Học bổng thực tế và phi thực tế

Những năm gần đây, sinh viên có kết quả điểm thi cao, thành tích học tập xuất sắc, sinh viên vượt khó… ngày càng được tiếp sức bởi rất nhiều chương trình học bổng từ các trường đại học. Đáng nói hơn, ngày càng có nhiều nguồn học bổng giá trị đến từ các tổ chức, các mạnh thường quân giúp đỡ.

Sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được Trường ĐH Nguyễn Tất Thành trao học bổng.

Học bổng hàng tỷ đồng

Trường ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia TPHCM) là một trong những trường công lập có mức học bổng hấp dẫn nhất hiện nay. Trong năm 2015, trường này dành đến 13 tỷ đồng học bổng được trao cho những sinh viên đậu vào trường có kết quả trúng tuyển cao. Hàng năm trường còn dành nhiều tỷ đồng khuyến học dành cho sinh viên có kết quả học tập xuất sắc tại trường.
Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM cũng tạo sự chú ý khi khuyến khích học bổng cho thí sinh nữ trúng tuyển vào các ngành kỹ thuật của trường. PGS-TS Đỗ Văn Dũng, hiệu trưởng nhà trường, cho biết: “Trường sẽ cấp học bổng bằng 50% học phí toàn khóa cho các thí sinh nữ đăng ký dự tuyển vào các ngành công nghệ kỹ thuật ô tô, công nghệ chế tạo máy, công nghệ kỹ thuật cơ khí, kỹ thuật cơ điện tử, kỹ thuật nhiệt điện lạnh. Ngoài ra, trường miễn học phí năm học đầu tiên cho thí sinh thủ khoa từng ngành dự thi, thí sinh trường chuyên, thí sinh đạt học sinh giỏi được tuyển theo mục tuyển sinh riêng, các năm tiếp theo sẽ được miễn học phí căn cứ vào điểm trung bình tích lũy năm trước đó từ 8,0 trở lên”.
Trường ĐH Nguyễn Tất Thành mỗi năm cũng dành trên 5 tỷ đồng cho các chương trình học bổng, như: Học bổng tài năng – vượt khó, Học bổng khuyến học, Học bổng xuất sắc – giỏi – khá… Cùng với đó, trường cũng đưa ra nhiều học bổng khuyến khích sinh viên theo học những ngành ít người học, như: miễn giảm học phí đối với con em diện chính sách, học bổng trị giá 2 triệu đồng/sinh viên theo học ngành dệt may; học bổng trị giá 30% học phí cho sinh viên nữ theo học ngành cơ khí và kỹ thuật.
Là trường thứ hai của cả nước vừa được Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện Đề án thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động của trường giai đoạn 2015 – 2017, Trường ĐH Tôn Đức Thắng sẽ đưa ra nhiều loại học bổng trong năm 2015. GS-TS Lê Vinh Danh, hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Cùng với việc tăng học phí, trường sẽ có nhiều chính sách học bổng cho sinh viên như: học bổng toàn phần (sinh viên xuất sắc), học bổng bán phần (sinh viên khá – giỏi), học bổng hiếu học dành cho những sinh viên có hoàn cảnh khó khăn”.
“Treo thưởng” trên trời
Bên cạnh những chương trình học bổng thật sự có ý nghĩa, hiện có không ít chương trình học bổng làm theo kiểu câu khách để thu hút sự chú ý đối với thí sinh. Và thường những loại học bổng theo kiểu “hữu danh vô thực” không bao giờ đến được với người học.
Cũng như những năm trước đây, năm 2015 Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn đưa ra chương trình học bổng khá đa dạng và rải đều từ cao xuống thấp. Nhưng có lẽ không nhiều thí sinh muốn mình được nhận học bổng. Cụ thể, trường dành 10 suất học bổng 4 năm học trị giá 168,8 triệu đồng – 481,2 triệu đồng/suất cho học sinh đạt thủ khoa cấp tỉnh, thành phố trong kỳ thi THPT quốc gia 2015, 10 suất học bổng 50% học phí 4 năm học trị giá 84,4 triệu đồng – 240,6 triệu đồng/suất cho á khoa cấp tỉnh, thành phố kỳ thi THPT quốc gia 2015. Chưa dừng lại đó, trường còn thu hút thí sinh bằng cách có học bổng từ 5% – 10% cho thí sinh đăng ký hồ sơ xét tuyển vào trường trước thời hạn mà trường thông báo. Tuy nhiên, ở học bổng dành cho kết quả học tập cho sinh viên từ năm 2 đến năm 4 (cả ĐH lẫn CĐ) điều kiện đưa ra khá “khủng” là điểm trung bình đạt 8,5 và không môn nào thi lại nhưng học bổng chỉ được 20% học phí cho 5 sinh viên.
Từ năm học 2014 – 2015, Trường ĐH Tân Tạo có mức học phí ngành y 5.000 USD/năm và các ngành khác 3.000 USD/năm. Trường đưa ra các mức học bổng từ 50% – 100% học phí dành cho sinh viên có thành tích xuất sắc dựa vào hồ sơ xét tuyển và có thành tích học tập tại trường. Trước đó, trường này từng “treo thưởng” bằng cách đưa ra 500 suất học bổng toàn phần (năm thứ nhất) cho sinh viên trúng tuyển vào trường, bao gồm: học phí, chi phí ký túc xá, ăn uống và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, điều kiện trường này đưa ra hơi tréo ngoe là thí sinh trúng tuyển phải có điểm thi trên điểm sàn 4 điểm, nên cũng không thu hút được thí sinh trong những mùa tuyển sinh trước.
Trước đó, hàng loạt trường cũng dùng chiêu thức này bằng cách đưa ra hàng loạt các mức học bổng cao ngất ngưởng, lên đến hàng trăm triệu đồng, nhưng điều kiện quy định là không tưởng. Có trường đưa ra điều kiện điểm đầu vào từ 22 điểm trở lên và thuộc diện gia đình có hoàn cảnh khó khăn, hỗ trợ 100% học phí và 10 triệu đồng/năm nhưng ngay cả thủ khoa của trường kết quả thi cũng chỉ đạt 20,5 điểm. Thậm chí có trường đưa học bổng gần 500 triệu đồng nhưng các điều kiện đưa ra cho thí sinh lại còn “khủng” hơn: phải đạt điểm thi 26 điểm (chưa tính điểm ưu tiên) và có kết quả học tập 3 năm liền từ lớp 10, 11 và 12 đạt từ 9,5 trở lên, đồng thời có chứng chỉ TOEFL 61 iBT của ETS – Hoa Kỳ không quá 2 năm.
Thực tế cho thấy, dù giá trị học bổng lớn hay nhỏ nhưng nó xuất phát từ cái tâm để ghi nhận và tôn vinh tinh thần hiếu học là điều đáng trân trọng. Do đó, những trường làm học bổng theo kiểu “trăm điều khó” hay chỉ làm để thu hút sự quan tâm, chú ý của thí sinh là kiểu làm phản giáo dục và không thể hút được người giỏi.

Thanh Hùng

(SGGP)