Cho rằng thông tư cũ không còn giữ nguyên tính tổng thể, Bộ GD-ĐT chính thức ban hành thông tư mới quy định về việc công khai đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.
Một giờ học của giảng viên, sinh viên Trường ĐH Công nghệ TP.HCM
Cụ thể, Bộ GD-ĐT vừa ban hành Thông tư số 09/2024/TT-BGDĐT ngày 3-6-2024 quy định công khai đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân thay thế Thông tư số 36 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT ban hành trước đó. Thông tư mới có hiệu lực thi hành từ tháng 7 năm nay, áp dụng cho các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, thường xuyên; CĐ ngành giáo dục mầm non và ĐH.
Thông tư cũ không còn giữ nguyên tính tổng thể
Về lý do ban hành thông tư mới, Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT) cho hay, Thông tư 36 được ban hành từ năm 2017, đến nay nhiều văn bản quy phạm pháp luật sử dụng làm căn cứ ban hành thông tư này đều đã được thay thế bằng các văn bản mới.
Bên cạnh đó, nhiều quy định mới về nội dung, cách thức, thời gian công khai trong các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành từ năm 2017 đến nay đã thay thế cho một số nội dung có liên quan tại Thông tư 36, làm cho thông tư này không còn giữ nguyên tính tổng thể.
Đặc biệt, nhiều nội dung công khai còn gắn với việc cập nhật số liệu trên cơ sở dữ liệu ngành; các yêu cầu về bảo đảm quy định bảo mật dữ liệu cá nhân, bảo vệ bí mật Nhà nước theo quy định của pháp luật. Vì vậy, với 21 biểu mẫu ban hành kèm theo Thông tư 36 chi tiết các nội dung mà cơ sở giáo dục cần công khai có nhiều nội dung chồng chéo, không còn bảo đảm thống nhất với yêu cầu quy định tại văn bản quy phạm pháp luật hiện hành.
Theo Cục Quản lý chất lượng, yêu cầu công khai của Thông tư 09 hướng đến mục tiêu minh bạch các cam kết về chất lượng, điều kiện bảo đảm chất lượng; thu chi tài chính tại các cơ sở giáo dục và các thông tin khác có liên quan của cơ sở giáo dục để cán bộ, giáo viên, người lao động, người học, gia đình, xã hội biết và tham gia giám sát.
Việc công khai áp dụng đối với cả cơ sở giáo dục mầm non
Việc công khai cũng là một trong những căn cứ để cơ quan quản lý Nhà nước kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện trách nhiệm và giải trình của cơ sở giáo dục đối với các bên liên quan. Công khai theo đúng quy định pháp luật nhưng đơn giản hóa các thông tin công khai, hạn chế việc cập nhật số liệu chi tiết về kỹ thuật, trùng nội dung, giảm biểu mẫu để góp phần thực hiện cải cách hành chính.
Nhiều điểm mới
Cũng theo Cục Quản lý chất lượng, Thông tư 09 được bố cục lại theo hướng tường minh và gọn hơn với nội dung công khai gồm 2 phần: Phần công khai chung đối với các cơ sở giáo dục và phần công khai riêng đối với từng cấp bậc học (giáo dục mầm non, phổ thông, thường xuyên; ĐH và CĐ ngành giáo dục mầm non). Đồng thời, giảm tối đa các biểu mẫu bắt buộc cơ sở giáo dục phải kê khai (từ 21 phụ lục giảm còn 2 phụ lục trong báo cáo thường niên).
Để tránh chồng chéo trong việc thực hiện công khai của cơ sở giáo dục, do thông tin cơ bản công khai theo quy định đều được cập nhật trên cơ sở dữ liệu ngành, Thông tư 09 chỉ quy định nội dung, cách thức, thời điểm và nguyên tắc công khai. Điều này giúp cơ sở giáo dục chủ động xây dựng thông tin theo chủ đề tương thích với cấu trúc trang thông tin điện tử của mình.
Về hình thức công khai, Thông tư 09 đã lược bỏ một số quy định cơ sở giáo dục phải niêm yết nội dung công khai tại cơ sở giáo dục (trừ cơ sở giáo dục mầm non, trường, lớp dành cho người khuyết tật chưa có cổng thông tin điện tử hoặc các trường hợp cụ thể cần phổ biến trực tiếp đến sinh viên và cha mẹ học sinh).
Ngoài ra, Thông tư 09 còn quy định cụ thể hơn thời gian công khai trên cổng thông tin điện tử của cơ sở giáo dục tối thiểu là 5 năm (kể từ ngày công bố công khai). Đối với cơ sở không có trang thông tin điện tử, thời gian niêm yết công khai tại cơ sở giáo dục tối thiểu là 90 ngày và sau khi niêm yết phải lưu giữ nội dung công khai để bảo đảm cho việc tiếp cận thông tin tối thiểu 5 năm (kể từ ngày niêm yết).
Để giảm bớt thủ tục phiền hà trong báo cáo và tăng cường tính minh bạch, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tự giải trình của cơ sở giáo dục và các cơ quan quản lý giáo dục ở địa phương, thông tư này bỏ quy định cơ sở giáo dục phải báo cáo kết quả thực hiện quy chế công khai của năm học trước và kế hoạch triển khai quy chế công khai của năm học sắp tới về cơ quan có thẩm quyền.
Cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục ở địa phương, cơ sở giáo dục chỉ phải báo cáo về công tác công khai khi có yêu cầu bằng văn bản của cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Bộ GD-ĐT, các sở GD-ĐT và các cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền khác sẽ tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật.
Một điểm mới nữa của Thông tư 09 là bổ sung quy định về nội dung báo cáo thường niên. Cục Quản lý chất lượng cho rằng, báo cáo thường niên không phải là bản tổng hợp lưu thông tin công khai của thông tư mà là một trong các hình thức công khai thể hiện bức tranh toàn cảnh về kết quả hoạt động của cơ sở giáo dục theo từng năm.
Việt Ngân