biện, từ đó giúp họ trở thành những cá nhân tự tin và có khả năng phản ứng linh hoạt trước những thách thức thông tin.
Một khía cạnh khác của giáo dục xử lý thông tin là việc khuyến khích sự sáng tạo và sử dụng thông tin một cách sáng tạo. Thay vì chỉ là người tiêu thụ thông tin, giới trẻ cần được khuyến khích để trở thành những nhà sáng tạo nội dung, từ việc tạo ra nội dung mới đến việc phân tích và tái sáng tạo thông tin có sẵn.
Việc tích hợp công nghệ vào giáo dục cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy kỹ năng xử lý thông tin. Sử dụng các công cụ như máy tính, internet và phần mềm giáo dục, giáo viên có thể tạo ra môi trường học tập động, tương tác và thú vị, khuyến khích học sinh tham gia tích cực trong quá trình học tập.
Tuy nhiên, giáo dục xử lý thông tin cũng đặt ra một số thách thức. Đối với giáo viên, việc nắm bắt và đồng thời giảng dạy về các công nghệ mới có thể đòi hỏi sự học hỏi liên tục và sẵn sàng thích ứng. Đối với học sinh, việc thúc đẩy sự độc lập, sáng tạo và khả năng tự quản lý thông tin là các mục tiêu mà giáo dục cần hướng đến.
Tóm lại, giáo dục xử lý thông tin đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị cho giới trẻ với thế giới phức tạp và đầy thách thức của tương lai. Bằng cách tạo ra một môi trường học tập thú vị và tích hợp công nghệ, chúng ta có thể giúp họ phát triển kỹ năng cần thiết để thành công và thịnh vượng trong thời đại số hóa hiện nay và tương lai.
Thủy Phạm (Theo TheConversation)