Kêu gọi đầu tư PPP theo Nghị quyết 98: Thiếu hướng dẫn chi tiết, nhà đầu tư chưa mặn mà

Nghị quyết 98/2023/QH15 (NQ 98) của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM là công cụ pháp lý hữu hiệu giúp tháo gỡ hai điểm nghẽn làm cản bước phát triển của TP bấy lâu nay về thể chế và hạ tầng. Tuy nhiên, để NQ 98 phát huy hết vai trò, nhiều ý kiến cho rằng rất cần những mô hình hỗ trợ pháp lý đầu tư.

Cụ thể về đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP), ông Phạm Trung Kiên – Phó Giám đốc Sở Kế hoạch – Đầu tư TP.HCM cho biết, Nhà nước đã ban hành Luật PPP và một số văn bản quy phạm pháp luật khác điều chỉnh hoạt động đầu tư bằng hình thức này. Tại TP.HCM, NQ 98 là căn cứ pháp lý quan trọng, tạo điều kiện cho TP chủ động lựa chọn, kêu gọi và triển khai các dự án PPP mang tính khả thi. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án PPP trên thực tế vẫn còn tồn tại không ít khó khăn, vướng mắc. Các quy định pháp luật trong lĩnh vực này liên tục được bổ sung, hoàn thiện nhưng chưa theo kịp thực tiễn. Ngoài ra, cả phía Nhà nước lẫn khu vực tư nhân vẫn còn lúng túng trong việc lựa chọn, xác định loại hợp đồng như BOT, BTO, BLT, BTL, BOO, O&M, BT… sao cho phù hợp với từng lĩnh vực và tính chất của dự án.

Nhiều ý kiến cho rằng, những mô hình hỗ trợ pháp lý đầu tư là rất cần thiết và đóng vai trò cầu nối hữu hiệu giữa cộng đồng nhà đầu tư – các đơn vị tư vấn, yểm trợ pháp lý và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. NQ 98 mặc dù có nhiều bước tiến vượt bậc so với khung pháp lý về PPP ở một số điều khoản nhưng lại đặt ra cho nhà đầu tư nhiều băn khoăn khi không có hướng dẫn chi tiết và có nhiều điểm chưa rõ ràng.

NQ 98 quy định việc áp dụng hình thức hợp đồng đối tác PPP đối với các lĩnh vực mới như thể thao, văn hóa. Tuy nhiên, theo Khoản 1 Điều 4 Luật Đầu tư thì phương thức đối tác PPP không áp dụng cho hai lĩnh vực này. Vì vậy, việc áp dụng PPP đối với hai lĩnh vực này có khả năng sẽ gây ra một số cản trở cho nhà đầu tư khi xây dựng, vận hành dự án. Chưa kể việc thu hồi vốn từ các công trình trong hai lĩnh vực này hiện nay còn nhiều vướng mắc khiến nhà đầu tư chưa tự tin để quyết định.

TS. Trần Du Lịch – Chủ tịch Hội đồng Tư vấn thực hiện NQ 98 của TP.HCM – nhấn mạnh: “Chúng ta thực hiện tốt NQ 98 trong 3 năm đầu để tiến tới hệ thống thông thoáng, năng động hơn. Qua đó giúp TP.HCM cùng các địa phương thực hiện hiệu quả NQ số 24-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

TS. Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – cho rằng, tại TP.HCM, vấn đề thu hút và cải tiến môi trường đầu tư đang được xem là mũi nhọn của chính quyền. NQ 98 là công cụ pháp lý cần thiết để TP phát huy sự năng động nhằm hướng đến mục tiêu cuối cùng là thúc đẩy TP khai thác triệt để vị trí đầu tàu kinh tế theo hướng bền vững. Do đó, việc vận dụng các quy định pháp luật chính là một trong những yếu tố then chốt góp phần quyết định sự tăng trưởng của hoạt động đầu tư.

“Phải an toàn tuyệt đối về mặt pháp lý. Chúng ta đang chuyển sang nền kinh tế số, kinh tế xanh đòi hỏi phải quản trị rủi ro, chấp nhận rủi ro của thị trường. Để có một môi trường pháp lý an toàn phải có sự cộng tác giữa khu vực tư nhân và Nhà nước”, ông Lộc nhấn mạnh.

Theo ông Võ Văn Hoan – Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, môi trường đầu tư tại TP cần phải tiếp tục cải thiện để nhà đầu tư an tâm triển khai các hoạt động. Ngoài những bước tháo gỡ NQ 98 đưa ra, TP cũng đang cùng các bộ ngành tập trung xây dựng nghị định phân cấp quản lý cho TP với những nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng như của các bộ.

“NQ 98 giải quyết được một phần nhưng là phần ở trên. Còn phần chìm vẫn là những việc cần mạnh mẽ hơn để xây dựng nghị định phân cấp quản lý, nếu không có thì công tác đầu tư của TP sẽ gặp khó khăn. Vì vậy, chúng ta phải làm tiếp những việc hoàn thiện cơ chế cho TP.HCM một cách chủ động, sáng tạo; thúc đẩy phát triển kinh doanh, thu hút các nhà đầu tư”, ông Hoan nói.

Nguyễn Trinh