Cuối năm: Thời điểm vàng để vực dậy thương mại nội địa

Sau đại dịch Covid-19, tình hình xuất khẩu có phần chững lại. Năm 2023, càng thêm khó khăn khi nhiều người lao động bị mất việc, bị cắt giảm giờ làm ảnh hưởng đến thu nhập. Theo đó, sức mua trong nước cũng giảm sút. Để vực dậy nền kinh tế, theo nhiều chuyên gia, đây là thời điểm vàng để kích thích tiêu dùng, vực dậy thị trường nội địa…

Người tiêu dùng mua sắm tại Chương trình Khuyến mại tập trung – Mùa mua sắm đợt 2 do Sở Công thương TP.HCM tổ chức

Giảm giá bán để tăng sức mua

Làm sao để kích thích tiêu dùng trong nước đây khi mà người dân đang ngày càng thắt chặt hầu bao, phần lớn chi tiêu chỉ được dùng cho các mặt hàng thực phẩm thiết yếu?

Trả lời cho câu hỏi này, ông Nguyễn Đức Toàn – Giám đốc Thương mại và Chiến lược Mega Market Việt Nam (MM) – cho rằng, cần thêm giải pháp cho sức mua, đẩy mạnh hơn tín dụng tiêu dùng trong những tháng cuối năm, tiếp tục chính sách giảm thuế cho doanh nghiệp.

“Riêng với MM, một trong những chiến lược trong năm nay là mong muốn hợp tác với nhà cung cấp, khách hàng để tăng trưởng tiêu dùng nội địa mạnh mẽ hơn, qua đó tạo niềm tin cho người tiêu dùng, vực dậy thương mại nội địa trong Tết Nguyên đán và năm 2024”, ông Toàn nói.

Tại Trung tâm thương mại Gigamall, trong quý I, II năm 2023, tình hình mua sắm của khách hàng rất khó khăn. Đến đầu quý III/2023 bắt đầu có chuyển hướng tích cực, tăng khoảng 25-30% so với hai quý đầu năm. Để có được kết quả này, song song với việc tập trung mảng kinh doanh hàng hóa, Gigamall cho ra đời nhiều mô hình dịch vụ, trong đó tập trung vào giảm giá hàng hóa.

Ông Phạm Nguyễn Thái Huy – Phó Tổng Giám đốc Gigamall Việt Nam – cho biết, hiện nay lượng hàng hóa tồn kho của các nhãn hàng rất nhiều. Do đó, các nhãn hàng đã tập trung những chương trình kích cầu, “sale bùng nổ” trong tháng cuối năm 2023 và đầu năm 2024; đồng thời đẩy mạnh bán hàng qua kênh thương mại điện tử để kích thích sức mua.

Với Tập đoàn KIDO, đơn vị này đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, thay đổi cách bán hàng. Vừa qua, KIDO kết hợp với TikTok xây dựng kênh bán hàng, hỗ trợ các tiểu thương tăng doanh số. Ông Trần Lệ Nguyên – Tổng Giám đốc KIDO – cho biết, thời gian qua, tại các chợ đầu mối, nhiều tiểu thương bế tắc về đầu ra, hàng hóa ế ẩm. Trong khi một xu hướng ở các nước châu Á, điển hình là Trung Quốc triển khai bán hàng online rất mạnh, đặc biệt là qua TikTok – người tiêu dùng vừa giải trí vừa mua sắm. Còn tại Việt Nam, chợ Bến Thành (Q.1, TP.HCM) cũng đang ứng dụng công nghệ vào bán hàng online.

“Vấn đề là doanh nghiệp muốn bán được hàng trên các nền tảng phải có đầu mối hỗ trợ về xây dựng nền tảng, nội dung… Vì vậy, KIDO sẽ hỗ trợ mở các khóa đào tạo cho các tiểu thương chợ đầu mối với sự tham gia của những người có tầm ảnh hưởng như KOL, KOC… Không chỉ phối hợp với TikTok, KIDO còn phối hợp với Sở Công thương TP.HCM tiếp tục triển khai việc bán hàng qua thương mại điện tử tới các chợ truyền thống, mục tiêu là bán được hàng”, ông Nguyên cho biết.

Phải chăm chút, nuôi dưỡng thị trường tiêu dùng nội địa

Nhiều ý kiến cho rằng, thương mại, dịch vụ hướng tới tiêu dùng nội địa là bệ đỡ quan trọng của năm 2024. Từ bệ đỡ này sẽ lan tỏa cho các ngành sản xuất, nhất là sản xuất hàng Việt. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay của các doanh nghiệp, hộ kinh doanh là tiếp cận thị trường. Khi nhu cầu tiêu dùng dịch chuyển thì các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cũng phải thích ứng với sự thay đổi này. Vấn đề là làm sao kích hoạt dịch vụ, tiêu dùng, thương mại để hỗ trợ cho sản xuất trong nước.

TS. Nguyễn Quốc Việt – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Chính sách (VEPR) – cho rằng, cần phải kích hoạt những chính sách kích cầu tiêu dùng nội địa nhưng lan tỏa tới tiêu dùng, sản xuất trong nước và hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp. Không cần ban hành thêm những chính sách mới mà nên tập trung làm tốt những chính sách đã có và đánh giá những chính sách này.

Ông Nguyễn Anh Đức – Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam – cũng cho rằng, những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp đã có nhiều. Tuy nhiên, năm 2024 cần chính sách căn cơ hơn để tạo hiệu ứng kích cầu ổn định và lâu dài. Trong đó, tăng cường những chính sách hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp. Chẳng hạn, Nhà nước có chính sách giảm giá trực tiếp chi phí thuê mặt bằng để tạo sự sôi động cho thị trường…

Song song với các giải pháp kích cầu tiêu dùng nội địa, để “cứu” các doanh nghiệp trong nước, ông Bùi Tá Hoàng Vũ – Giám đốc Sở Công thương TP – cho biết, ngành công thương TP.HCM còn tổ chức hội chợ hàng Việt Nam xuất khẩu. Qua đó tạo cầu nối cho doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp, nhà mua hàng quốc tế.

Trong năm 2022, 2023, lần đầu tiên tỷ lệ đóng góp của các nhà bán lẻ thuần Việt giảm xuống còn 1/3. Việc này tác động rất lớn đến phân phối chuỗi giá trị ở thị trường Việt Nam và thế giới. Trong khi đó, vẫn đang thiếu sự kết nối hài hòa giữa phân phối và sản xuất để tạo giá trị chung.

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ – Giám đốc Sở Công thương TP – đánh giá, thị trường nội địa là thị trường quan trọng của doanh nghiệp Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng, kể cả doanh nghiệp nội lẫn doanh nghiệp FDI nên phải chăm chút, nuôi dưỡng và đẩy mạnh phát triển hơn nữa. Năm 2023, ngành công thương đã triển khai nhiều giải pháp thành công và năm 2024 sẽ tiếp tục thực hiện.

Sản xuất hàng hóa phải theo nhu cầu thị trường chứ không phải sản xuất những sản phẩm chúng ta có lợi thế. Do đó, phải liên kết, nhất là liên kết vùng.

“Chúng tôi không dừng lại ở việc tìm nguồn cung cấp nguyên liệu cho doanh nghiệp TP mà còn giúp họ kéo giảm chi phí tiếp cận thị trường. Tín hiệu phản hồi từ doanh nghiệp đối với chủ trương này rất tích cực. Những cuộc kết nối giữa TP.HCM và các tỉnh, các cuộc gặp trực tiếp của doanh nghiệp được đo lường bằng kết quả cụ thể”, ông Vũ nói.

Ông Vũ thừa nhận, đầu năm 2023, doanh nghiệp khát vốn, khó tiếp cận vốn ngân hàng. Tuy nhiên, trong năm, TP đã triển khai thành công những chính sách điều hành tài khóa của Trung ương, nguồn vốn trong ngân hàng đang dư. Kết nối ngân hàng – doanh nghiệp tại TP tăng hơn 60% so với năm trước.

Năm 2023, hàng tồn kho của các doanh nghiệp còn lớn. Sở Công thương đã trao đổi với các doanh nghiệp thực hiện nhiều chương trình kích cầu để giải phóng hàng tồn. Sở cũng đã xin ý kiến Bộ Công thương thực hiện khuyến mãi tập trung kéo dài 3 tháng, tạo đợt giảm giá rất sâu và kích thích tiêu dùng. Kết quả doanh số bán buôn – bán lẻ trong 2023 tăng lên 707.000 tỷ đồng (tăng gần 12%) so với năm 2022. Xu hướng thương mại điện tử tăng trưởng mạnh, doanh thu thương mại điện tử 2023 tại TP tăng khoảng 60%.

Phú Cát